سند جامع هوافضا نیازمند اصلاحات
متأسفانه با وجود تلاش زیادی که برای تدوین این اسناد صورت گرفته، بنا به دلایلی از جمله اعمال سلایق شخصی و سیاسی در نسخههای نهایی و مسائل دیگر که خارج این بحث است، اجماع نظر در این زمینه وجود ندارد. از طرفی از سوی نهادهای مختلف توجهی به حدود فعالیت سازمانها بر اساس نقشه راه فضایی بهصورت مشخص وجود ندارد.
اکنون انتظار میرود در اسرع وقت نقشه راه فضایی کشور با دخالت و همکاری تمام سازمانهای مربوط مجدداً مرور شود و اگر محل اختلافنظر یا نقصی وجود دارد با همکاری همهجانبه برطرف گردد. همچنین در قدم بعدی نقش و مسؤولیت هر نهاد با توجه به نقشه راه فضایی کشور بهصورت واضح معلوم و توافقات لازم در این زمینه صورت پذیرد. مسلماً باید تمامی تصمیمات کلان فضایی کشور بهصورت جمعی و با همکاری بین سازمانی اخذ شده و از هرگونه اعمالنظرهای سیاسی و سلیقهای در این زمینه ممانعت شود.
اهداف کلان حوزه فضایی در سند جامع هوافضای کشور
شناخت عظمت و نظم حاكم بر جهان و آسمانها و پيبردن به حكمت و قدرت خالق جهانيان از طريق گسترش علوم و فناوريها و اكتشافات فضايي؛ دستيابي به جايگاه اول منطقه در تسخير فضا و تسلط بر آن از طريق علوم و فناوريهاي مربوطه با استفاده از توانمنديهاي دانشگاهها و مراكز علمي و پژوهشي كشور؛ انجام مأموريتهاي فضايي سرنشين دار و قراردادن انسان در مدار با اولويت علوم، فناوريها و صنايع داخل و با مشاركت جهان اسلام و همكاريهاي بينالمللي؛ طراحي، ساخت، پرتاب و بهره برداري از ماهواره در مدار زمين آهنگ و ديگر ماهوارهها با كاربردهاي ارتباطات، سنجش از دور با اولويت فناوري و صنايع داخل و با مشاركت جهان اسلام و همكاريهاي بينالمللي؛ دستيابي به خدمات و زيرساختهاي ارتباطات فضا پايه در جهت تأمين نيازمنديهاي كشوري و منطقهاي و جهاني، عمومي و تجاري و سازگار با بستر مخابراتي زمين پايه؛ دستيابي به فناوري لازم براي پاسخگويي به خدمات مورد نياز سنجش از دور و مشاهده زمين با دقت زير ۱۰ متر و در نهایت همكاري در راستاي موقعيتيابي، ناوبري و زمان سنجي در سطح ملي و منطقهاي مطابق با كيفيت جهاني و رقابت پذير، از اهداف کلان حوزه فضایی در سند جامع هوافضای کشور هستند.
راهبردهای کلان حوزه فضایی در سند جامع توسعه هوافضا
تمركز در سياستگذاري، راهبري، هماهنگي و انباشت دانش و در اجراي برنامههاي كلان فضايي كشور با استفاده حداكثري از توان كليه نهادها و مؤسسات دولتي و غير دولتي؛ حمايت از خصوصي سازي و فراهم نمودن بستر لازم براي ايجاد صنايع دانشبنيان در حوزه فضايي؛ حمايت هدفمند از فعاليتهاي آموزشي و پژوهشي و قطبهاي علمي مورد نياز برنامههاي فضايي؛ توسعه هوشمند و فعال همكاريها و تعاملات بينالمللي به منظور پيشبرد برنامههاي فضايي با حفظ و حراست از داراييهاي فضايي جمهوري اسلامي ايران؛ استفاده از دستاوردهاي فضايي در شناخت كيهان و توسعه اخترفيزيك و نجوم و بازخواني ذخاير اسلامي در اين عرصه و بررسي تناسب آنها با علوم جديد؛ حمايت از پژوهشهاي بنيادين با تكيه بر مباني معرفتي اسلامي به منظور توليد، توسعه و تقويت علوم پايه مرتبط با فضا؛ طراحي، ساخت و پرتاب سامانههاي حامل ماهوارههاي مورد نياز از جمله ماهوارههاي داراي كپسول زيستي و ماهوارههاي زمين آهنگ و ترويج و اشاعه علوم، فناوريها و دستاوردهاي فضايي در اقشار مختلف جامعه به ويژه نوجوانان و نخبگان نیز راهبردهای کلان حوزه فضایی سند جامع توسعه هوفضای کشور هستند.
ساز و کار اجرایی کردن و اصلاح سند
آنچنان که در سند جامع توسعه هوافضای کشور آمده است، شوراي عالي فضايي وظيفه سياست گذاري اجرايي، راهبري، نظارت و تصويب برنامههاي كلان و راهبردهاي حوزه فضايي را با رعايت سياستهاي شوراي عالي امنيت ملي بر عهده دارد.
همچنین سازمان فضايي جمهوري اسلامي ايران مسئوليت مديريت اجراي مأموريتها، برنامهها و مصوبات شوراي عالي فضايي را با استفاده حداكثري از توان كليه دستگاهها، دانشگاهها، پژوهشگاهها، مؤسسات و مراكز دانشبنيان و متخصصان بر عهده دارد.
از طرفی بر اساس آنچه که در سند جامع توسعه هوافضا آمده است، پايش شاخصهاي این سند توسط ستاد راهبري اجراي نقشه جامع علمي كشور با همكاري و با اخذ آمار و گزارشها از دستگاههاي متولي حوزههاي مختلف و نهاييسازي و تلفيق آنها انجام ميشود و گزارش آن طي دورههاي زماني مشخص به شوراي عالي انقلاب فرهنگي ارائه ميشود.
در یک تبصره نیز به وضوح اشاره شده است که ستاد راهبري اجراي نقشه جامع علمي كشور در صورت نياز به اصلاح ساختارها و ساز و كارهاي نهادهاي ذيربط، از طريق مراجع ذيصلاح گردش كار لازم را انجام خواهد داد.