چطور گربه ها جهان را فتح کردند

مطالعات جدید پژوهشگران نشان می دهد گربه ها برای نخستین بار در منطقه امروزی آناتولی و حدود 10 هزار سال پیش توسط کشاورزان اهلی شده اند. این روند اهلی شدن در پی شکار جوندگانی مانند موش بود که محصولات کشاورزان عصر نوسنگی را تهدید می کرد. به این ترتیب کشاورزان از حضور این موجود کوچک و در عین حال شکارچی زبردستی که آن ها را از شر موش ها  و سایر جوندگان خلاص می کرد، استقبال کرده و رابطه ای دوستانه بین انسان ها و گربه ها شکل گرفت.

در این پژوهش ها مشخص شد که احتمالا برای نخستین بار گربه های وحشی در منطقه امروزی آناتولی و ترکیه  وجود داشته و به همراه کشاورزان اولیه در عصر نوسنگی به مناطق شرق مدیترانه و بوسفور مهاجرت کرده اند.

گربه ها در بسیاری از تمدن های باستانی مانند مصر دارای اهمیت بسیار زیادی بوده و پژوهشگران احتمال می دهند این موضوع به واسطه غریزه شکارچی بودن آن ها شکل گرفته که با شکار کردن موش ها و دور نگه داشتن این جوندگان از انبار های غله، به مردم این سرزمین باستانی کمک می کردند.

پژوهشگران همچنین دریافتند تا زمان قرون وسطی و پس از هزاران سال زندگی مسالمت آمیز گربه ها و انسان ها، هیچگاه از آن ها برای استفاده از خز و پوستشان استفاده نشده و تنها از قرن 19 میلادی به بعد گروهی از گربه ها برای استفاده پوستشان پرورش داده شدند.

اوا ماریا گیگل (Eva-Maria Geigl) سرپرست این تیم تحقیقاتی و از پژوهشگران مرکز ملی مطالعات علمی فرانسه (French National Center for Scientific Research) در این رابطه گفت:«این موضوع نشان می دهد که گربه ها برای هزاران سال به طور عادی زاد و ولد کرده و تکثیر هدفمند از سوی انسان در این مورد انجام نشده و احتمالا برخی نژادهای گربه های امروزی نتیجه ابتکار و تکثیر این جانور در قرن 19 میلادی باشند.»  

گربه ها در بسیاری از تمدن های باستانی مانند مصر دارای اهمیت بسیار زیادی بوده و پژوهشگران احتمال می دهند این موضوع به واسطه غریزه شکارچی بودن آن ها شکل گرفته که با شکار کردن موش ها و دور نگه داشتن این جوندگان از انبار های غله، به مردم این سرزمین باستانی کمک می کردند. تا کنون نمونه های زیادی از گربه های مومیائی شده در مصر باستان ، توسط باستان شناسان در مناطق مختلف این کشور کشف شده است. مطالعات باستان شناسان و پژوهش های پیشین حاکی از این موضوع بود که گربه ها حدود 4 هزار سال پیش در مصر اهلی شده اند اما در سال 2004 میلادی این نظریه با کشف بقایای یک گربه اهلی در قبرس که دارای قدمتی 9 هزار و 500 بود؛ تغییر کرد. این گربه به همراه یک انسان در مقبره ای مشتکر دفن شده بود. در سال 2013 نیز شواهدی از اهلی شدن گربه در بازه زمانی 5 هزار و 300 سال پیش در چین به دست آمد.

پژوهشگران با بررسی ژنتیکی گربه های مومیائی شده در مصر دریافتند که خط ژنتیکی این گربه ها با نمونه های مشابه در منطقه اورآسیا تطیبق داشته و به طور خاص گربه کشف شده ای که در یک محوطه باستانی متعلق به وایکینگ ها در شمال کشور آلمان کشف شد، از نظر ژنتیکی با نمونه های گربه های مصری در دوران متاخر قرابت دارد.

در این مطالعات جدید پژوهشگران دی ان ای تعداد زیادی گربه اهلی را در بازه زمانی 100 تا 9 هزار سال پیش بررسی کرده و اعلام شد که معرفی هر نوع تمایز و تفاوت بین گربه های اهلی و 5 نوع شناخته شده گربه های وحشی صرفا با مشاهده و مقایسه اسکلت های آن ها امکان پذیر نیست. بنابراین برای تعیین تفاوت های موجود در این زمینه باید دی ان ای استخوان، دندان، پوست و موی بیش از 200 گربه کشف شده در محوطه های باستانی را در اروپا، آفریقا و خاور نزدیک مقایسه و بررسی کرد.

اوا ماریا گیگل در این رابطه اعلام کرد:« ما در تحقیقات خود از روش جدید و فناوری بسیار حساس بارکدگذاری استفاده کردیم که به ما اجازه آنالیز نمونه های بسیار ضعیف را نیز می داد. در این روش، پژوهشگران یک خط کوتاه دی ان ای را برای شناسائی گونه خاصی بررسی می کنند.»

بررسی های فوق نشان می داد که یک یا نهایتا دو خط ژنتیکی از گربه های باستانی تا گربه های مدرن، امتداد داشته که ریشه آن به اناتولی بازگشته و از این طریق در حدود 4 هزار و 400 پیش از میلاد وارد کشورهای اروپائی مانند بلغارستان، و در بازه زمانی 3 هزار و 200 پیش از میلاد وارد رومانی شدند.

از سوی دیگر باید در نظر داشت که گربه ها به صورت طبیعی علاقه مند به سکونت در یک منطقه بوده و به میل خود اقدام به مسافرت و طی مسیرهای طولانی نمی کنند. پژوهشگران اعتقاد دارند، دریانوردان باستانی از گربه ها در کشتی های خود نگهداری می کردند تا از شر موش ها در امان بمانند. این دریانوردان نیز به نوبه خود در گسترش جمعیت گربه ها در سایر نقاط جهان تاثیر داشته اند.

کلودیا اوتونی (Claudio Ottoni) از دیگر پژوهشگران حاضر در این مطالعات و پژوهشگر حوزه دیرین ژنتیک (paleogeneticist)  نیز در دانشگاه لوم بلژیک نیز اعلام کرد: «ما هنوز نمی دانیم گربه های مصری در چه نقطه ای از سایر گربه های اهلی آسیای صغیر و آناتولی، منشعب شدند. به هر حال مشخص است که دومین موج اهلی شدن گربه ها در مصر رخ داده اما برای بررسی دقیق تر این موضوع باید پژوهش های بیشتری صورت گیرد. »

منبع: livescience

ترجمه: احسان محمدحسینی

No tags for this post.