مراقب حاشيه شهرها باشيم

دكتر سيد محمد علوي ضمن بیان این مطلب می افزاید: در سال هاي اخير با بالا رفتن سطح هوشياري نظام سلامت كشور، شاهد كشف تعداد بيماري هاي بيشتر هستيم و اين امر خود يك موفقيت محسوب مي شود.

 همزمان با هفته ایمن سازی و به بهانه شعار این هفته با رييس مركز بيماري هاي عفوني و گرمسيري دانشگاه علوم پزشكي جندي شاپور اهواز گفت وگو کردیم.

در هفته ايمن سازي قرار داريم. تا كنون چه اقداماتي دراين زمينه  در كشور انجام گرفته است؟

در حال حاضربراي بعضي بيماري ها واكسن داريم ؛ اين واكسن ها دو دسته اند؛ دسته اول به صورت روتين به كودكان و نوزادان تزريق مي شود. اين واكسن ها شامل واكسن شايع ترين بيماري ها از جمله كزاز، سياه سرفه، سرخك ، سرخچه، اورويون، فلج اطفال، سل و هپاتيت ب است كه علت اصلي مرگ و ميركودكان را به خود اختصاص مي دهد.

ايمن سازي به صورت گسترده ای از سال 62 در کشور آغاز شده و در حال حاضر مي بينيم كه با كاهش  مرگ و مير كودكان اميد به زندگي در ايران به 74 سال رسيده است. اين امر يكي از شاخص هاي مهم سلامت در كشور محسوب مي شود.

توجه به ايمن سازي در كشور بسیار کلیدی است؛ چرا كه با ايمن سازي مانع از بيمار شدن افراد  می شویم و به دنبال آن از هزينه هاي سنگين درمان، معلوليت و مرگ و مير ناشی از بیماریها جلوگیری می کنیم.

يكي از شاخص هاي نشان دهنده سطح بالاي سلامت، پوشش قوي ايمن سازي است. در مملكت ما اكثر واكسیناسیونها با پوشش 98 درصد  صورت مي گيرد كه اگر بتوانيم اين پوشش را در تمامي نقاط كشور به خصوص نقاط دور افتاده و نقاط مرزي تعميم دهيم مي توان به شاخص 100 درصدي برسيم.

البته حاشيه شهرها را نيز نبايد از ياد برد چرا كه يكي از نقاط آسيب پذير هستند و می بایست توسعه مراكز بهداشتي را در حاشيه شهرها داشته باشيم .

درباره كاهش مرگ و مير صحبت كرديم. بيشترين كاهش در مرگ و مير چه قشري از جامعه رخ داده است؟

بیشترين كاهش مرگ و مير در بين كودكان زير پنج سال كشور رخ داده است كه شامل سه دسته مرگ مير مادران باردار،  نوزادان  (تا 20 روز نخست زندگي) و كودكان كمتر از پنج سال است.

براي افزايش ضريب ايمني و كاهش عوارض بيماري ها بايد چه نكاتي را رعايت كرد؟

افزايش ايمني با افزايش مراقبت رابطه مستقيم دارد؛ از زمان بسته شدن نطفه تا کهولت، بسته سلامت در كشور وجود دارد كه با رعايت موارد گنجانده شده در آنها مي توان شاهد كاهش بروز بيماري ها بود.

برنامه هاي ايمن سازي در كشور شامل ايمن سازی عليه بيماري ها، حوادث و بيماري هاي روحي و رواني است و به تازگي پيشگيري از بيماري هاي دهان و دندان جاي خود را در برنامه های ایمن سازی باز كرده است.

بطورکلی در پیشگیری ها سه نوع تقسیم بندی پيشگيري سطح اول، پيشگيري سطح دوم و پيشگيري سطح سوم را داریم.

پيشگيري سطح اول بيشتر بر روي واكسيناسيون تكيه مي كند و علاوه بر تامين آب آشاميدني سالم، شامل رعايت موازين بهداشتی می شود؛ پيشگيري سطح دوم شامل تشخيص بيماري ها و درمان آن هاست تا از عوارض مرگ و مير ناشی از بیماریها جلوگيري شود و پيشگيري سطح سوم نيز توانمندي ها و توانسازي هاست كه درسازمان بهزيستي انجام مي گيرد.

خانواده ها بايد به تمام سطوح به ويژه پيشگيري سطح اول توجه ويژه داشته باشند. اين سطح از بهداشت شامل رعايت موازين بهداشتي و تامين آب آشاميدني سالم است. در حال حاضر تاكيد روي مواد غذايي سالم و رعايت اصول تغذيه است.

با گذر زمان چه تغييراتي در جغرافياي بروز بيماري ها رخ داده است؟

برنامه هاي قديمي كشور بيشتر بر بهداشت در مناطق روستايي تاکید داشتند؛ آن زمان اين سياست درست بود. چراكه 70 درصد جمعيت در روستا و 30 درصد در شهر بود ولي با تغيير در هرم جمعيتي و رشد بي رويه شهرها و كاهش جمعيت روستايي اين نسبت عوض شد.

متاسفانه قسمت مهم آسيب پذيري شهرها در حاشيه آنهاست كه در آنجا دسترسي مردم به خدمات و مراكز بهداشتي كمتر است. درحاشيه شهرها به دليل سبك زندگي آسيب پذيري بيشتري ديده مي شود كه ازجمله علت آن ها مي توان به  وجود مواد مخدر؛ بيكاري و بي سوادي اشاره كرد.

در حال حاضر نگرش به بيماري ها به نگرش متكي بر مسائل اجتماعي- فرهنگي تبديل  شده است. از اين رو مهار آنها به راحتي بيماري هاي واگيردار نيست. بيماري های امروزی چندفاكتوري است و مبارزه با آن ها نياز به منابع مالي و تخصص هاي بيشتري دارد كه خوشبختانه در نظام فعلي سلامت توجه ويژه اي به حاشيه شهرها شده است.

اگر بتوانيم حاشيه شهرها را كنترل كنيم و برنامه هاي بهداشتي براي آن ها داشته باشيم مي توانيم شاهد پيشرفت در كنترل بيماري ها باشیم. بيماري هايي از جمله سل،اچ.آي.وي  وهپاتيت در حاشيه شهرها نسبت به ديگر نقاط شهری و روستايي شیوع بیشتری دارند.گسترش برخي از بيماري ها در مناطق مختلف متفاوت است؛ در مناطقي كه محروميت بيشتر است بيماري هاي بيشتري داريم.براي مثال در منطقه سيستان و بلوچستان، خراسان جنوبي ، كردستان و ايلام موارد ابتلا به بيماري هاي عفوني بيشتري داريم. یا اینکه در فصل گرما در مناطق جنوبي كشور شاهد بيماري هاي روده اي هستيم كه از اواخر فروردين تا اواسط آبان ماه شویع می یابند.

از طرفي با توجه به گسترش پديده ريزگردها و گرد و غبار بيماري هاي تنفسي در سطح كشور اضافه شود كه اين موارد در كوتاه مدت، ميان مدت و بلند مدت باعث گسترش بيماري هاي تنفسي مي شود. علاوه بر آن زمينه براي رشد بيماري هاي مزمني مانند سل مي شود.

در حال حاضر شاهد بروز بيماري هاي روحي و رواني و آسيب هاي ناشي از آن حتي در سنين پايين هستيم. ايمن سازي در اين زمينه بايد در چه زمان و چه سطحي صورت گيرد؟

يكي از علل عمده در ناسازگاري ها دركشور نبود مهارت زندگي است. برنامه هاي توجيهي براي افزايش مهارت زندگي و افزايش تحمل رواني زوجين اجرا مي شود.اما آنچه مشخص است كنترل عصبيت هاست تا از ظرفيت پايين رواني جلوگيري شود.از اين رو لازم است تا درمانگاه هايي نيز براي افزايش مهارت زندگي و افزايش تحمل رواني ايجاد شود به ويژه  مشاوره رواني بايد همه گير شود.

پيشگيري از بيماري هاي رواني در زمره برنامه هاي ايمن سازي قرار دارد. بيماريها به دو دسته بيماري هاي واگيردار و غيرواگير تقسيم بندي مي شود كه بخش اعظمي از فعاليت هاي بهداشت در زمينه بيماري هاي غيرواگيردار به ويژه بيماري هاي رواني است.به ويژه در سال هاي اخير به حاشيه شهرها توجه ويژه اي شده و فعاليت هاي گسترده ای در زمينه كنترل بيماري هاي رواني صورت مي گيرد.

No tags for this post.