تیمی مشترک از پژوهشگران دانشمندان دانشگاه مکگیل و دانشگاه کنکوردیا در مطالعات جدید خود دریافتهاند زنانی که سطوح بالایی از استرس روانی-اجتماعی مثل مسئولیت مراقبت از دیگران، مشکلات مالی یا نداشتن حمایت عاطفی، را تجربه میکنند، نشانههای جدی از تغییرات در بافت قلبشان دیده میشود.
به گزارش خبرگزاری سیناپرس، اضطراب و استرس برای همه افراد مضر است اما یافتههای جدید محققان نشان میدهد قرارگرفتن در معرض سطوح مختلف استرس برای سلامت قلب زنان خطرناکتر بوده و موجب تغییر در ساختار و بافت قلب آنها میشود. این تغییرات با احتمال بروز بیماری قلبی در آینده مرتبط است. نکته جالب اینجاست که مشابه این الگو در مردان دیده نمیشود و به نظر میرسد استرس به شیوههای متفاوتی به قلب زنان و مردان آسیب میزند.
لازم به ذکر است استرس روانی – اجتماعی نوعی استرس است که از فشارهای عاطفی و اجتماعی زندگی روزمره؛ مثل مراقبت از والدین سالمند یا کودکان، احساس تنهایی، نگرانی دائمی درباره پول یا نداشتن کسی برای درددل کردن در روزهای سخت سرچشمه میگیرد.
در بیشتر جوامع و به طور عادی، زنان معمولاً بار بیشتری از مراقبت و کارهای عاطفی در خانواده را به دوش میکشند و این مساله میتواند یکی از دلایل تأثیر بیشتر استرس بر آنها باشد. به همین دلیل محققان معتقدند عوامل زیستی نقش مهمی در این حوزه ایفا میکنند و بدن زنان ممکن است به خاطر وجود برخی هورمونها، پاسخهای ایمنی متفاوت و عوامل داخلی دیگر، واکنش متفاوتی به استرس نشان دهد.
در این پژوهش ۲۱۹ بزرگسال ۴۳ تا ۶۵ ساله مورد مطالعه قرار گرفتند که تقریباً نیمی از آنها زن بودند. بعضی از شرکتکنندگان در معرض عوامل خطرزا برای شروع بیماریهای قلبی (مثل دیابت، فشار خون بالا یا سیگار کشیدن) قرار داشتند اما در هیچکدام از آنها هنوز بیماری قلبی تشخیصداده نشده و سایر شرکت کنندگان هم کاملاً سالم بودند.
این مطالعه، همه افراد به پرسشنامههایی درباره سطح استرس، نقشهای مراقبتی و میزان حمایت عاطفی پاسخ دادند تا پژوهشگران تصویر روشنی از میزان استرس واقعی زندگی روزمره هر فرد به دست آورند.
علاوه بر این از قلب همه شرکتکنندگان اسکن دقیق ام آر آی گرفته شده نشانه های تغییرات اولیه در بافت قلب مثل التهاب خفیف یا آسیبهای میکروسکوپی که سالها قبل از بروز علائم قابل دیدن هستند. وقتی این اعداد بالاتر از حد نرمال باشند یعنی قلب تحت فشار بوده یا آسیبهای خیلی کوچک شروع شدهاند.
یافتههای این مطالعه نشان میدهد زنانی که استرس بالایی تجربه کرده بودند، بهطور قابلتوجهی آسیبهای اولیه بیشتری نسبت به زنانی داشتند که استرس کمی در زندگی آنها گزارش شده بود و این موضوع حتی در زنان سیگاری و مستعد بیماریهای قلبی و دیابت که در معرض استرس نبودند نیز دیده نمیشد.
باید توجه داشت که این موضوع در مردان دیده نشده و شرایط سلامت قلب این گروه از شرکتکنندگان چه استرس بالایی داشتند و چه پایین، تقریباً یکسان بود. بر این اساس میتوان استنباط کرد که استرس خیلی زودتر و متفاوتتر روی قلب زنان اثر میگذارد.
دکتر جودی لو (Judy Luu)، پژوهشگر ارشد این مطالعه در مورد موضوع فوق میگوید این تغییرات اولیه میتوانند مانند زنگ خطر و هشدار دهنده باشند.
زنانی که در معرض آسیبهای اولیه قلبی قرار میگرند، در درازمدت بیشتر در معرض مشکلات جدی قلب بوده و استرس ممکن است بهصورت خاموش و آرام در حال شکل دادن به مشکلات آینده قلبی باشد.
محققان معتقدند هم عوامل اجتماعی و هم عوامل زیستی در این تفاوت نقش داشته و هورمونهایی مثل استروژن، تفاوتهای سیستم ایمنی و حتی شیوه پردازش احساسات در زنان میتواند در این موضوع دخیل باشد. محققان قصد دارند در مرحله بعدی پژوهش با بررسی نشانگرهای خونی و الگوهای هورمونی، به طور دقیقتر بفهمد چرا این تفاوت جنسیتی وجود دارد.
گفتنی است این مطالعه مدعی نمیشود استرس بهتنهایی باعث بیماری قلبی میشود، اما به شدت تأکید میکند که استرس برای زنان، بخش مهمی از پازل سلامت قلب محسوب میشود.
در نهایت، این پژوهش بار دیگر یادآوری میکند که سلامت عاطفی و اجتماعی بخش جداییناپذیری از سلامت قلب است و نیاز به پژوهشهای اختصاصی برای هر جنس را بیش از پیش نشان میدهد.
مترجم: فاطمه کردی