صنایع خلاق و هوش مصنوعی/2
هوش مصنوعی در خدمت هنر بومی؛ صنایع‌دستی چگونه دیجیتال می‌شوند؟

در عصر هوش مصنوعی، صنایع‌دستی دیگر فقط محصول کار دست نیستند؛ فناوری در حال بازتعریف مفهوم اصالت و خلاقیت در هنرهای سنتی است. صنایع‌دستی ایران، نماد هویت فرهنگی و تاریخ غنی این سرزمین است. این هنرها نه تنها در زمینه‌ی زیورآلات، فرش‌ها، و سفال‌ها دیده می‌شوند، بلکه بخشی جدانشدنی از فرهنگ مردم ایران به‌شمار می‌روند. با این حال، در عصر فناوری و هوش مصنوعی، صنایع‌دستی نیز به دنیای دیجیتال قدم گذاشته‌اند و این ابزارهای نوین در حال ایجاد تغییرات شگرفی در این هنرها هستند. در این گزارش چت‌جی‌پی‌تی، به بررسی این موضوع پرداخته است.

تولید دیجیتال صنایع‌دستی؛ از سنت به فناوری

به گزارش خبرگزاری سینا، در گذشته، هر اثر صنایع‌دستی، چه در عرصه‌ی طراحی فرش، چه در ساخت سفال و یا ترمه، به‌صورت دستی و با دقت فراوان خلق می‌شد. این فرآیند نیازمند زمان طولانی و مهارت بالای هنرمندان بود. امروزه با استفاده از ابزارهایی چون Midjourney و Dall·E، می‌توان طرح‌های جدید و منحصر به فردی را در مدت زمان کوتاه‌تر ایجاد کرد. این نرم‌افزارها از طریق الگوریتم‌های یادگیری ماشینی، طرح‌هایی به وجود می‌آورند که با استفاده از داده‌های تصویری سنتی ایرانی، سبک‌های نوین را نیز در بر می‌گیرند. این تغییرات موجب می‌شود که صنایع‌دستی بتوانند در دنیای دیجیتال جایگاه ویژه‌ای پیدا کنند.

رشد صنایع‌دستی در دنیای دیجیتال

در ایران، مانند بسیاری از کشورهای دیگر، صنایع‌دستی دیجیتال به اشکال مختلف مانند NFT (توکن‌های غیرقابل تعویض) و محصولات چاپ سه‌بعدی وارد بازار جهانی شده‌اند. این نوع از صنایع‌دستی، به‌دلیل ویژگی‌های دیجیتالی‌شان، ظرفیت بالایی برای صادرات دارند و می‌توانند مخاطبان جهانی جذب کنند. از این‌رو، ایران نیز با توجه به پیشینه‌ی غنی صنایع‌دستی خود، می‌تواند از این فناوری‌ها برای معرفی طرح‌های ایرانی به جهان بهره ببرد.

با این حال، این روند با چالش‌هایی مواجه است که از جمله آن‌ها می‌توان به عدم آگاهی عمومی نسبت به کاربردهای هوش مصنوعی در صنایع‌دستی اشاره کرد. علاوه بر این، استادکاران سنتی بسیاری هنوز با فناوری‌های نوین آشنا نیستند و به همین دلیل ممکن است از ابزارهای دیجیتال بهره‌ای نبردند. همچنین، نبود پلتفرم‌های فروش آنلاین و مشکلات حقوقی و فنی برای بهره‌برداری از این فناوری‌ها، از دیگر موانع موجود هستند.

چالش‌های پیش رو

هرچند استفاده از هوش مصنوعی می‌تواند تحولی در صنایع‌دستی ایران ایجاد کند، اما مشکلاتی همچون کمبود آموزش‌های فنی و زیرساخت‌های مناسب همچنان پابرجاست. استادکاران سنتی نیازمند آموزش‌های بیشتری در زمینه‌ی استفاده از نرم‌افزارهای هوش مصنوعی و فناوری‌های جدید هستند. همچنین، در حالی که کشورهای دیگر در زمینه‌ی فروش آنلاین صنایع‌دستی دیجیتال گام‌های بزرگی برداشته‌اند، ایران هنوز زیرساخت‌های لازم برای این کار را در اختیار ندارد.

از سوی دیگر، نگرانی‌هایی نیز وجود دارد که استفاده از این فناوری‌ها باعث کاهش اصالت صنایع‌دستی شود. کپی‌های ماشینی که بدون درک فرهنگی و هنری تولید می‌شوند، ممکن است خطر تغییر و افت کیفیت آثار هنری را به همراه داشته باشند.

راهکارها و پیشنهادات

برای آن‌که صنایع‌دستی ایران بتوانند در دنیای دیجیتال باقی بمانند و حتی در بازارهای جهانی رشد کنند، لازم است که یک پل ارتباطی بین هنرمندان سنتی و فناوری‌های نوین ایجاد شود. یکی از بهترین راه‌حل‌ها، راه‌اندازی مراکز «خلاقیت دیجیتال» است. این مراکز می‌توانند هنرمندان را با ابزارهای هوش مصنوعی آشنا کنند و در عین حال به آن‌ها بیاموزند که چگونه می‌توانند با حفظ اصالت فرهنگی آثار خود، از این فناوری‌ها استفاده کنند.

در نهایت، برای موفقیت در این مسیر نیاز به حمایت‌های بیشتر از نهادهای دولتی و خصوصی وجود دارد. دولت باید پشتیبانی‌های مالی و آموزشی برای هنرمندان فراهم کند و همچنین قوانین حقوقی مرتبط با فروش دیجیتال آثار هنری را به‌روزرسانی کند.