سهم ناچیز تئاتر از گردشگری در ایام نوروز
با نزدیک شدن به تعطیلات نوروز طبعا تعداد زیادی از مردم برای سفرهای نوروزی خود برنامه‌ریزی می‌کنند و در میان آنان هستند کسانی که برایشان سفر به مناطق تازه که تا به حال فرصتی برای دیدنش نداشته‌اند، جاذبه بیشتری دارد.
زهرا تقوی: این قبیل گردشگران عموما پیش از مشخص شدن مقصد نهایی سفر، جستجوها و بررسی‌هایی انجام می‌دهند تا نقاطی را انتخاب کنند که جاذبه‌های گردشگری بیشتری داشته باشد یا شاید کمتر شناخته‌شده و بکرتر باشد.
به گزارش خبرگزاری سینا، اماکن تاریخی، طبیعت بکر و … برای این گروه از گردشگران می‌توانند الهام‌بخش باشند اما در این بین هنری مانند تئاتر به عنوان یکی از هنرهایی که می‌تواند به نوعی جاذبه گردشگری محسوب شود، کمترین سهمی در جذب این گردشگران ندارد؛ هنری که اتفاقا می‌تواند به عنوان یکی از جلوه‌های مهم هویت استان‌های گوناگون هم مورد توجه باشد.
در این نوشتار که در آخرین روزهای سال و در پیشواز نوروز منتشر می‌شود، جنبه‌های گوناگون هنر نمایش را به عنوان یکی از اولیت‌های فراموش شده گردشگری در نوروز به اختصار بررسی می‌کنیم.
کارشناسان هنرهای نمایشی ایرانی که با انواع گوناگون نمایش‌های آیینی و سنتی کشورمان آشنایی دارند، خوب می‌دانند که بسیاری از نقاط کشور آیین‌های نمایشی خاص خود را دارد تا جایی که تفرش را خاستگاه تعزیه می‌دانند و بندرعباس را جلوه‌گاه آیین زار که الهام‌بخش هنرمندان تئاتری این خطه است و عموما در نمایش‌هایشان مورد استفاده قرار می‌گیرد.
از آنجاکه مدیران و مسئولان کشور همواره نگران خطراتی مانند تهاجم فرهنگی هستند، توجه به این آیین‌های نمایشی و برنامه‌ریزی برای اجرای آنها در مناسبت‌هایی مانند نوروز نه تنها می‌تواند به عنوان یکی از جاذبه‌های گردشگری هر استانی مورد توجه قرار بگیرد بلکه فرصتی است برای حفظ و اشاعه بخش مهمی از آیین‌ها و سنت‌هایی که همواره نگران از بین رفتن یا فراموش شدن آنها هستیم.
از سوی دیگر اجرای تئاتر در اماکن تاریخی یا فضاهایی مانند کاروانسراها و دیگر جاذبه‌های گردشگری هر استانی، راهی است برای ایجاد اشتغال‌زایی و کسب درآمد اهالی تئاتر که همواره نسبت به شرایط اقتصادی این حوزه، به حق، گله‌مند هستند.
بررسی علل اینکه چرا تاکنون چنین ضرورتی نادیده انگاشته شده، در حوصله این نوشتار کوتاه نیست اما اگر خواهان شیوه‌های خلاقه‌نه‌تری برای جذب گردشگر و پویایی اقتصاد و از سوی دیگر توجه به هویت ملی خود باشیم، قطعا تئاتر به عنوان یک هنر زنده و تاثیرگذار می‌تواند یکی از راه‌های تحقق چنین اهدافی باشد.
متخصصان و هنرمندان دنیادیده تئاتر بارها فریاد زده‌اند که اجرای نمایشی مانند «تله موش» نوشته آگاتا کریستی سال‌هاست که به یکی از جاذبه‌های مهم گردشگری در شهری مانند لندن تبدیل شده چراکه این نمایش بیش از نیم قرن متوالی است که همچنان روی صحنه مانده و تاکنون چندین نسل از بازیگران گوناگون در آن به ایفای نقش پرداخته‌اند و این چنین است که بسیاری از گردشگران کنجکاو و جستجوگر به تماشای این نمایش می‌روند.
اما اجرای تئاتر در ایام نوروز نه تنها فرصتی است برای مسافران نوروزی بلکه شیوه‌ای است برای سرگرم کردن کسانی که به هر دلیلی امکان سفر ندارند و تعطیلات را در خانه‌های خود سپری می‌کنند، کسانی که شاید شرایط شغلی یا اقتصادی یا مشکلاتی دیگر، آنان را در شهرها و خانه‌های خود نگه می‌دارد، طبیعتا نیازمند سرگرمی‌ها و تفریحاتی برای گذراندن تعطیلات نسبتا طولانی نوروز هستند و این گونه است که در سال‌های اخیر برخلاف دهه‌های گذشته بسیاری از تهیه‌کنندگان سینما تمایل دارند تا فیلم‌های خود را در اکران‌های نوروزی به نمایش بگذارند. تجربه فیلم دیدن در نوروز با دیگر مقاطع سال عموما این تفاوت را دارد که در نوروز بخش بزرگی از تماشاگران، خانوادگی به تماشای فیلم‌های روی پرده می‌روند و این در حالی است که در دیگر ایام سال عموما تماشای فیلم به صورت خانوادگی کمتر اتفاق می‌افتد.
بنابراین از این زاویه اجرای تئاتر هم می‌تواند یکی از تفریحات فرهنگی برای این قسم از تماشاگران به شمار بیاید. ضمن اینکه طبیعتا گروه‌های نمایشی نیز این فرصت را به دست می‌آورند تا تماشاگران بیشتری را به سالن‌های نمایش بکشانند.
نوروز سال 1404 این ویژگی منحصر به فرد را دارد که هم فرصتی است برای اجرای تعزیه و هم نمایش‌های شادی‌آور و دیگر آیین‌های نوروزی مانند سیاه‌بازی و … شروع تعطیلات نوروز در شب‌های قدر است که عموما گروه‌های تعزیه‌خوان به اجرای برنامه می‌پردازند و نسخه‌های سوگوارانه ویژه این ایام را اجرا می‌کنند. از سوی دیگر با پایان یافتن ایام سوگواری و شب‌های قدر، مناسبت مهمی مانند روز جهانی تئاتر را داریم که همزمان است با هفتم فروردین ماه و چند سالی است که اداره کل هنرهای نمایشی در تلاش بوده تا اجراهای تئاتر از این روز آغاز شود و این هنر همچون دهه‌های گذشته کل عید را در تعطیلی به سر نبرد. اتفاقا در سال‌های اخیز تجربه اجرای تئاتر در نوروز نشان داده که این هنر در چنین مقطعی می‌تواند با اقبال تماشاگران هر شهر و نیز مسافران رو به رو شود و گروه های نمایشی متعددی خواهان اجرای تئاتر در نوروز هستند.
اما همزمان شدن عید فطر در آخرین روزهای تعطیلات، فرصتی است برای اجرای نمایش‌های شادی‌آور تا این گونه‌های نمایشی هم در کنار مجالس شبیه‌خوانی مورد توجه قرار بگیرد و تماشاگران از نمایش‌های شادی‌آور نیز بهره‌مند شوند.
به نظر می‌رسد با رایزنی میان ادارات ارشاد استان‌ها و نیز وزارت میراث فرهنگی و گردشگری می‌توان به تعطیلات نوروز رنگی از هنر نمایش بخشید، به ویژه در نوروزی مانند نوروز آینده که هم مجالی است برای شبیه‌خوانی و هم فرصتی برای نمایش‌های طرب‌انگیز.
