کمبود اعتماد به نفس عامل اصلی اختلالات کودکان و نوجوانان

یک دکترای تخصصی روانشناسی، کمبود اعتماد به نفس را عامل اصلی اختلالات عاطفی و رفتاری در کودکان و نوجوانان برشمرد.

دکتر احمد قره‌خانی در گفت‌وگو با سیناپرس، اظهار کرد: از جمله عوامل شکل‌دهنده شخصیت باید و نبایدها، تأیید و یا عدم تأییدها، تنبیه‌ها و تشویق‌ها، تعریف، تحقیر و … است که توسط اطرافیان از جمله خانواده و والدین بر ما اعمال می‌شود بنابراین اعتماد به نفس و یا عدم اعتماد به نفس ریشه در دوران کودکی و تربیت گذشته فرد دارد.

وی با تأکید بر اینکه بالا بردن اعتماد به نفس در کودکان از وظایف مهم تربیتی والدین است که در آینده آنها تاثیر زیادی خواهد داشت، خاطرنشان کرد: رفتارهای امروز افراد مربوط به گذشته کودکان بوده و خصایص و رفتارهای آنها نیز وابسته به دوره کودکی است که از اولیا و خانواده کسب کرده‌اند بنابراین پدر و مادر نخستین کسانی هستند که زیربنای شخصیت سالم در بزرگسالی را می‌سازند و یکی از مهمترین و اساسی‌ترین مهارت‌های زندگی، مهارت اعتماد به نفس است.

قره‌خانی اضافه کرد: احساس اطمینان نسبت به خود، احساس توانایی و اعتقاد شخصی به این موضوع که «من می‌توانم»، پایه رشد و پرورش اعتماد به نفس است و برعکس احساس عدم توانایی و قادر نبودن به انجام کارها نیز رشد عدم اطمینان به خود و کاهش اعتماد به نفس را به دنبال دارد.

وی ادامه داد: وجود اعتماد به نفس در افراد از دوران کودکی می‌تواند آنها را برای زندگی موفق‌تر در بزرگسالی آماده کند. در واقع اعتماد به نفس اساسی‌ترین عامل در رشد مطلوب شخصیت افراد است به طوریکه افرادی که دارای اعتماد به نفس پایین هستند، در معرض اختلالاتی روانی از قبیل ترس، اضطراب، افسردگی و یادگیری هستند و عدم اعتماد به نفس یکی از عوامل اصلی اختلالات عاطفی، رفتاری و روانی است.

این روانشناس تصریح کرد: تحقیقات نشان داده است یک سوم تا ۵۰ درصد کودکان و نوجوانان با مشکل اعتماد به نفس پایین مواجه هستند. با بررسی اکثر کودکان و نوجوانان دارای اضطراب و افسردگی یکی از عوامل اختلالات، کاهش اعتماد به نفس در این افراد گزارش شده است.

وی در ادامه گفت: لازم است والدین برای افزایش اعتماد به نفس در کودکان و نوجوانان نکاتی چون افزایش تحمل کودکان و نوجوانان برای مواجه شدن با ناکامی‌ها را رعایت کنند در ضمن والدین باید سعی کنند همیشه توانمندی‌های کودکان و نوجوانان را مدنظر قرار دهند نه ضعف‌ها و ناتوانی‌های او را و همواره با دید مثبت و سازنده به کودک و نوجوان بنگرند.

قره‌خانی اضافه کرد: والدین باید برای کودکان و نوجوانان تجارب خوشایند از فعالیت‌های مستقل و آزاد فراهم کرده و برای موفقیت کودکان و نوجوانان فعالیت‌ها و مهارت‌ها را به ساده‌ترین اصول تقسیم کنند. در ضمن باید موفقیت های کودک را بزرگ جلوه دهند چراکه خودباوری معمولاً از طریق موفقیت به وجود می‌آید.

وی از والدین درخواست کرد به کودکان در شناسایی توانایی‌هایشان و درمیان گذاشتن احساسات خود با دیگران کمک کنند و اظهار کرد: والدین باید در برخورد با کودکان و نوجوانان ملایم و منطقی باشند و اجازه ابراز وجود را به آنها بدهند و به نظریات آنها احترام بگذارند.

این روانشناس با تأکید بر اینکه باید از مقایسه کردن کودکان با همدیگر به طور جدی پرهیز کرد، یادآور شد: والدین هیچ گاه کودکان را با القاب نامناسب صدا نزنند و از مسخره کردن آنها جداً بپرهیزند و به کودکان در حد توانایی‌هایشان مسئولیت دهند.

وی از والدین خواست سعی کنند تنش و درگیری در خانواده نباشد چراکه رشد کردن کودک در خانواده با ثبات به سلامت روان و افزایش اعتماد به نفس او کمک می‌کند و تصریح کرد: والدین باید به علایق کودک خود اهمیت دهند در ضمن ورزش می‌تواند در ایجاد اعتماد به نفس در کودکان و نوجوانان کمک کند چراکه آنها یاد می‌گیرند که می‌توانند پیشرفت کنند و به اهداف خود دست یابند.

قره‌خانی بیان کرد: والدین الگوی بسیار خوبی برای کودکان هستند بنابراین ابتدا باید خود را دوست داشته باشند و به خود عشق بورزند تا قادر باشند به کودک نیز بیاموزند تا او نیز خودش را دوست داشته باشد.

وی با اشاره به اینکه والدین در جهت ایجاد و تقویت اعتماد به نفس کودکان می‌توانند به کودک خود کمک کنند تا اهداف واقع‌گرایانه در زندگی تعیین کنند، گفت: کودکان ارزش خود و دستاوردهایشان را براساس تصور والدین می‌سنجند پس مهم است که بازخوردهای مثبتی به آنها داده شود.

این روانشناس اظهار کرد: والدین به خاطر بسپارند که اگر میزان اعتماد به نفس در کودکان و نوجوانان کم شود، آنها نمی‌توانند ابراز عقیده کنند، با همه نظرات موافقت می‌کنند و روحیه انتقادپذیری نخواهند داشت.

گزارش: سمیرا معارفی