آیا هوش مصنوعی تهدیدی برای خلاقیت محسوب می‌شود؟

اخیراً در یک آزمایش، از تیم‌های مختلفی خواسته شد تا ایده‌های خلاقانه‌ای با بهره‌گیری از هوش مصنوعی ارائه دهند، پس از بررسی ایده‌های ارائه شده و مقایسه آن‌ها با یکدیگر مشخص شد که هوش مصنوعی در بیشتر بخش‌ها به دستاوردهای متوسطی دست یافته و در دیگر بخش‌ها کمتر از حد انتظار ظاهر شده بود. کیان گوهر (Kian Gohar) , مدیرعامل شرکت رهبری توسعه آزمایشگاه جئو (GeoLab) و یکی از نویسندگان این مطالعه، می‌گوید: “این فن‌آوری را سرزنش نکنید. تصورات غلط رایجی در مورد هوش مصنوعی در راستای حل مساله و فرآیندهای خلاقانه وجود دارد که باعث می‌شود کارگران و مدیران به شیوه نامناسبی از این ابزار استفاده کنند و حتی گاهی اوقات نتایج بدتری منجر می‌شود”.

در این آزمایش گوهر و همکارش، جرمی از دانشگاه استنفورد، با چهار شرکت، دو شرکت در اروپا و دو شرکت در ایالات‌متحده همکاری کردند. از ۶۰ کارمند هر شرکت خواسته شد تا در قالب تیم‌هایی کوچک در راستای حل یک مشکل تجاری که شرکت با آن مواجه است با یکدیگر همکاری کنند. برای مثال چگونه منابع آموزشی داخلی را توسعه دهند و یا اینکه چگونه فروش b2b یک محصول خاص را افزایش دهند. در هر شرکت‌، چند تیم (آن‌هایی که در گروه کنترل هستند) بدون هیچ کمکی از هوش مصنوعی به حل مشکل پرداختند، در حالی که به دیگر تیم‌ها ( آن‌هایی که در گروه آزمایش هستند ) یک نسخه منبع باز از ChatGPT ارائه کردند. همچنین شرح کاملی از جزییات مرتبط با چالش مطرح شده در اختیار همه‌ی تیم‌ها قرار گرفت.

این تیم‌ها ۹۰ دقیقه وقت داشتند تا به راه‌حل‌های بالقوه ساختارمند دست یابند. کارکنان ابتدا به صورت انفرادی کار می‌کردند و سپس ایده‌های خود را در طی یک جلسه طوفان فکری با هم‌تیمی‌هایشان به اشتراک می‌گذاشتند. تیم‌های گروه‌های آزمایشی می‌توانند در هر دو فاز فکری، از ChatGPT استفاده کنند. این تیم‌ها مورد تشویق قرار گرفتند تا با وارد‌کردن اطلاعات به هوش مصنوعی آن را در جهت حل مشکل آموزش دهند. در پایان آزمایش هر تیم ایده‌های خود را ارائه کرد. مسئول اجرای راه حل نهایی در هر سازمان عهده‌دار بررسی راه حل های نوآورانه‌ی پیشنهادی نیز شد. وی نمرات را به چهار دسته A (“بسیار گیرا و قانع کننده”)،  B (“جالب اما نیازمند توسعه”)، C (“نیازمند توسعه قابل‌توجه”)، D (“ارزش پیگیری دارد”) بدون اینکه بداند کدام گروه آن را پیشنهاد داده است، درجه بندی کرد. محققان می‌گویند که نتایج مطابق با انتظاراتشان نبود. پژوهشگران این آزمایش فرض کرده بودند که تیم‌ها با استفاده از ChatGPT ایده‌های بسیار بهتری نسبت به سایرین ارائه خواهند کرد. اما این تیم‌ها به طور متوسط فقط ۸ درصد ایده‌های بیشتری نسبت به تیم‌های گروه کنترل خلق کردند.

گروه‌های آزمایشی ۷ درصد D کم‌تر، اما ۸ درصد B بیشتری کسب کردند و تقریبا به همان میزان C بدست آوردند. عجیب‌تر از همه، آن‌ها ۲ درصد کم‌تر از دیگر گروه‌ها A کسب کردند. این محقق می‌گوید:” هوش مصنوعی به کارمندان کمک کرد تا از ایده‌های ضعیف اجتناب کنند اما این کار منجر به ایده‌های متوسط بیشتری شد.” بررسی‌های انجام‌شده قبل و بعد از آزمایش نشان داد، تیم‌هایی که از هوش مصنوعی استفاده ‌کردند به توانایی‌ حل مشکلات خود اطمینان بیشتری داشتند. اما نمراتی که دریافت کردند، نشان می‌دهد که این اعتماد نادرست بوده است. اما واقعیت این است هوش مصنوعی در حل مساله دارای پتانسیل‌های بسیاری است.