اعتبارات پژوهشی کشور کافی نیست

عمده فعالیت های وی در زمان دانشجویی همکاری با مراکز تحقیقاتی گوارش و کبد و غدد دانشگاه علوم پزشکی تهران است. وی پس از فارغ التحصیلی در مرکز تحقیقات سرطان انستیتو کانسر ایران در پروژه ثبت سرطان فعالیت داشت. سپس با اخذ جایزه از اتحادیه بین المللی کنترل سرطان  UICC از ژنو راهی کشور سوئد شد و به دلیل تخصص و تجارب قبلی، روی موضوع دیابت و سرطان کار کرده و موفق به انتشار یک مقاله علمی در مجله معتبر موسسه سرطان آمریکا شد. زنده دل تحصیلات دکترای تخصصی خود را در دانشگاه کارولینسکای سوئد گذراند و در سال 1386 در رشته اپيدميولوژی سرطان در مقطع دکترای تخصصی PhD  فارغ التحصیل شد.

وی تحقیقات متعددی را در زمینه سرطان انجام داده و عهده دار مسوولیت های علمی و اجرایی متعددی در سطح ملی بوده است. دکتر زنده دل با انتشار بیش از 50 مقاله علمی در مجلات معتبر بین المللی و H- index   برابر 14 در سال 1394 موفق به  دریافت جایزه ملی در زمینه تحقیقات بهداشتی در جشنواره علوم پزشکی رازی شد. دکترزنده دل هم اکنون در سمت رئیس مرکز تحقیقات بیولوژی سرطان انسیتیو کانسر ایران و مشاور معاون تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت مشغول به کار است.

گفتگوی ما را با این استادیار دانشگاه علوم پزشکی تهران می خوانید:

چه عاملی باعث شد رشته پزشکی را انتخاب کنید؟

سال چهارم پزشکی به موضوع تحقیقات علاقه مند شدم. در آن زمان با آقای دکتر ملک زاده که در حال حاضر در زمره محققان برجسته کشور هستند، آشنا شده، یک تیم تحقیقاتی تشکیل داده و شروع به همکاری با ایشان کردم که نتیجه آن انتشار یک مقاله علمی در کنگره بین المللی دانشجویی بود. این موضوع باعث رغبت بیشتر و ادامه فعالیت تحقیقاتی ام شد. سپس با حضور در سایر مراکز تحقیقاتی مثل انستیتو کانسر و آشنایی با موضوعات مرتبط با تحقیقات سرطان تصمیم گرفتم در زمینه تحقیقات سرطان ادامه تحصیل دهم.

اگر به گذشته بازگردید بازهم این مسیر را انتخاب می کنید؟

بله قطعا.

در حال حاضر جایگاه تحقیقات را در کشور نسبت به کشورهای پیشرفته دنیا چگونه ارزیابی می کنید؟

تفاوت بزرگی که وجود دارد این است که در خارج از کشور اساتید با پروژه ها و طرح های تحقیقاتی و موضوعات مورد تخصص خود شناخته می شوند. به عبارت دیگر فعالیت هایشان پژوهش محور است .این در حالیست که دانشگاه ها ما آموزش محور هستند. به عبارت دیگر، آنچه در رزومه اساتید مهم است این است که در کدام دانشگاه استخدام هستند وچه دانشجویانی را تربیت کرده اند.

اما در مراکز بین المللی میزان اعتبار پژوهشی که یک استاد برای انجام پژوهش های علمی از سازمان های بین المللی می گیرد و محصولات علمی که تولید کرده، حائز اهمیت است. در واقع ادامه حیات علمی اساتید در دانشگاه های معتبر دنیا وابسته به اعتبارهای تحقیقاتی آنهاست و در سالهای اول در صورت عدم موفقیت در جذب آن، کار خود را از دست می دهند. به همین علت آنها باید مدام در حال انجام تحقیقات علمی و تدوین پروپوزل های علمی برای گرفتن اعتبار پژوهشی و تولید مقالات معتبر علمی باشند. چراکه موظفند برای کارهای علمی و پژوهشی و محل کار خود بودجه تامین کنند و برای همین هم رقابت زیادی در حوزه تحقیقات علمی و پژوهشی بین اساتید و دانشجویان وجود دارد.

البته توجه به این نکته مهم است که در آنجا امکان اخذ این بودجه ها وجود دارد و موسسات متعددی برای تخصیص اعتبارات پژوهشی فعالیت می کنند. به همین دلیل این پروسه در آن کشورها معنادار است.

ضمنا برای نیروی انسانی محقق سرمایه گذاری زیادی می شود و منابع کافی برای جذب و به کارگیری محققان وجود دارد. در حالیکه در کشور ما همه چیز در قالب فرایندهای سنتی جذب دانشجو و استاد تعریف شده است که باعث می شود روند توسعه تحقیقات در کشور ما بسیار کند باشد.

آینده تحقیقات در کشور را چگونه ارزیابی می کنید؟

در ایران هم البته فعالیت های خوبی آغاز شده مانند کاری که موسسه ملی توسعه تحقیقات علوم پزشکی(نیماد)، انجام داده و اعتبار پژوهشی در اختیار متقاضیان می گذارد. اما چنین فعالیت هایی فعلا خیلی محدود انجام می گیرد. من فکر می کنم موضوع پژوهش در کشور نکته مهمی است که حتما باید سازمان های مربوطه را در این زمینه تقویت کنند و اساتید ما برای رشد موضوعات، دانشگاهشان، دانشجویانشان و دپارتمان خود باید متمرکز شوند بر روی اینکه توجه این سازمان ها را جلب کرده و بتوانند برای فعالیت های علمی خود اعتبار پژوهشی جذب کنند.

آینده رشته تخصصی خودتان را چگونه ارزیابی می کنید؟

سرطان بیماری است که روز به روز در حال افزایش است و برای پیشگیری و کنترل آن لازم است تحقیقات متعددی انجام شود تا بتوانیم تصمیم گیری ها را بر اساس شواهد علمی بگیریم. در دنیا به ویژه در کشورهای غربی و بعضی کشورهای شرقی مثل ژاپن و کره جنوبی، هندوستان و چین تجربه های موفقی از نقش تحقیقات در توسعه و بهبود کیفیت برنامه های پیشگیری و کنترل سرطان وجود دارد. کشور ما هم برای سامان دهی به برنامه ها و ارزیابی آنها باید در زمینه تحقیقات سرطان هزینه کند که به نظر من شرایط فعلی خیلی مساعد نیست و هنوز پژوهش جای خود را در اعتبارات ملی پیدا نکرده است. البته با حمایت هایی که در دو سه سال اخیر صورت گرفته، من به آینده امیدوارم.

چه توصیه ای به کسانی که می خواهند این رشته و تخصص را انتخاب کنند، دارید؟

توصیه کردن کار سختی است، چراکه افراد هرکدام در شرایط متفاوتی قرار دارند و متغیرهای زیادی وجود دارد. در شرایط کنونی ترجیح این است که دانشجویان در چارچوب دانشگاه و دستورالعمل هایی که دانشگاه ها تعیین می کنند کارشان را به نحو احسن انجام دهند. اما من در زمان تحصیلم در سوئد این تجربه را کسب کردم که اگر دانشجویی می خواهد موفق شود باید بی وقفه تلاش کند. فرصت دانشجویی تکرار نخواهد شد و دانشجویان باید از هر فرصتی برای ارتقاء علمی و مهارت های تحقیقاتی خود استفاده کنند. از مسولان کشور هم تقاضا دارم زمینه استفاده بیشتر از نخبگان و دانشجویان با استعداد را فراهم کنند.

گفتگو: هانیه حقیقی

No tags for this post.