کارگاه رهیافتی در ساحتهای علم دینی برپا شد
در این جلسه حجتالاسلاموالمسلمین الهیراد، ضمن تبیین مفهوم اسلامی شدن دانشگاهها و تعریف علم دینی، گفت: حل مسئله و نظریه پیشنهادی در حوزه علم دینی و اسلامیسازی دانشگاه اینست که تجربهگرایان در مورد علم معتقد به درک تجربه باور دارند که البته این رویکرد با مغالطه اشتراک لفظی مواجه است و علم به معنای فقط معرفتهای تجربی با مفاهیم دینی متباین است، اما اگر علم را کشف واقع بدانیم و دین را هرچه واقع به ما میگوید، علم دینی معنا پیدا میکند.
عضو هیئت علمی مؤسسه آموزشی پژوهشی امام خمینی (ره) بیان داشت: باید یک روش دقیق معانی را مشخص کرد و البته دانست معانی الفاظ قراردادی هستند. نگرش پوزیتیویستی میگوید علم تنها معرفتهای تجربهپذیر هستند. این نگاه علم را محدود به ساینس کرده که پیشزمینه مکتب خاص دارد و تنها معارفی را معنادار میداند که آن معرفت تجربه و آزمایش شود.
الهیراد ادامه داد: این رویکرد البته در غرب نقد شده است؛ یعنی نظریه پوزیتیویستی پارادوکیسکال است و خودش در هیچ آزمایشگاهی قابل تجربه نیست. در نتتیجه گزاره «تنها معرفتی معنادار است که قابل تجربه است» نقض میشود. در اینجا این سوال مهم مطرح است که آیا معرفت مشاهدهناپذیر قابل انکار است ؟
وی اضافه کرد: این مکتب پیشفرضهای فلسفی و متافیزیکی بسیاری دارد. بر این اساس «اصل اجتماع نقیضین» قابل مشاهده نیست. «اصل علیت» و یا «اصل سنخیت علّی» قابل آزمایش نیست. با این حال، اگر علم مجموعه مسائلی است که حول یک موضوع واحد برای یک هدف خاصی ارائه باشد، از علوم تجربی گرفته تا موضوعات متافیزیکی و علوم حوزوی را شامل میشود.
وی با اشاره به تعریف دین، اظهار داشت: تعریف دین یک زیربنای هستیشناسانۀ انسانشناسانه دارد. باور ما اینست خداوند مالک بینهایت است و انسان موجودی است که ابدیت در پیش دارد و راه رسیدن به سعادت ابدیت را به اسم دین در نظر میگیریم. همین تعریف از دین را عقل انسان میپذیرد و قبول میکند که از تمام ظرفیتها به ویژه دستاوردهای علمی و تحقیقاتی باید برای رسیدن به سعادت ابدی استفاده کند. این همان معنای علم دینی است که باید در اسلامیشدن دانشگاه برای تحقق آن برنامهریزی شود.