نقشه راه دانش بنیان شدن اقتصاد سند شد

آقای منجم زاده، معاون ستاد توسعه اقتصاد دانش بنیان معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری در گفتگو با برنامه سلام خبرنگار شبکه خبر درباره جلسه شورای راهبردی دانش بنیان تولید که قرار است امروز با حضور رئیس جمهور تشکیل شود، توضیح داد.

سوال: درخصوص این شورای راهبردی دانش بنیان تولید بفرمایید که چه هست و وظایفش چیست؟

منجم زاده: اطلاع دارید که کشور ما در دهه های گذشته، اقتصادش مبتنی بر منابع زیرزمینی بنا شده بود و این برای کشوری که به دنبال این است که توسعه و پیشرفت همه جانبه را برای خودش رقم بزند و سطح رفاه و اقتصاد مناسبی را برای کشور و کسب و کارها فراهم کند،  خیلی مناسب نیست، بنابراین در طول شاید بیش از یک دهه گذشته یک تغییر پارادایمی در سیاست های اقتصادی کشور دنبال شد مبنی بر این که بتوانیم ریل گذاری اقتصاد کشور را به نحوی تغییر دهیم که مبتنی بر دانش،  نوآوری و تفکر و خلاقیت جوانان و تحصیل کرده ها و متخصصان باشد، بر این اساس ما حدود بیش از یک دهه است که قوانین اصلی و زیرساخت های اصلی که باید در کشور بنا نهاده می شد برای این موضوع را توانستیم دنبال کنیم. سال ۱۳۸۹ شاید مهمترین قانون کشور در این زمینه که قانون حمایت از شرکت ها و مؤسسات دانش بنیان بود به تصویب رسید و یک مبدأ بسیار مهمی بود برای این که جوانان و تحصیل کرده ها و نخبگان ما به شرکت های دانش بنیان بپیوندند، شرکت های دانش بنیان در کشور تشکیل شد، امروز بیش از ۹ هزار شرکت دانش بنیان در کشور ایجاد شده که برخی از آنها باعث افتخار کشور هستند و توانستند محصولات خودشان را به خارج از مرزهای کشور هم صادر کنند و این اقتصاد مبتنی بر تفکر،‌ خلاقیت و نوآوری تا حدودی شکل بگیرد و این اتفاق، اتفاق مهمی در کشور بود. اما حدود یک دهه از این اتفاق می گذرد و لازم بود که برخی بازنگری ها و به روزرسانی ها در این فرآیندهای قانونی و زیرساخت ها اتفاق بیافتد، خوشبختانه سال گذشته هم نامگذاری سال بسیار به تحقق این موضوع کمک کرد و هم قانونی که در ابتدای سال توسط مجلس شورای اسلامی و با همکاری دولت تدوین شد تحت عنوان قانون جهش تولید دانش بنیان، بسیار کمک کرد که ما بتوانیم کمک کنیم که این تغییر رویکرد و تکاملی که در این حرکت نیاز داشتیم به آن برسیم اتفاق بیافتد و بنیان های اصلی بنا نهاده شود. این موضوع همزمان و همراه شد با یک تغییر ساختاری در نظام حکمرانی کشور در حوزه توسعه فناوری و نوآوری و شورایی تحت عنوان شورای راهبری فناوری ها و تولیدات دانش بنیان که براساس قانون جهش تولید دانش بنیان ایجاد شد، در همه کشورها برای این که بتوانند توسعه نوآوری و فناوری را در یک سطح بالا تنظیم کنند، قاعده گذاری کنند، هماهنگی ها و انسجام بخشی که لازم است در سطوح بالا بین دستگاه های مختلف اتفاق بیافتد و چتر حمایتی که لازم است برای بخش خصوصی در این زمینه شکل بگیرد معمولاً ساختارهایی در سطوح بالای کشورها ایجاد می شود که بتواند این موضوع را محقق کند، در کشور ما این اتفاق از سال های قبل دنبال می شد اما با ایجاد این شورا تحت عنوان شورای راهبری فناوری ها و تولیدات دانش بنیان که با ریاست رئیس جمهور محترم هم ایجاد می شود، این شورا کمک کرد که این موضوع محقق شود. ما تا کنون دو جلسه داشتیم که این شورا تشکیل شده با ریاست محترم جمهور و وزرای مربوطه که در این زمینه شرکت می کنند و حضور دارند، امروز جلسه سوم این شورا بناست تشکیل شود.

سوال: در آن دو جلسه قبل چه موضوعاتی مطرح شده و چه بازنگری هایی در قوانین تان شده است؟

منجم زاده: ما در قانون جهش تولید دانش بنیان ساز و کارهای جدیدی برای این که توسعه فناوری در کشور بتواند رقم بخورد و ما رسوخ فناوری و نوآوری را بتوانیم در صنایع سنتی خودمان ایجاد کنیم، تشکیل دادیم. این ساز و کارها نیازمند دستورالعمل هایی است، نیازمند مسیرها و رویه های جدیدی است که تاکنون در کشور وجود نداشته، در این شورا این بنیادها گذاشته شده، یعنی بسیاری از این دستورالعمل ها رفت، مصوب شد و اکنون  امکان پیاده سازی اش برای کشور فراهم شده، برخی از شرکت های ما چه شرکت های دانش بنیان و چه صنایع دیگر…

سوال: حرکتی در جهت این که آن سنتی ها به سمت دانش بنیان ها بروند ، شکل گرفته یا این که صرفاً در حد این که چون شورا حالا مصوب کرده این دستورالعمل ها بیرون آمده و ابلاغ شده؟

منجم زاده: گام اول این بود که این دستورالعمل ها ایجاد شود، شکل بگیرد و یک انسجامی بین دستگاه های مختلفی که باید این ساز و کارها را محقق کنند مثل وزارت اقتصاد، سازمان برنامه، وزارت صنعت، خود معاونت علمی به عنوان دبیرخانه اصلی که این شورا را دنبال می کند، ایجاد شود، وزارتخانه هایی مثل وزارت علوم، بهداشت و غیره که این اتفاق افتاده یعنی این در واقع همگرایی بین ساختارهای اصلی که باید موضوع را دنبال کنند، خوشبختانه شکل گرفته، برخی از شرکت ها هم در این زمینه استفاده کردند مثلاً یکی از مهمترین ساز و کارهایی که وجود داشته اعتبار مالیاتی تحقیق و توسعه بوده یعنی صنایع ما حتی صنایع سنتی و قدیمی ما اگر هزینه هایی در حوزه تحقیق و توسعه بخواهند انجام بدهند از سرجمع مالیات سالانه آنها کسر شود، این خیلی کمک می کند به این که انگیزه لازم در فعالان اقتصادی ایجاد شود، این اتفاق افتاده خوشبختانه بخش نسبتاً قابل توجهی از صنایع هم وارد این عرصه شدند ولی تا این اتفاقات به طور کامل شکل بگیرد، آثارش را ما بتوانیم در کسب و کارها و فعالان اقتصادی ببینیم ممکن است یک مقداری نیازمند زمان باشد. یکی از دستور کارهای مهمی که امروز در جلسه شورای راهبری فناوری و تولیدات دانش بنیان وجود دارد، موضوع سند نقشه راه دانش بنیان شدن اقتصاد است که ابتدای امسال توسط رهبری به دولت تاکید شد که این موضوع توسط دولت دنبال شود و در سطح اسناد بالادستی هم به ما کمک کند که بتوانیم این همگرایی را ایجاد کنیم. این سند خوشبختانه پیش نویسش تدوین شده است.

سوال: اگر قدری بالاتر ببینید دوربین های ما این سند را می گیرند.

منجم زاده: این سند خوشبختانه پیش نویسش تدوین شده، در جلسه امروز شورا بناست به بحث گذاشته شود و ان شاءالله تصویب شود، باز کمک می کند به این که ما بتوانیم آن انسجام لازم را در سطح سیاستگذاری در کشور ان شاءالله در این زمینه شکل دهیم.