ارتباط خواب با وضعیت سلامت و رشد کودکان

فقدان خواب منظم، می تواند بر سلامت جسمی و روحی کودکان تأثیر منفی بگذارد و توانایی سیستم ایمنی بدن را در مقابله با بیماری ها و عفونت ها کاهش دهد. از سوی دیگر، توجه به خواب کافی کودک نقش موثری در پیشگیری و کنترل اضافه وزن و چاقی در آنها دارد.

مطالعات متعددی، ارتباط بین کم خوابی، هله هوله خوردن و ریزه خواری و افزایش دفعات غذا خوردن و در نهایت چاقی در کودکان را نشان داده اند، همچنین از سویی خستگی کودک، مهمترین عامل از بین بردن اشتهای اوست و این امر می تواند بر رشد و وضعیت سلامتی کودک تأثیر بگذارد.

در واقع رشد کودک، تحت تآثیر هورمون رشد قرار دارد که بیشترین میزان ترشح این هورمون در خواب است، بنابراین خواب کافی و مورد نیاز برای رشد و سلامت کودکان زیر 5 سال امری ضروری و لازم است. میزان خواب مورد نیاز به سن کودک بستگی دارد.

مدت زمان خواب مناسب کودکان زیر 5 سال به شرح زیر است:

زیر یک سال: 16 – 12 ساعت در شبانه روز

یک تا 3 سال: 14 – 11 ساعت در شبانه روز

3 تا 5 سال: 13 – 10 ساعت در شبانه روز

نکاتی جهت بهبود خواب کودکان:

یک برنامه منظم برای خواب (رفتن به رختخواب در ساعت مشخص و برخواستن در زمان مشخص) تنظیم کنید و آن را ادامه دهید.

کنترل کنید، کودک قبل از خواب از وسایل الکترونیکی مثل موبایل و تبلت استفاده نکند. برای کودکان قبل از خواب قصه بگویید. اینکار به خواب کودک کمک می کند.

خوردن غذاهای سنگین و پرکالری در وعده شام، باعث بدخوابی کودک می شود. رعایت حداقل 2 ساعت فاصله بین خوردن شام و خوابیدن به بهبود خواب کمک می کند.

کودک از مصرف نوشیدنی هایی مثل چای و نسکافه بعد از ساعت هفت شب و یا در هنگام شب خودداری کند و یا اینکه حداقل 4 ساعت فاصله بین مصرف این نوشیدنی ها و زمان خوابیدن رعایت شود.

مصرف زیاد مواد قندی و شیرین در هنگام شب، موجب اختلال در خواب شبانه می شود، زیرا خوراکی های شیرین حاوی مقدار زیادی انرژی بوده و موجب بیش فعالی و ایجاد تحرک بیشتر و بهم خوردن نظم و خواب کودک می شود.

خوردن یک لیوان شیرگرم که کم چرب بوده و شیرین نشده باشد نیز به خواب کودکان کمک می کند.

کنترل دمای هوای اتاقی که کودک آنجا می خوابد نیز در خوب خوابیدن او نقش مهمی دارد. اگر هوای اتاق گرم باشد، معمولا کودک دچار بدخوابی می شود، بنابراین والدین به دما و تهویه اتاقی که کودک می خوابد هم باید توجه داشته باشند.

اتاق را ساکت، تاریک نگه دارید. کم تحرکی در طول روز یکی از دلایل بدخوابی شبانه است. معمولا کودکانی که در طول روز فعالیت بدنی بیشتری دارند و انرژی بیشتری مصرف می کنند، شب راحت تر می خوابند.

بی تحرکی، خواب ناکافی و بیماری کودک موجب بی اشتهایی و غذا نخوردن کودک می شود.

منصوره نوروزپور

کارشناس واحد بهبود تغذیه جامعه شبکه بهداشت و درمان شهرستان فیروزآباد