تامین نیاز غذایی جوامع با دانش بایوتکنولوژی؛
باروری 90 درصدی گاوهای ایران با استفاده از فناوری تلقیح مصنوعی
عضو هیات علمی پژوهشگاه ملی مهندسی ژنتیک و زیست فناوری خبر داد: 90 درصد از گاوهای کشور با استفاده از تکنیک تلقیح مصنوعی بارور می شوند. حدود 100 درصد تخم چشم زده ماهیان پرورشی نیز با استفاده از تکنیک های زیست فناوری تولید مثل در ایران تولید می شوند. این تکنیک در گوسفند و بز در حال گسترش است؛ اکنون کمتر از 5 درصد از جمعیت دام سبک کشور با استفاده از این تکنیک بارور می شود.
دکتر فرید حیدری، دکترای تخصصی دامپزشکی رشته مامایی و بیماری های تولید مثل در دام و عضو هیات علمی پژوهشگاه ملی مهندسی ژنتیک و زیست فناوری در گفتگو با سیناپرس گفت: جمعیت جهان در حال افزایش و منابع در اختیار مان نیز در حال کاهش است؛ امروزه دسترسی ما به زمین های قابل کشت، منابع آبی و بسیاری از المان های محیطی که برای کشت به آنها نیاز داریم به علت تغییر اقلیم کاهش پیدا کرده اند از اینرو برای تامین نیازهای بشر نیاز داریم که عملکرد مان را افزایش داده و بهبود ببخشیم. یکی از بهترین علوم برای افزایش عملکرد دام ها استفاده از دانش زیست فناوری است. ما با استفاده از دانش زیست فناوری می توانیم محصولات بهتر، کیفی تر و بیشتر و مبتنی بر نیاز بشر تولید کنیم به همین دلیل برای تامین غذا و نیازهای بشری نیازمند این دانش هستیم.
وی به اهمیت فناوری تولید مثل در دام اشاره کرد و در این خصوص اظهارداشت: فناوری تولید مثل در دام طیف وسیعی از تکنولوژی ها را شامل می شود که ساده ترین و قدیمی ترین آنها تلقیح مصنوعی است. دستورزی رویان، کولنینگ یا همان همسان سازی ، حیوانات تراریخته و دستورزی های ویرایش ژنوم (فناوری کریسیپر) از دیگر روش های زیست فناوری تولید مثل هستند. اکنون پژوهشگاه ملی مهندسی ژنتیک و زیست فناوری در برخی از این زمینه ها مانند دستورزی رویان، تولید مدل های حیوانی با استفاده از تکنیک تراریخته و اصلاح نژاد با استفاده از تکنیک کریسپیر ورود پیدا کرده است زیرا بسیاری از تکنیک ها و روش ها دیگر نیاز به تحقیق و پژوهش جدید و ویژه ای ندارند.
به گفته وی، پژوهشگاه ملی مهندسی ژنتیک و زیست فناوری به دلیل اینکه در مرز علم و دانش حرکت می کند، به روی شیوه های نوین و جدید و شیوه هایی که اکنون در دنیا تجاری سازی شده اند و به بازار راه پیدا کرده اند و دیگر نیاز به انجام کارهای تحقیقاتی و پژوهشی ندارند، متمرکز شده است.
وی پیرامون اصلاح نژاد دام با استفاده از تکنیک کریسپر به سینا پرس گفت: این تکنیک برای تمام دام، طیور و آبزیان قابل استفاده است و محدودیتی در این زمینه وجود ندارد. این روش معمولا بنابر فراخور نیاز جامعه و بازخورد اقتصادی مورد استفاده جوامع قرار می گیرد.
حیدری خاطرنشان کرد: زمانی که از انسان صحبت می شود ما باید به دنبال روشی باشیم که بتوانیم جان او را نجات دهیم و رفاه بیشتری به وجود آوریم اما در دام بحث اقتصادی برای ما اهمیت بیشتری دارد. معمولا اگر چیزی اقتصادی نباشد به بازار راه پیدا نمی کند. این مساله باعث شده اکنون در جهان تکنیک های تولید مثلی و زیست فناوری تولید مثلی در دام ها، طیور و آبزیان مورد استفاده قرار بگیرد. ایران نیز از این امر مستثنی نیست.
افزایش تولید شیر و گوشت با اصلاح نژاد دام ها
عضو هیات علمی پژوهشگاه ملی مهندسی ژنتیک و زیست فناوری یادآورشد: اگر ما تلقیح مصنوعی را به عنوان یکی از ابتدا ترین تکنیک های فناوری تولید مثل در نظر بگیریم، بالغ بر 90 درصد از گاوهای کشور با استفاده از این تکنیک بارور می شوند. این عدد در ماهی ها حدود 100 درصد است یعنی تمام بچه ماهی هایی که به استخرهای پرورش می روند و به سفره ما راه پیدا می کنند، همه شان با استفاده از تکنیک های زیست فناوری تولید مثل در ایران تولید می شوند. این تکنیک در گوسفند و بز در حال گسترش است. اکنون 5 درصد از جمعیت دام سبک کشور با استفاده از این تکنیک تولید می شوند. امیدواریم به زودی این رقم به عدد قابل توجه و چشمگیری افزایش پیدا کند.
وی تاکید کرد: اصلاح نژاد باعث بهبود عملکرد تولید می شود. به عنوان مثال گاوان با تولید شیر کم اصلا بهره اقتصادی ندارد. ما طی 40 الی 50 سال اخیر با استفاده از اصلاح نژاد و تکنیک های تولید مثلی و بیوتکنولوژی تولید مثل توانسته ایم میزان تولید شیر روزانه گاوهای صنعتی را به بیش از 40کیلو برسانیم. میزان تولید گوشت دام هایمان نیز با استفاده از این روش افزایش پیدا کرده است.
این دکترای تخصصی دامپزشکی رشته مامایی و بیماری های تولید مثل در دام تصریح کرد: منابع آبی ما محدود است، وقتی منبع آبی در اختیار کشاورز قرار می دهیم تا یونجه تولید کند، باید این یونجه در اختیار دامی باشد که محصول (گوشت، شیر و …خیلی خوب و بیشتری تولید می کند( نه دامی که تولیدش کم است).
وی پیرامون دستورزی ژنتیکی نیز اظهارداشت: هرچند استفاده از تکنیک کریسپر برای دستورزی ژن ها به منظور افزایش بهره وری در مقالات و پایگاه های خبری از سال 2012 منتشر شده اما هنوز حیوانات دستورزی شده در دنیا تجاری نشده است. برخی از تحقیقات نیز هنوز بنابر دلایل تجاری نتایج شان منتشر نشده است. در این روش با دستورزی ژن ها، گوشت های بهتری تولید می شود. در حال حاضر عمده تمرکز محققان دنیا به روی تولید گوشت و تولید مثل است. احتمالا روی شیر، موهر و پشم نیز اقداماتی انجام می شود اما هنوز خبری پیرامون این مساله به بیرون درز پیدا نکرده است.
چین پرچمدار فناوری کریسپر
حیدری به سیناپرس گفت: امروزه تمرکز اغلب کشورها به روی اصلاح ژنتیک دام، طیور و آبزیان با استفاده از روش کریسپر است. کشور چین به شدت روی این مساله تمرکز پیدا کرده و با استفاده از این روش گوسفندها و بزهایی فوق العاده ای تولید می کند. یکی از عمده ترین دلایل پیشرفت چین در این زمینه، فرهنگ مردم و جمعیت زیاد کشورش است.
عضو هیات علمی پژوهشگاه ملی مهندسی ژنتیک و زیست فناوری افزود: صرف نظر از مسائل اقتصادی، می توان با استفاده از این روش، روند درمانی بیماری ها را بهبود بخشید. اکنون پژوهشگران این پژوهشگاه نیز مدل های حیوانی برای برخی از بیماری ها تولید کرده اند؛ بیشتر مدل ها موشی هستند زیرا مدل های موشی می توانند مدل مناسبی برای ارزیابی روند درمان و بهبود ناشی از داروها باشند. به عنوان مثال ما موش مدل بیماری هموفیلی را داریم.
به گفته وی، اگر کسی ادعا می کند که دارو یا روش درمانی مانند سلول درمانی یا ژن درمانی دارد، می تواند به جای اینکه در نمونه انسانی بیماری ها آزمایش کند، در نمونه حیوان آزمایشگاهی این کار را انجام دهد و نتایج تحقیقاتش را بعدها به انسان تعمیم دهد.
وی خاطرنشان کرد: همچنین ما نمونه موش دیابت را داریم. بررسی روند درمان، عوارض جانبی و تاثیر سایر داروها در روند درمان به جای اینکه در مدل انسانی_ که محدودیت اخلاقی، حقوقی و اجتماعی دارد_ مورد آزمایش قرار بگیرد، در مدل حیوانی مورد آزمایش و ارزیابی قرار می گیرد.
گفتگو: فرزانه صدقی
No tags for this post.
