بررسی تجربیات اجتماعی پدیده زشت رویی؛
زشت ها هم می توانند به بهشت بروند!

ویژگی های ظاهری انسان به عنوان قابل رویت ترین جنبه های شخصیت آدمی، می تواند نقش بسزایی در زندگی و روابط اجتماعی وی داشته باشد. در این میان چهره به عنوان یک ویژگی منحصربه فرد، فیزیکی و شکل پذیر، نماد اصلی خود است.

به گزارش سیناپرس، چهره منحصربه فرد است، زیرا هیچ دو چهره ای یکسان نیستند و با چهره است که ما یکدیگر را میشناسیم و خود را شناسایی می کنیم. چهره ما در گذرنامه و مدارک شناسایی ما به تصویر کشیده شده است. صورت، علاوه بر این، سن، جنسیت و نژاد فرد را با درجات مختلفی از دقت نشان می دهد. همچنین وضعیت سلامت و همچنین اوضاع اجتماعی-اقتصادی ما نیز در کنار حالات و احساسات وحتی شاید شخصیت ما را نشان می دهد و منبع مهمی برای ارتباطات غیرکلامی است.

محققان کشور در یک پژوهش قالب تامل، تجربه زندگی فردی و اجتماعی افراد زشت رو را مورد بررسی قرار داده و ضمن پرده برداری از دردهای این افراد، خواستار ارائه راهکارهای اجتماعی برای زیست بهتر آن ها شده اند.

به عبارتی، بنابر گفته های محققان، ما نیازی به گفتگو نداریم، چون چهره داریم. صورت در واقع نمادی از خود است، علاوه بر این، چهره عامل تعیین کننده اصلی در درک زیبایی یا زشتی ظاهر فردی ماست و همه آنچه این ادراکات برای عزت نفس و شانس های زندگی بیان می کنند. با این حال، صورت و درواقع زیبایی و بدن فیزیکی، حداقل تا همین اواخر، عمدتاً توسط جامعه شناسی رایج نادیده گرفته شده بود. فقط برخی جامعه شناسان به طور جدی به این حوزه پرداختند که ما اکنون به عنوان جامعه شناسی بدن از آن یاد می کنیم و باکمال تعجب، تنها در دهه 1970 بود که جذابیت فیزیکی در علوم اجتماعی مطرح شد.

از آن زمان، مطالعات متعددی در جامعه شناسی ظاهر فیزیکی انجام گرفته است. بر این اساس، جذابیت فیزیکی از اهمیت اساسی در زندگی اجتماعی برخوردار است و تأثیرات مثبت کلی دارد. اما برخورداری از یک چهره نامطلوب چگونه می تواند وضعیت زندگی فرد را تحت تاثیر قرار دهد؟

در تحقیقی که به منظور بررسی بیشتر این موضوع انجام شده است، یکی از پژوهشگران دانشگاه الزهرا، تجربه زیسته زشت‌رویی را به زیر ذره بین تحقیقاتی خود برده است.

در این پژوهش، به دلیل حساسیت اخلاقی مساله در جامعه و احترام به عزت‌نفس افراد، به جای مصاحبه، از روش‌های بدون مزاحمت و محجوب استفاده گردید. به این نحو که نظرات و درد دل‌هایی که توسط این افراد در سایت‌ها و انجمن‌ها و تالارهای گفتگوی آنلاین درج گردیده بود جمع‌آوری و با نرم‌افزارهای خاص مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.

نتایج این پژوهش نشان داد: درک زشت‌رویی خویشتن در اکثر مواقع بیش ازآنچه پدیده‌ای ذاتی باشد به سه عامل عمده زیر مرتبط است: 1- برچسب‌زنی از سوی دیگری، 2- مقایسه خود با دیگری و 3- بازنمایی  و تعریفی محدود از زیبایی در رسانه ها.

بنابر گفته های خدیجه حاتمی خلجان، محقق جامعه شناسی دانشگاه الزهرا، زشت‌رویی با تجربیات و خودپنداره هایی مانند تنفرآمیز بودن، شرم آوری، بدشگون و شروربودن، ناقص و لکه ننگ بودن در افراد همراه است. از پیامدهای بسیار شایع این مساله می‌توان به مورد تمسخر و تحقیر واقع‌شدن، مشکلات روحی، پایین آمدن عزت‌نفس، پسرفت، تنهایی و طرد شدن از سوی جنس مخالف، مشکلات تشکیل خانواده و فرزندآوری اشاره کرد.

این محقق می گوید: استراتژی‌های این افراد در مواجهه با تجربه زشت‌رویی را می‌توان به سه دسته کلی تقسیم کرد: 1- استراتژی‌های ناسازگاری منفعلانه (گریه، شکایت، افسردگی، اعتیاد و…)، 2- استراتژی‌های تغییر (جبران-هویت زدایی و پنهان سازی)، 3- استراتژی‌های پذیرش (کنار آمدن و بالا بردن عزت به نفس، شکرگزاری). گرچه در کل، به دلیل کلیشه سازی‌های منفی که در رسانه‌ها و جامعه در مورد افراد زشت‌رو وجود دارد این افراد برخوردهای نامحترمانه ای را تجربه می‌کنند.

نتایج این پژوهش بازتاب اندکی از وضعیت غمبار و زجرهای عمیقی است که افراد زشت‌رو در طول زندگی بخصوص در سنین نوجوانی با آن دست به گریبان هستند؛ وضعیتی که با تغییر نگرش مرسوم و پی‌ریزی گفتمان «زشت شرور و تنفرآمیز نیست»، امکان اصلاح و بهبود آن وجود دارد و دست اندرکاران امور بایستی در این جهت، تلاش های ویژه خود را معطوف بدارند.

به گزارش سیناپرس، این یافته های پژوهشی در نشریه ای تحت عنوان دوفصلنامه مطالعات جامعه شناختی که متعلق به دانشگاه تهران است، منتشر گردیده اند.

گزارش: محمدرضا دلفیه

No tags for this post.