در یک مطالعه پژوهشی مطرح شد
آزار جنسی محارم، پنهان ترین اتفاقی که به آن توجه نمی شود

آزار جنسی توسط محارم، یکی از پنهان ترین اتفاقات ناگوار است که علیرغم وجود در سطح جوامع، کمتر مورد توجه عمومی قرار می گیرد. محققان کشور این موضوع را مورد بررسی قرار داده و راهکارهایی را برای جلوگیری از آن ارائه داده اند.

به گزارش سیناپرس، مساله زناشویی و روابط جنسی در تمام زمان ها و اعصار، مورد بحث محافل دینی و علمی قرار گرفته است. واکنش های جنسی انسان ها به عوامل متعددی ازجمله عادت و فرهنگ و مذهب بستگی دارد و هر اجتماعی، ضمن شرایطی که ارضای غریزه جنسی را تحت آن شرایط مجاز شمرده، مواردی را نیز برای هر فرد، جزء یک منطقه ممنوع جنسی قرار داده است.

افرادی که به چنین منطقه ممنوعی وارد می شوند به داشتن روابط جنسی با یکدیگر مجاز نیستند. از این رو منطقه ممنوع جنسی را می توان شبکه تحریم جنسی نیز نامید. آزار جنسی محارم به طورمعمول در سنین ویژه رشد روانی و اجتماعی فرزندان رخ می دهد که منجر به این می شود که کودکان دچار مشکلات و آسیب های متعددی شوند.

بنابر نظرات محققان، قربانیان این جرم از جهتی متحمل پیامدهای ناشی از آزار جنسی می شوند و از جهت دیگر این آزار را توسط افرادی تجربه می کنند که به طور معمول بنا بر آن بوده که مأمن این افراد باشند. بنابراین، وجود دو منشأ آسیب منجر به این می شود که گستره پیامدهای این رفتار تمامی ابعاد زندگی قربانی را در بربگیرد.

فقدان نظارت اجتماعی، تسلط آزارگر بر آزاردیده، تابو بودن گفتمان راجع به آزار جنسی محارم موجب شده است که قربانیان این جرم، سال ها تحت تعرض جنسی قرار بگیرند و در بسیاری از موارد به منظور توقف آزار جنسی چاره ای جز خودکشی و فرار از منزل برای خود متصور نباشند.به گزارش سیناپرس، در کشور ایران، آمار مشخصی از نهادهای رسمی در ارتباط با آزار جنسی محارم در دسترس نیست و هیچ نهادی به طور رسمی آماری در این خصوص ارائه نداده و اقدامی برای حمایت از آزاردیدگان انجام نداده است و صرفاً به صدور چند ماده قانونی اکتفا شده است. گرچه آمارهای موردی، نشان از نیاز به توجه به این موضوع دارند.

به منظور انجام پژوهشی در این خصوص، محققانی از دانشگاه تهران با همکاری دانشگاه دهلی هندوستان با 19  آزاردیده مصاحبه عمیق نیمه ساختار یافته انجام داده و  علاوه بر این به منظور تحلیل دقیق تر موضوع، 17پرونده مرتبط را مورد مطالعه قرار داده اند.

بر اساس اطلاعات ارائه شده در این تحقیق، رئیس انجمن آسیب های اجتماعی ایران در یکی از اظهارت خود در سال 1395 از تشکیل 5200 پرونده قضایی در کشور در مورد رابطه جنسی برادر با خواهر و پدر با دختر خبر داده است که البته این آمار غیر از تجاوزهایی است که توسط سایر محارم مانند دایی و عمو انجام شده است.

به گفته سامان سیاوشی، پژوهشگر حقوق جزا و جرم شناسی پردیس فارابی دانشگاه تهران و همکارانش، آزار جنسی محارم از جمله جرایمی است که از جهات مختلف به  آزاردیدگان جنسی لطمه وارد می کند. به گزارش سیناپرس، دسترسی بالا به آزاردیده، کودک یا نوجوان بودن آزاردیده، وابستگی مالی- عاطفی آزاردیده به آزارگر، فقدان نظارت و تسلط کامل آزارگر بر آزاردیده، موجب توسعه دامنه آسیب های این جرم می شود.

این محققان می افزایند: با توجه به اهمیت و ضرورت پیشگیری و درمان وقوع چنین جرایمی در خانواده، به نظر می رسد در ابتدا ضروری است ضمن پایان دادن به سیاست کتمان و نادیده انگاری تعرضات جنسی محارم، در سطوح مختلف با پذیرش آسیب موجود در کشور با ایجاد گفتمان در سطوح مختلف، شرایط افشاگری و درمان آزاردیدگان و آزارگران جنسی محارم فراهم گردیده و از طرفی با اتخاذ سیاست های پیشگیرانه از وقوع این جرایم پیشگیری شود. 

در این مطالعه پژوهشی اشاره شده است که با توجه به تابو بودن این جرم، هیچ اراده ای به منظور کشف گستره وقوع این جرم در کشور ایران وجود نداشته است و ابتدایی ترین قدم ها در مسیر درمان و پیشگیری از این جرم برداشته نشده و نهادهای ذیربط، سیاست کتمان و غفلت را نسبت به این جرم اتخاذ کرده اند.

بر این اساس، سیاوشی و دو همکار دیگرش اظهار داشته اند: گام نخست در مسیر پیشگیری و درمان این معضل، خروج از انکار و شناسایی و پذیرش موضوع، تعیین گستره وقوع و محدوده آسیب های این جرم است. همچنین به نظر می رسد به منظور پیشگیری از وقوع این جرایم باید در سه حوزه تقنینی و خانواده و جامعه اقدامات اساسی انجام شود.

به گفته مجریان این تحقیق، در حوزه امور مربوط به خانواده، مواردی نظیر آموزش کودکان درخصوص استفاده از فضای مجازی، تقویت وابستگی عاطفی بین اعضای خانواده، بالارفتن دسترسی به پدر و مادر، برابری جنسیتی در خانواده و کاستن نگاه مالکانه مرد بر زن، پاسخ دهی صحیح به کنجکاوی های جنسی کودکان و آموزش جنسی کودکان توسط اعضای خانواده ازجمله عوامل خانواده محور مؤثر در کاهش زمینه های این جرم است.

آن ها معتقدند: در حوزه امور مبتنی بر جامعه نیز می توان به مواردی نظیر آموزش همگانی و ارتقا سلامت جنسی جامعه، تسهیل ازدواج و رفع محرومیت جنسی جوانان، توانمندسازی زنان به منظور امکان خروج از موقعیت های خشونت خانگی، نظارت اجتماعی مستمر بر خانواده های در معرض خطر و تضعیف نگاه مالکانه و مردسالارانه حاکم در جامعه از طریق رسانه های جمعی اشاره کرد.

به گزارش سیناپرس، این یافته های پژوهشی در فصلنامه «رفاه اجتماعی» متعلق به دانشگاه علوم توانبخشی و سلامت اجتماعی  و مرکز تحقیقات مدیریت رفاه اجتماعی منتشر شده اند.

گزارش: محمدرضا دلفیه

No tags for this post.