پروژه تحقیقاتی کاشت ارقام گیاه استراتژیک کینوا (خاویار گیاهی) در فارس

در دهه های اخیر و در بعد جهانی، تغییرات محیطی در برخی مناطق به سطح بحرانی رسیده است و تهدیدی جدی برای عملکرد کمی و کیفی محصولات کشاورزی محسوب می شود. از طرفی، افزایش جمعیت و نیاز به غذای بیشتر، فشار مضاعفی بر محیط زیست، خصوصا منابع آب و اکوسیستم های زراعی وارد کرده است. افزایش گازهای گلخانه ای، موجب افزایش گرمایش جهانی شده است و دانشمندان اعتقاد دارند که این تحولات، موجب تغییرات آب و هوایی، طول فصول، شدت و الگوی بارش می گردد و تولید محصولات استراتژیک نظیر گیاه کینوا را تحت تاثیر قرار می دهد.

بر این اساس، بهترین راهکار، سازگاری با شرایط موجود از طریق معرفی گیاهانی با نیاز آبی کم، مقاوم به تنش شوری و سازگار به تغییرات اقلیمی جدید است که این مهم در دستور کار سازمان دانش بنیان و بهره ور تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی قرار گرفته است و محققان پرتلاش حوزه زراعی – باغی سازمان تات بر این باورند.

با توجه به شعار سال جدید در جهت مهار تورم و افزایش تولید و با عنایت به پتانسیل‌های موجود استان فارس به ویژه دانش فنی و تجارب کسب شده محققان در این حوزه قادر خواهند بود با روش های مختلف چنین گیاهانی را تولید و به افزایش تولید در داخل کشور کمک شایانی بنمایند.
یکی از این گیاهانی که امروزه به علت تغییرات شرایط موجود مورد توجه قرار گرفته است، گیاه استراتژیک کینوا می باشد، کینوا ( Chenopodium quinoa) گیاهی است از خانواده آمارانتاسه Amaranthaceae و سه کربنه و بومی آمریکای جنوبی می‌باشد. این دانه به دلیل ارزش غذایی بالا و تحمل به تنش شوری و خشکی مورد توجه قرار گرفته است. این گیاه در پرو با 500 -300 میلی‌متر بارندگی و حداقل دمای ° C 4- بصورت دیم کشت می‌شود. این گیاه می‌تواند دمای ° C 4- در مرحله ۱۰-۸ برگی تحمل نموده و بعد از خسارت سرما قدرت بازیافت دارد. این پروژه با هدف تنوع بخشی به محصولات مناطق دیم و کم آب بر در استان فارس با ژنوتیپ زمستان خنک، بررسی مقدماتی عملکرد دانه و اجزای عملکرد لاین‌های کینوا در سنوات قبل انجام شد.
به گزارش سینا پرس فارس به نقل از روابط عمومی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان فارس، پروژه تحقیقاتی مقایسه عملکرد و تاریخ کاشت بهاره چند ژنوتیپ گیاه کینوا از لحاظ بررسی صفات مورفولوژیک در مناطق معتدل استان فارس، در شهرستان های خرامه و زرقان اجرا شده است.

در حال حاضر سال دوم این پروژه در دست اجراست. نتایج بدست آمده می تواند مناسبترین ژنوتیپ کینوا در بهترین تاریخ کاشت بهاره را مشخص کند. از آنجا که تامین بخشی از نیاز آبی گیاه، می تواند از طریق باران تامین شود، انجام به موقع و فصل مناسب اجرای این پروژه مهم می باشد.
در همین راستا بازدید میدانی از مزرعه تحقیقاتی کینوا مورخ 28 فروردین ماه 1402 با حضور ابراهیم تقی زاده معاون فرماندار شهرستان خرامه، ایرج دهقانی مدیر جهادکشاورزی خرامه، علی پورصالح رییس آبیاری خرامه، امیر توسلی محقق بخش تحقیقات زراعی – باغی مرکز تحقیقات و آموزش فارس، علیرضا معتضدیان کارشناس جهاد کشاورزی خرامه، سید حسین زارعی کارشناس ارشد گیاه کینوا از مدیریت زارعت سازمان جهاد کشاورزی فارس صورت پذیرفت که استفاده از 6 ژنوتیپ گیاه کینوا در 4 تاریخ کاشت متفاوت در شهرستان خرامه در دستور کار اجرای مجدد سال دوم این محصول استراتژیک قرار گرفت.
البته ندانسته های ما در مورد گیاه مذکور زیاد است ولی به هرحال کارهای انجام شده تا این زمان کارهای ارزشمندی بوده است از جمله فرآوری و تولیدات محصولات جانبی از این گیاه بخصوص در بحث خوراک های انسانی در مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان فارس کار شده و محققان این مرکز در حال تکمیل نمودن مطالعات و موارد اشاره شده در مورد این گیاه مفید هستند. امیدواریم با انجام این آزمایش و سایر مطالعات و دیگر پروژه ها بتوانیم محصولی به کشاورزان معرفی نمائیم که علاوه بر سازگاری با شرایط استان پهناور فارس و سایر استان های میهن عزیزمان درآمد مناسبی نیز نصیب کشاورزان و بهره برداران و این عزیزان پرتلاش نموده و سهم بسزایی در تأمین معیشت این قشر زحمتکش کشور داشته باشیم.
در پایان لازم به ذکر است کاشت گیاه کینوا زیر نظر محققان و متخصصان با دانش فنی و مهارت لازم صورت گرفته و تمام یادداشت برداری های در طول دوره های کاشت، داشت و برداشت به لحاظ کمی و کیفی محصول در جدول مقایسه عملکرد ثبت خواهد شد تا از استان فارس بتوان بعنوان پایلوت این محصول استراتژیک را به سایر نقاط کشور و استان های مناسبت کشت کینوا اشاعه داد.