هویت جنسیتی نوجوانان در خطر است؛
استفاده بیش از 5 ساعت در روز از شبکه‌های اجتماعی ممنوع

در یک مطالعه پژوهشی، محققان کشورمان به تاثیرات شبکه های اجتماعی حاضر در فضای مجازی بر هویت جنسیتی نوجوانان دختر پرداخته اند و نکاتی را برای آگاهی بیشتر والدین و متولیان امر آموزش مطرح کردند.

به گزارش سیناپرس، نوجوانی، یک مرحله کلیدی تحول برای فرد است که با تغییرات شدید بیولوژیکی، روانی و اجتماعی همراه است و طی آن، نوجوانان در مسیر تحول خود به سمت تبدیل شدن به افراد بزرگسال مستقل و مسئول، تجربه زیادی کسب می کنند. در دوره نوجوانی، علاوه بر اهمیت یافتن جاذبه جنسی، بدن دچار تغییرات پیچیده و متنوعی می شود که نتیجه بلوغ است. بنابراین پدیده بلوغ بر همه جنبه های جسمی و روانی نوجوان تأثیر می گذارد. مهم ترین جنبه تحولی این دوره، شکل گیری و تثبیت هویت است که ابعاد مختلفی دارد و یکی از مهم ترین آن ها هویت جنسیتی است.

به گفته صاحب نظران، تصویری که افراد از خود به عنوان زن یا مرد در ذهن دارند، سبب می شود که به شیوه خاصی بیندیشند و احساس و رفتار خاصی داشته باشند. این تصویر را در افراد، هویت جنسیتی می گویند. به گزارش سیناپرس، هویت جنسیتی بیشتر رفتارهای فرد را شامل می شود. صحبت کردن با ادبیات زنانه یا مردانه، نحوه لباس پوشیدن، علاقه مندی به کارهای مختلف و مسائل دیگر، بخشی از هویت جنسیتی را تشکیل می دهند که می تواند مطابق یا مخالف با جنسیت وی باشند. از دیدگاه سبب شناسی، عقیده بر این است که ترکیبی از عوامل زیستی، روان شناختی و اجتماعی، زمینه ساز شکل گیری هویت جنسیتی در افراد است.

در رابطه با این موضوع مهم، پژوهشگران دانشگاه آزاد اسلامی واحدهای تهران شمال و تهران مرکز مطالعه ای را انجام داده اند که در آن تاثیرپذیری هویت جنسیتی دختران نوجوان در فضای مجازی، با دیدگاه آسیب شناسانه بررسی شده است.

آن ها در این مطالعه کیفی، مصاحبه هایی را با دختران 13 تا 18 سال شهر تهران انجام داده اند و سپس داده های حاصل از این مصاحبه ها را به صورت آماری، تجزیه و تحلیل کرده اند.

نتایج به دست آمده از این پژوهش نشان می دهد،حضور بیش از 5 ساعت در روز در شبکه‌های مجازی مانند اینستاگرام، می تواند باعث آسیب به هویت جنسیتی دختران نوجوان شود.

در این خصوص، زهرا سادات پورسید اقایی، استادیار و محقق گروه مشاوره دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال و همکارش اظهار داشته اند: در این پژوهش 4 مضمون اصلی و 9 مضمون فرعی و 52 واحد معنایی به دست آمد که مضامین اصلی عبارت بودند از: «تغییرات رفتاری دختران»، «دسترسی به اطلاعات زودهنگام جنسی»، «کاهش اعتماد به نفس»، «اختلال در هویت جنسیتی».

آن ها می گویند: شبکه های اجتماعی، بستری برای فرایند هویت یابی نوظهور دختران فراهم کرده اند؛ امری که به دنبال خود، تضعیف منابع هویت ساز پیشین و شکل گیری هویت پسین را می آورد. در این میان اینستاگرام به دلیل محوریت بر نمایش تصویری و انتشار محتوای متنوع و ارتباط گیری دوطرفه از طریق لایک یا کامنت، زمینه ساز ایجاد یک خرده فرهنگ زنانه از قشرهای مختلف تحصیلی، طبقاتی و سنی گردیده است. به همین دلیل، لازم است با توجه به رابطه میان میزان استفاده از فضای مجازی با مسئله رفتار، پوشش، اعتماد به نفس و هویت جنسیتی دختران، توجه بیشتری توسط خانواده ها برای آگاه سازی این نسل آینده ساز صورت گیرد.

در این پژوهش تصریح شده است که قبل از هرگونه اقدام سیاست گذارانه، باید ابعاد مختلف قضیه به خوبی بررسی شود تا بتوان ضمن استفاده از فرصت های فناورانه شبکه های اجتماعی، برای پاسخ گویی مناسب به نیازهای مغفول مانده دختران در دنیای واقعی برنامه ریزی کرد.

به بیان پورسید اقایی و همکارش، همچنین مشاوران و مسئولین حوزه سلامت روان می توانند با در نظر داشتن نیازها، انگیزه ها و آسیب های ذکرشده برای حضور دختران در فضای مجازی، جهت اقدامات پیشگیرانه و یا طراحی محتواهای فناورانه هدفمند با تمرکز بر بهبود مدیریت هیجانی، افزایش عزت نفس، خودپذیری و هویت یابی دختران وارد عمل شوند.

این محققان با انتشار یافته های خود در فصل نامه «فرهنگ مشاوره و روان درمانی» متعلق به دانشگاه علامه طباطبائی به این نکته اشاره کرده اند که قراردادن یافته های این پژوهش و موارد مشابه در اختیار والدین و متولیان امر آموزش می توان در آگاهی بخشی به آن ها در جهت درک هرچه بهتر انگیزه حضور دختران نوجوان در فضای مجازی و خطرات پیش روی آنان و اتخاذ شیوه های آموزشی و تربیتی کارآمدتر، مفید واقع شد.

گزارش: محمدرضا دلفیه

No tags for this post.