محققان کشور بررسی کردند؛
آیا فاوا بر اشتغال غیر رسمی در ایران تاثیر می گذارد؟

محققان کشورمان در یک پژوهش جدید که در حوزه علوم اقتصادی انجام داده اند، تأثیر فناوری اطلاعات و ارتباطات (ICT) یا فاوا را بر اشتغال غیررسمی در ایران بررسی کرده و نظریاتی را برای بهره گیری بهتر از آن ارائه داده اند.

به گزارش سیناپرس، یکی از نظریه های اقتصادی به نام نظریه چرخه تجاری حقیقی، شوک های فناوری را به عنوان محرک های اصلی در چرخه های تجاری و نوسانات اقتصاد کلان معرفی می کند. در این نظریه، ارتباط بین اشتغال و متوسط بهره وری به طور گسترده مورد بحث قرار گرفته است. ایده اصلی نظریه چرخه تجاری حقیقی بیان می کند که یک شوک مثبت فناوری، بهره وری و تقاضا برای نیروی کار را افزایش می دهد و موجب افزایش اشتغال می شود. بعد از انقلاب فناوری در نیمه دوم دهه 1990 میلادی در ایالات متحده، تاثیر فناوری اطلاعات و ارتباط یا به اختصار، فاوا، بر عملکرد اقتصادی کشورها موردتوجه قرار گرفت.

گسترش فاوا که در فعالیت های اقتصادی با عنوان اقتصاد جدید معرفی می شود، به اعتقاد محققان در سال های اخیر دارای میزان اثرگذاری بالایی بر چرخه های تجاری بوده است. به گزارش سیناپرس، گزارش بررسی عملکرد اقتصادی کشورهای OECD، فاوا را به عنوان یکی از عوامل اصلی تعیین کننده ساختار اقتصادی و نوسانات مربوطه معرفی می کند.

بازار نیروی کار و اشتغال، یکی از ساختارهایی است که فاوا موجب تغییر آن شده و نظریه چرخه تجاری نیز بر آن تأکید دارد. گسترش و توسعه فاوا با تغییر در ساختار بازار کار، فرصت ها و چالش های جدیدی را به وجود آورده است. گزارش جهانی فناوری اطلاعات غنوان می کند: انقلاب صنعتی چهارم به طور اساسی شیوه زندگی، کار و ارتباط افراد با یکدیگر را تغییر داده است و فاوا، ستون فقرات این انقلاب است.

پژوهشگرانی از دانشگاه بوعلی‌سینا و دانشگاه آزاد اسلامی واحد اراک با توجه به اهمیت بالای این موضوع، اقدام به انجام مطالعه ای کرده اند که در آن، تأثیر فناوری اطلاعات و ارتباطات (ICT) بر اشتغال غیررسمی در ایران مورد بررسی قرار گرفته است.

در این مطالعه با استفاده از الگوهای علمی مربوطه، تأثیر فناوری اطلاعات و ارتباطات بر اشتغال غیررسمی در ایران در دورۀ زمانی 1378 تا 1398 به طور دقیق ارزیابی شده است.

نتایج این بررسی ها نشان می‌دهد: توسعه فناوری اطلاعات و ارتباطات با ایجاد فرصت‌های شغلی، اشتغال، تولید و مصرف هر دو بخش رسمی و غیررسمی را تحت‌تأثیر قرار داده است.

بنا بر گفته های محمدحسن فطرس، استاد و محقق گروه اقتصاد دانشکدۀ علوم اقتصادی و اجتماعی دانشگاه بوعلی‌سینا و همکارش،  واکنش متغیرها به تکانۀ مثبت فناوری اطلاعات و ارتباطات نشان می‌دهند که در ابتدا اشتغال رسمی و غیررسمی افزایش یافته، اما در ادامه اشتغال رسمی کاهش یافته و اشتغال غیررسمی افزایش می‌یابد. هم‌چنین این تکانه با ترغیب جمعیت خارج از نیروی کار و غیرفعال اقتصادی برای یافتن شغل، موجب افزایش عرضۀ نیروی کار می‌شود.

آن ها می گویند: تکانه ICT علاوه بر ایجاد انگیزه در بنگاه های غیررسمی برای ارائه فرصت شغلی، ارزش نسبی کار در برابر فراغت را افزایش می دهد و بر عرضه نیروی کار و اشتغال در بخش غیررسمی اثرگذار است. توابع واکنش نشان می دهد، که باوجود افزایش اشتغال کل، بیکاری در ابتدا افزایش می یابد که دلیل آن افزایش نرخ مشارکت در بازار نیروی کار است. این موضوع نشان از آن دارد که با بهبود ICT دسترسی به بازار کار برای افراد خارج از این بازار بهتر شده و عرضه نیروی کار افزایش خواهد یافت.

به گزارش سیناپرس، در این تحقیق براساس نتایج حاصل از الگو، پیشنهادها و توصیه هایی جهت سیاست گذاری در بازار نیروی کار به شرح زیر ارائه شده اند:

– از آن جا که توسعه فاوا موجب افزایش نرخ مشارکت نیروی کار می شود، وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات به عنوان متولی امر سیاست گذاری و توسعه فاوا می تواند با افزایش سرعت و گسترش پوشش زیرساخت های فاوا در کشور نقش مؤثری در توسعه  بازار کار داشته باشد.

– جا به جایی نیروی کار بین بخش رسمی و غیررسمی به دلیل گسترش فاوا موجب کاهش منابع مالیاتی دولت می شود. بنابراین، شناسایی بخش غیررسمی و وضع قوانین لازم در این زمینه می تواند علاوه بر افزایش اشتغال، موجب افزایش منابع درآمدی دولت شود.

– وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی در کشور متولی سیاست گذاری در بازار کار، اشتغال و بیمه های اجتماعی است که با سیاست گذاری در راستای تعامل بیشتر با بازارهای نوظهور و پیگیری انجام اصالحات لازم در قوانین و مقررات بازار کار و بیمه های اجتماعی برای حمایت از نیروی کار و پوشش بیمه ای آن ها، می تواند نقش مؤثری در امنیت و رفاه نیروی کار و هم چنین کاهش منابع ازدست رفته سازمان تأمین اجتماعی ایفا نماید. 

به گزارش سیناپرس، این یافته های علمی پژوهشی در فصل نامه مطالعات اقتصادی کاربردی ایران از نشریات زیرمجموعه دانشگاه بوعلی سینا منتشر شده اند.

گزارش: محمدرضا دلفیه

No tags for this post.