بررسی بستر سلولی در دیابتی ها برای آزمایشهای دارویی

محققان به بررسی پیوند سلولی برای یافتن بستر سلولی مناسب مناسب آزمایش داروهای جدید و مدل سازی دیابت پرداختند.

فدراسیون جهانی دیابت اعلام کرده، آمار مبتلایان به این بیماری بیش از ۵۳۶ میلیون نفر در سال ۲۰۲۱ است و تا سال ۲۰۴۵ به بیش از ۷۸۳ میلیون نفر خواهد رسید.

از این رو می توان نتیجه گیری کرد دیابت مشکلی جدی در سلامت جامعه انسانی قلمداد می شود. در لوزالمعده، جزایر سلولی کوچکی به نام جزایر لانگرهانس مسئول ترشح انسولین و تنظیم قند خون هستند. استخراج جزایر لانگرهانس امکان دسترسی به یک منبع پژوهشی ارزشمند برای بررسی پیوند سلولی، بستر سلولی مناسب برای آزمایش داروهای جدید و مدل سازی دیابت را فراهم می کند.

استخراج جزایر کاری پیچیده و دارای مراحل متعدد است که در صورت انجام صحیح حجم مناسبی از جزایر زنده، خالص و دارای عملکرد را برای پژوهش آزمایشگاهی یا مطالعه در بدن موجودات زنده فراهم می کند.

این مسئله حائز اهمیت است که تفاوت در سویه جونده هدف استخراج، جنسیت، وزن و گرادیان غلظت، ممکن است بر جزئیات روش استخراج مؤثر باشد. محققان با هدف مقایسه بازده و خلوص جزایر استخراج شده در دو سویه متفاوت از موش صحرایی غیر دیابتی، طی پژوهشی به مقایسه تعداد ذرات و میزان استاندارد (equivalent) جزایر استخراج شده پرداختند.

همچنین اثر جنسیت و وزن بر بازده استخراج جزایر سنجیده شد و تأثیر سه گرادیان غلظت متفاوت بر خلوص و بازده نهایی جزایر به دست آمده مورد بررسی قرار گرفت.

در نهایت میزان زنده مانی و عملکرد جزایر به دست آمده با روش های آزمایشگاهی بررسی شد. نتایج این پژوهش که در نشریه بین المللی یاخته (Cell Journal) منتشر شده است، نشان داد، تعداد ذرات و میزان استاندارد و خلوص جزایر استخراج شده در موش های صحرایی سویه لیستر هودر (lister hooded rats) به شکل معنی داری بالاتر از سایر سویه هاست.

همچنین در جنس نر سویه مذکور در مقایسه با جنس ماده میزان استاندارد جزایر استخراج شده به شکل معنی داری بالاتر بود؛ اما در تعداد ذرات و میزان استاندارد جزایر تفاوتی میان گروه هایی وزنی و گرادیان غلظت متفاوت دیده نشد. جزایر استخراج شده ۲ تا ۵ روز پس از پیوند به مدل آزمایشگاهی مبتلا به دیابت باعث کاهش معنی دار میزان قند خون شدند.

نتایج این پژوهش نشان داد روش مورد استفاده برای استخراج جزایر لانگرهانس جوندگان در پژوهشگاه رویان بهینه شده و قابل اعتماد است و ابزار پایه مورد نیاز برای پژوهش های پایه فراهم شده است.

این پژوهش را دکتر انسیه حاجی زاده صفار، مائده مؤذن چی، آنوا صدر هاشمی نژاد، محمود ایزدی و همکارانشان در پژوهشگاه رویان به نتیجه رساندند.