راهی برای حذف مواد رادیواکتیو از آب

امروزه در سطح جهانی، نگرانی های متعددی در خصوص پخش مواد رادیواکتیو در طبیعت و مضرات ناشی از آن وجود دارد. محققان کشور در همین زمینه و در یک بررسی مروری، به روش های حذف این ترکیبات از منابع آبی پرداخته اند.

ما در عصری زندگی می کنیم که جمعیت جهان در حال افزایش و منـابع آب آشـامیدنی رو به کـاهش هستند. بنـابراین ممکـن اسـت جهـان در آینده با مشکلات بیشتري در زمینه کمبود آب مواجه شود. افزایش مصـرف آب و کمبـودهای حاصـل از آن که بر اثر آلودگی ها نیز تشـدید مـی شـوند، سـبب شـده است تا تامین آب بهداشـتی بـه یکـی از دغدغـه هـاي اساسـی جامعـه جهـانی تبـدیل شـود. فرآینـد توسـعه کشورها، مسائل گسترده آلودگی آب را ایجـاد کـرده است و این آلودگی به دلیل فرآینــد حل شدن مــواد ســمی و نــامطلوب در آب بـا تغییـرات فیزیکی، شیمیایی و بیولوژیکی در بدن موجودات زنده همراه است.

به گفته محققان، آلودگی هـای مختلف، کیفیت آب را کاهش می دهد و در مراحلــی حتی آن را بــرای اغلــب مصــارف غیر قابــل استفاده می کنند. برخی از آلودگی ها مانند مـواد زائد کشاورزي زوال پذیرند و به آسانی تجزیه شده یا تقلیل داده می شوند، ولی بعضی از آن ها مانند مواد رادیواکتیوي از قبیـل کبالـت، سـزیم و یـد زوال ناپذیرنـد. انسـان هـا بـه طـور مسـتقیم و غیرمسـتقیم در معرض آلاینده هاي رادیواکتیو قرار مـی گیرنـد. منـابع مختلفی برای انتشار این دسته از آلاینده هـا در محـیط زیست وجود دارد، اما مهم ترین آن ها فعالیت های ناشـی از نیروگاه های اتمی و استفاده از رادیونوکلئوتیدها در پزشــکی هســته ای است.

پژوهشگرانی از دانشگاه علوم پزشکی اردبیل و پژوهشگاه عالی دفاع ملی و تحقیقات راهبردی در رابطه با این موضوع مطالعه ای مروری را انجام داده اند که در آن، روش ‫های حذف ترکیبات رادیو اکتیو از محلول‫ های آبی مورد بررسی قرار گرفته اند.

یکـی از اساسـی تـرین مسـائل و مشــکلات در ارتبــاط بــا مــواد رادیواکتیــو، عــدم متابولیزه شدن آنها در بدن است.به گزارش سیناپرس، این مواد می توانند جایگزین دیگر املاح و مواد معدنی مورد نیاز در بدن گـردند. بـه طـور کلـی اخـتلالات عصبی، پارکینسون، آلزایمر، افسـردگی، اسـکیزوفرنی، انواع سرطان، فقر مواد مغذي، بـرهم خـوردن تعـادل هورمون ها، چاقی، سقط جنین، اختلالات تنفسی و قلبـی، عروقی، آسیب به کبـد، کلیـه هـا و مغـز، بـی اشـتهایی، التهاب مفاصل، ریزش مو، پوکی استخوان و در مـوارد حاد، مرگ از نتایج حاصل از ورود مواد رادیواکتیـو بـه بــدن انســان هــا هستند.

در مطالعه مورد اشاره، مقالات مربوط به موضوع فوق از پایگاه های اطلاعاتی Scopus، PubMed و Web of Science انتخاب شده و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته اند.

طبق نتایج به دست آمده از این تحقیق، اگرچه در حال حاضر بسیاری از فناوری‫ های شیمیایی، فیزیکی و بیولوژیکی برای رفع آلودگی های رادیواکتیوی آب در دسترس هستند، اما تعداد کمی از آن ها در مقیاس بزرگ آزمایش شده اند. بنابراین برای تقویت شواهد، مطالعات بیشتر طراحی شده در مقیاس بزرگ مورد نیاز است.

به گزارش سیناپرس، اسمز معکوس، اولترافیلتراسیون، نانوفیلتراسیون (EDTA) و میکروفیلتراسیون با زئولیت طبیعی از جمله فناوری هایی هستند که برای تصفیه آب از مواد رادیواکتیو مورد استفاده قرار گرفته اند.

به گفته یوسف پورعشق، پژوهشگر گروه مهندسی بهداشت محیط دانشگاه علوم پزشکی اردبیل و همکارش، تقریباً همه مقالات شامل آزمایش‫های جذب در دمای اتاق بودند و نشان دادند که دمای بالاتر، منجر به نرخ جذب بالاتری می‫شود. بیش از 45 درصد از مطالعات نیز، pH مطلوب را برای چنین کاری در محدوده 7-6 تعیین کردند.

این محققان افزوده اند: نتایج نشان می دهند که افزایش غلظت اولیه، ظرفیت جذب را بهبود می‫بخشد، اما منجر به کاهش بازیابی یون فلز می‫شود. برای رفع آلودگی های رادیواکتیوی آب، اکثر پژوهش ها از مدل ایزوترم لانگمویر استفاده کرده بودند. برخی مطالعات نیز شامل روش سینتیک جذب و جذب شیمیایی بودند.

بر اساس اطلاعات ارائه شده در این تحقیق، شهرنشینی سریع و صـنعتی شـدن کشـورهاي در حـال توسعه، سطوح بالایی از آلودگی آب را به دلیل اثـرات مضــر صــنعتی و تخلیــه فاضــلاب ایجــاد مــی کننــد. ویژگی هاي پساب هاي صنعتی از نظر ماهیت آلاینده ها، غلظت آن ها، تکنیک تصفیه و روش دفع مورد نیاز بسته به نوع صنعت متفاوت است.

پورعشق و همکارش معتقدند: وجـود مـواد آلی، یون هاي رقیب، جامدات محلول و سایر فلزات یـا متالوئیدها در آب، وضعیت تصـفیه بـه دسـت آمـده را مختل می کند. در چنین شرایطی، توصیه می شـود کـه یک فرآیند ترکیبی یا دو مرحله اي اجرا شود.

به گفته آن ها، اگرچه در حال حاضر بسیاری از فناوری های شـیمیایی، فیزیکی و بیولوژیکی جهت حذف ترکیبـات رادیو اکتیـو با موفقیت آزمایش شده اند، اما بازهم به مطالعـات بیشـتر و طراحـی شـده در مقیـاس بزرگ نیاز است.

نتایج این مطالعه در مجله سلامت و بهداشت متعلق به دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی اردبیل منتشر شده اند.

گزارش: محمدرضا دلفیه

No tags for this post.