قطر بیشترین کسری جام جهانی را در تاریخ پیش رو دارد

جام جهانی فوتبال چند روزی است که در قطر آغاز شده است. این کشور در حدود 200 میلیارد دلار هزینه زیرساخت‌های این مسابقات کرده است و سازمان‌دهندگان این مسابقات قول می‌دهند که در مقابل این هزینه 17 میلیارد دلار سود به دست آید؛ پس با این اوصاف، به نظر می‌رسد که دوحه، در برگزاری این مسابقات تعادل اقتصادی (برابری هزینه و سود) را در اولویت قرار نداده است.

قطر برای آماده شدن به‌منظور برگزاری مسابقات جام جهانی بیش از 180 میلیارد دلار از تولید ناخالص داخلی خود را هزینه کرده است. بر اساس برآوردهای موسسه تحقیقاتی دلویت (Deloitte)، این کشور بین سال‌های 2012 تا 2022، 200 میلیارد دلار پرداخت کرده است. از جمله 140 میلیارد دلار برای زیرساخت‌های حمل و نقل و 15 میلیارد تسهیلات ساخت و آماده‌سازی هتل‌ها. در سال 2017، وزیر دارایی قطر از هزینه «500 میلیون دلار در هفته» سخن گفت که صحت آمار و ارقام موسسه Deloitte را تأیید می‌کند.

«متئو لورکا» استاد دانشگاه دیژون فرانسه در این باره می‌گوید: برای جام‌جهانی هرگز معیار قابل مقایسه‌ای ندیده‌ایم. در سال 2014، برزیل 15 میلیارد دلار و روسیه 11.6 میلیارد دلار در سال 2018 هزینه کردند. اما هزینه‌های قطر منحصراً با رویداد جام جهانی مطابقت ندارد. در واقع این هزینه‌ها، بخشی از برنامه توسعه این کشور برای سال 2030 هستند. دوحه آن را بیش از همه به‌عنوان یک سرمایه‌گذاری قدرت نرم می‌بیند تا باعث شود کشورش در افکار عمومی جهان مطرح شود.

اما و اگرهایی درباره سود 17 میلیارد دلاری

دستاوردها و سود اقتصادی که مقامات قطری درباره آن وعده داده‌اند، در مقابل این سرمایه‌گذاری عظیم، کمی خنده‌دار به نظر می‌رسد. ناصر الخاطر، رئیس کمیته برگزاری می‌گوید: با در نظر گرفتن هزینه 8 میلیارد دلاری (یعنی فقط میزان ساخت ورزشگاه‌ها) روی 17 میلیارد دلار سود مستقیم اقتصادی حساب کرده است.

 به گفته وی، جام جهانی ۹ میلیارد دلار برای اقتصاد محلی به ارمغان خواهد آورد.

لورکا این طور توضیح می‌دهد که با این حال، حتی با نادیده گرفتن همه سرمایه‌گذاری‌های جانبی، که در مجموع منجر به کسری حدود 180 میلیارد دلاری می‌شود، هیچ تضمینی وجود ندارد که پیش‌بینی‌های قطر محقق شود. وی در ادامه می‌گوید: سازمان‌دهندگان مسابقات ورزشی بزرگ اغلب بودجه را دست کم می‌گیرند و درآمد را بیش از حد برآورد می‌کنند. این پدیده را «نفرین برنده» یا «نفرین برنده حراج» می‌نامند.

به گزارش سیناپرس، برآورد ناصر الخاطر، رئیس کمیته برگزاری، بر اساس ورود 1.4 میلیون گردشگر پایه‌گذاری شده است؛ که البته هدف بسیار جاه‌طلبانه‌ای به نظر می‌رسد. جام جهانی 2014 برزیل، یکی از موردانتظارترین جام‌های تاریخ در کشوری که فوتبال در آن یک آیین است، در طول پنج هفته رقابت، 1.1 میلیون گردشگر را به خود جذب کرد. و برزیل دیلما روسف (رئیس جمهور وقت برزیل) روی سه میلیارد دلار سوددهی در مقابل 17 میلیارد دلاری که قطری‌ها به آن امیدوار هستند، حساب کرده بود.

تماشاچیانی که کمتر به قطر می‌روند

با این حال، مشاهدات میدانی از سه روز قبل از اولین بازی، نشان داد که جمعیت در خیابان‌های دوحه چندان هم زیاد نیست. مثلا فرانسوی‌های رام‌نشدنی، که برای حمایت از تیم محبوبشان بسیار پرشورند، با تعداد کمتری نسبت به جام‌جهانی روسیه، در قطر حاضر شده‌ند؛ براساس برآوردها تعداد فرانسوی‌های حاضر در دوحه یک ششم تعدادی است که در سال 2018 به روسیه سفر کردند. گفتنی است، بر اساس اعلام اتحادیه فوتبال حامیان اروپا میانگین بودجه یک هوادار اروپایی برای سفر به قطر، دو تا سه برابر بیشتر از هزینه سفر به روسیه است.

البته هزینه سفر، تنها یکی از عواملی است که باعث شده اروپایی‌ها کمتر از سایر ادوار جام‌جهانی، تمایلی برای سفر به این کشور حوزه خلیج فارس داشته باشند؛ آن هم در ایامی که زمان زیادی تا آغاز سال نو میلادی باقی نمانده است هرچند ناگفته نماند، برخی محدودیت‌ها که ریشه در تفاوت‌های فرهنگی میان کشورها دارد از دیگر دلایل این عدم تمایل است.

قرار دادن قطر در نقشه جهان

تأثیر سمعی و بصری این جام‌جهانی نیز احتمالا ضعیف‌تر از حد انتظار است. بعید است که بتوان به‌راحتی از مواردی نظیر آثار مخرب زیست‌محیطی و رفتار نادرست با کارگران به بهانه برگزاری جام‌جهانی، انتقاد کرد.

اما هدف قطر از برگزاری این مسابقات، با توجه به اینکه صرفه اقتصادی ندارد، چیز دیگری است.

همان طور که تا به حال مشاهده کردیم، سود اقتصادی جام جهانی به ملاحظات قطری‌ها وارد نشده و توجه چندانی به آن نداشته‌اند. قطر، کشوری است که استانداردهای اقتصادی بسیار متفاوتی با بسیاری از کشورهای جهان دارد؛ منابع عظیم گاز و جمعیت کم، از مهم‌ترین عواملی است که باعث این تفاوت‌ها شده‌اند. متئو لورکا یادآور می‌شود: تولید ناخالص داخلی سرانه در قطر یکی از بالاترین‌ها در جهان است.

 این اقتصاددان فرانسوی تردید دارد که امکاناتی مانند هشت استادیوم ساخته‌شده را بتوان به عنوان سرمایه‌گذاری تلقی کرد؛ استادیوم‌هایی که قرار است توسط 380 هزار شهروند قطری مورد استفاده مجدد قرار بگیرد!

 به نظر می‌رسد امیر آل‌ثانی و پدرش اولویت دیگری داشته‌اند و آن چیزی نیست جز «قرار دادن قطر در نقشه جهان»، به هر قیمتی که باشد.

منبع: روزنامه تریبون

مترجم: زهرا علی‌دوست

No tags for this post.