پژوهش های ادبی در روزگار ما، گاه به بیراهه و کج راهه لغزیده است

سیناپرس: علیرضا طبایی در گفت و گو با خبرنگار سیناپرس، با اشاره به جایگاه پژوهش های ادبی در بالندگی شعر و ادب فارسی، گفت: پژوهش، تحقیق و ارزیابی، مسیری است که پژوهشگر را به نقد و قیاس و داوری و سرانجام به انتخاب رهنمون می شود. پژوهشگر می کوشد از این طریق به تعالی و بالندگی در زمینه مورد نظر یاری برساند و با نوشتن و انتشار پژوهش خود در قالب رساله یا کتاب یا مقاله و یا شکل های دیگر، جامعه  و صاحبان استعداد در آن قلمرو خاص را به رفع کاستی ها و راه های بالندگی بیشتر دعوت کند.

 

طبایی افزود: پژوهش در زمینه هنر و ادبیات و به ویژه شعر در روزگار ما، دچار آسیب ها و نابسامانی و آشفتگی شده و گاه به بیراهه و کج راهه هم لغزیده است. اولین آفتی که پژوهش های ادبی را در چند دهه گذشته، بیمار کرده است، وجود کسانی است که بدون کمترین صلاحیت و بدون داشتن کمترین آگاهی و اهلیتی به کار سترگ پژوهش روی آورده اند. از اینان، کسانی گاه با دیده متحجرانه و واپس گرا و کسان دیگری با دیدگاهی شدیدا جانبدارانه به جریانی خاص و مفتون فرهنگ غرب، با رویکردی بسیار سطحی به ادبیات و شعر پرداخته اند. همچنین وجود شاعران بی استعداد و یا کم استعدادی که به انگیزه نام و گاهی نان، به بررسی و نقد شعر شاعران رو آورده اند، از دیگر آفت های این حوزه است.

این شاعر و پژوهشگر ادبی خاطرنشان کرد:علاوه بر این باید از کسانی هم یاد کرد که شاعر بوده و در حد خود به کسوت اهلیت آراسته اند اما نگاه آنها و زاویه دید آنها محدود به شاخه ای خاص از شعر است و فاقد بینشی «جامع شمول» و بی طرفانه اند. من شاعران پژوهشگری چون زنده یاد محمد حقوقی، دکتر شفیعی کدکنی، دکتر سیروس شمیسا و پژوهنده آگاهی چون دکتر اصغر دادبه را از این جمع استثنا می کنم و به آرا و نظرات این افراد با احترام می نگرم و پژوهش های ادبی اینان را باارزش و دارای معیارهای قابل قبول می دانم، اگرچه با آنان هم رای نباشم.

وی در ادامه اظهار داشت: به اعتقاد من بهتر است پژوهشگر ادبی، شاعر باشد و شایسته تر آن است که علاوه بر استعداد شاعری، در حوزه ادبیات، چه کلاسیک و چه معاصر به تتبع و تدریس پرداخته و با میراث گرانقدر ادبی ما بیگانه نباشد. امروزه روز، افرادی به خود اجازه داده اند بدون شناخت گذشته شعر و ادب فارسی و بدون درک لحظه های آفرینش ادبی، بدون داشتن نگاه و دید جامع شمول و بدون پرهیز از نگاه تک ساحتی و یک بعدی، بر اساس حمایت از سلیقه و پسند خود و بر پایه دفاع از حلقه ها و کانون های خاص و رعایت دوستی ها و سرانجام بر محور ملاحظات غیرادبی، به صدور رای و تجویز راهکار برای ادبیات و شعر برخیزند.

طبایی در پایان با اشاره به ویژگی های لازم برای انجام پژوهش در حوزه ادبیات، گفت:   پژوهشگران و شاعرانی برجسته که به راستی صاحب استعدادند، شعر را و کمال شعر را می شناسند، بر روند جریانات شعر معاصر در روزگار ما و در نیم قرن اخیر اشراف دارند، ادب و شعر کلاسیک را به راستی شناخته و با آن زیسته اند، با لحظه های خلق اثر هنری آشنایی دارند، ساختار اثر ادبی را می شناسند، دستورالعمل و تکلیف و سفارش نمی پذیرند، از روی کمال حقیقت و نه «علم ناتمام» به مقوله شعر و ادب می نگرند و به داوری بر می خیزند، می توانند بر جایگاه بلند داوری و پژوهش بنشینند.

No tags for this post.