مدیریت آب در حوضه آبریز دریاچه ارومیه چگونه بهبود می یابد
مسعود تجریشی روز دوشنبه در گفت و گو با ایرنا افزود: دولت ژاپن به لحاظ قانونی موظف است بخشی از درآمد کشور را صرف توسعه محیط زیست و مطالعات زیست محیطی در کشورهای دیگر کند. بر این اساس در سه سال گذشته با ایران در زمینه احیای دریاچه ارومیه همکاری های خوبی داشته و حدود یک میلیون دلار برای بهبود کشاورزی در سطح مزرعه در حوضه آبریز دریاچه ارومیه کمک مالی کرده است.
تجریشی ادامه داد: طرح جدیدی با همکاری ژاپن با عنوان ' بهبود مدیریت آب در نگاه کل حوضه آبریز' با هدف بهبود معیشت، بهبود کیفیت آب در مزرعه و یک بخش مربوط به مباحث زیست محیطی در حوضه دریاچه ارومیه، فروردین ماه سالجاری آغاز شد که تمام این حوضه آبریز را مورد توجه قرار می دهد.
وی اظهار کرد: بخشی از منابع مالی این طرح را ستاد احیای دریاچه ارومیه تامین می کند که بر اساس آن قرار است دانشگاه های تبریز و ارومیه و یک مهندس مشاور، با همکاری هم بتوانند وضعیت معیشت کشاورزان منطقه را با اجرای اقدامات پیشنهادی بهبود بخشند.
تجریشی ادامه داد: این طرح جدیدی است که دولت ژاپن به همکاری در آن اظهار تمایل کرد و منابع مالی مورد نیاز آن را در اختیار سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد(فائو) قرار داده است تا در این راه هزینه کند.
وی تاکید کرد: برای اینکه مطمئن شویم فائو از بهترین های دنیا استفاده می کند، درخواست کردیم این سازمان از دانشگاه واخنینگن هلند که از بهترین دانشگاه های کشاورزی دنیا است، استفاده کند تا از ظرفیت بین المللی نیز بهره مند شویم تا بتوانیم از سطح مزرعه با نگاه یکپارچه برای کل حوضه آبریز استفاده کنیم.
تجریشی گفت: برای اجرای این طرح دولت ژاپن حدود سه میلیون دلار کمک مالی کرده و ستاد احیای دریاچه ارومیه نیز به طور جداگانه قراردادی را با مهندسان مشاور برای بخش جنوبی دریاچه ارومیه منعقد کرده که حجم این قرارداد 30 میلیارد ریال است.
وی با بیان این که دولت هم منابع جداگانه ای برای اجرای این طرح تزریق کرده است، هدف از اختصاص این منابع را کمک به بهره برداری کل تیم از تجربیات جهانی با استفاده از حمایت مشاوران خارجی ذکر کرد.
رئیس گروه علمی و فناوری ستاد احیای دریاچه ارومیه اظهار کرد: میزان اعتبار برای فاز دوم این طرح بستگی به اتمام فاز اول و اعلام نتیجه آن دارد، به عنوان مثال قرار است کار مطالعه یکی از دشت های بخش غربی دریاچه ارومیه را دانشگاه ارومیه انجام دهد که با این حساب متناسب با حجم و سطح کار، میزان اعتبار تعیین می شود.
*** طرح توسعه کشاورزی پایدار در حوضه آبریز دریاچه ارومیه
با توجه به اهمیت احیای دریاچه ارومیه و سرازیر شدن آب های این حوضه به دریاچه در کنار حفظ درآمد کشاورزان، طرح توسعه کشاورزی پایدار در حوضه آبریز دریاچه ارومیه به عنوان اولین طرح در این بخش تعریف و اجرای آن از سال 1391با همکاری کشور ژاپن آغاز شد.
این طرح با نام استقرار برنامه کشاورزی پایدار با راهبرد IPCM در حوضه دریاچه ارومیه تعریف شد، مدل IPCM یک بسته مدیریت تلفیقی، تحقیقی، اجرایی، ترویجی سیستمی است که قابلیت سازگاری فناوری ها با تغییرات محیطی توانمند سازی ذینفعان، ارتقای ظرفیت نوآوری و خلاقیت و توان آنان از مهمترین اهداف این راهبرد است.
این طرح با هدف تغییر روش های تولید در کشاورزی فعلی با اتکا بر امکانات محلی موجود بر آموزش ، ارتقای مهارت و کارگروهی مبتنی بر چرخه اطلاعات و توسعه مشارکتی فناوری سبز اجرا می شود.
در گام اول این طرح تلاش شد 41 روستا در سطح 30 هزار هکتار و 13 هزار کشاورز درگیر شوند که موفقیت آمیز بود که در مرحله دوم این تعداد به 74 روستا رسیده است.
** دریاچه ارومیه
دریاچه ارومیه از 19 سال پیش با روند کاهش میزان تراز آب رو به رو است و در این مدت، سطح آن هفت متر و 41 سانتیمتر نسبت به حداکثر سطح تراز کاهش یافته است.
تراز این دریاچه در ابتدای سال آبی 93-94 حدود 1270.15 و در ابتدای سال آبی 94-95 حدود 1270.08 متر بود که نشان از کاهش ناچیز سطح دارد و در حقیقت، دریاچه به وضعیت تثبیت رسیده است.
این در حالی است که در برخی سال ها سطح تراز آبی دریاچه ارومیه بیش از یک متر کاهش داشت.
با روی کار آمدن دولت یازدهم برنامه های 26 گانه برای احیای این دریاچه تصویب شد و به اجرا درآمد که نتیجه آن، تثبیت میزان آب دریاچه در دو سال متوالی گذشته است.
