چرا سنگ های عظیم دریاچه ریس تراک بدون دلیل جا به جا می شوند؟
سال ها است که حرکت بی دلیل سنگ ها و صخره های بزرگ و کوچک دریاچه ریس تراک Racetrack موجب شگفتی مردم منطقه و پژوهشگران شده است. این سنگها بدون وجود هیچ نیروی خارجی ، خود به خود به سوی بستر این دریاچه حرکت کرده و اثر این لغزش و حرکت را پشت خود به حالت شیارهایی در خاک برجای می گذارند. این سنگها به هر طریقی مسیر خود را به سوی این بستر می کشانند و ممکن است که مسیر یکدیگر را قطع کنند که این مساله بر روی رسوبات منطقه قابل مشاهده است.
آزمایش های انجام شده نشان می دهد که حرکت سنگ ها نیازمند یک سری وقایع نادر و کمیاب هستند. اول این که بستر دریاچه باید از آب انباشته شود به اندازه ای که در شب های سرد زمستان تکه های یخ در آن شناور باشند وعمق و ژرفایشان آن قدر کم باشد که سنگ ها را به طور کامل دربر نگیرد. در طول شب دمای هوا پایین می آید و سطح دریاچه را یخ نازکی می پوشاند. در روز بعد همراه با تابش آفتاب ، یخ ها شروع به آب شدن می کنند. در این حالت تکه های یخ بزرگ درآب شناور می شوند و باد ملایمی در بخش بستر دریاچه شروع به وزیدن می کند که باعث هل دادن سنگ ها به طرف جلو شده و این سنگ ها روی بستر نرم خود شروع به حرکت کرده و اثر حرکت خود را بر بستر گل نرم موجود در دریاچه باقی می گذارند.
شایان ذکر است، معمولا سنگ های متعدد با حرکت خود خطهای موازی را تشکیل می دهند و ظاهرا همزمان تغییر مسیر داده و در زاویه ها و یا چرخش ها نیز این حالت موازی مشخص است.
وزن برخی از این سنگ ها بیش از 300 کیلوگرم است و این سوال ذهن پژوهشگران را به خود مشغول ساخته است که: ” چه نیروی قدرتمندی می تواند آن ها را به حرکت درآورد؟”
دانشمندان به بررسی و تحقیق این پرسش پرداختند و از زمان اولین تحقیقات که در سال 1948 در این رابطه انجام شده تا امروز ، هیچ پاسخی برای این سوال یافت نشده است. پس از هفتاد سال پژوهش و تلاش برای حل رمز حرکت سنگهای دره مرگ در امریکا، پژوهشگران با سرپرستی دکتر برین جکسون (Brian Jackson) از دانشگاه ایالتی بویزی در ایالت آیداهو امریکا، دریافتند که دلیل حرکت سنگها چیست!
از آنجایی که ممکن است یک سنگ برای مدتها حتا تا یک دهه یا بیشتر بی حرکت باشد، دکتر جکسون و همکارانش تصمیم گرفتند تا از راه دور این مساله را کنترل کنند. آن ها با نصب یک ایستگاه هواشناسی که قادر به اندازه گیری و تمرکز روی فواصل مشخص و مجهز به GPS است، پانزده سنگ و حرکتشان را مورد بررسی قرار دادند.
آزمایش و بررسی این گروه نشان می دهد که حرکت سنگ ها نیازمند یک سری وقایع نادر و کمیاب هستند. اول این که بستر دریاچه باید از آب انباشته شود به اندازه ای که در شب های سرد زمستان تکه های یخ در آن شناور باشند وعمق و ژرفایشان آن قدر کم باشد که سنگ ها را به طور کامل دربر نگیرد. در طول شب دمای هوا پایین می آید و سطح دریاچه را یخ نازکی می پوشاند. در روز بعد همراه با تابش آفتاب ، یخ ها شروع به آب شدن می کنند. در این حالت تکه های یخ بزرگ درآب شناور می شوند و باد ملایمی در بخش بستر دریاچه شروع به وزیدن می کند که باعث هل دادن سنگ ها به طرف جلو شده و این سنگ ها روی بستر نرم خود شروع به حرکت کرده و اثر حرکت خود را بر بستر گل نرم موجود در دریاچه باقی می گذارند.
این نظریه بر پایه تئوریهای پیشین که عامل حرکت سنگها را نیروی بادهای تند و طوفان، پرده های نازک و صاف جلبکی وسطح ضخیم یخ بیان می کرد، بررسی شده است که البته محققان دریافتند سنگ ها در اثر بادهای ملایم نزدیک به 3 تا 5 متر در ثانیه حرکت کرده و توسط یخهایی با ضخامت 3 تا 5 میلیمتر به جلو رانده می شوند و سنگ های بسیار بزرگ به اندازه بسیار کم از سطح بستر دریاچه بالا می روند که باعث می شود اصطکاک کمتری ایجاد کنند. این دسته ازسنگها تنها بین 2 تا 6 متر در هر دقیقه حرکت می کنند که به طور معمولی و بدون داشتن مرجع ثابت غیر قابل مشاهده است.
برخی از سنگهای منحصر به فرد از چند ثانیه تا 16 دقیقه به حرکتشان ادامه می دهند. دانشمندان برای یک بار مشاهده کردند که چندین سنگ همزمان به مسافت سه زمین فوتبال از هم جدا، بیش از 60 متر حرکت کردند، بدون این که توقفی داشته باشند.
دکتر ریچارد نوریس (Dr Richard Norris) از موسسه اقیانوس شناسی Scripps می گوید: «ما در طی زمان دو ماه و نیم حرکت صدها سنگ را به سوی بستر دریاچه مشاهده کرده توانستیم پاسخ علمی این موضوع را پیدا کنیم.»
منبع : sci-news
ترجمه: احسان محمدحسینی
No tags for this post.
