مدیریت پسماندهای صنعتی در کشور در گرو فرهنگ سازی است
نرگس فلاح گفت: این مشکل به دلیل گران بودن تجهیزات و دانش فنی نیست، بلکه معضلی فرهنگی است که رفع آن نیاز به فرهنگ سازی دارد.
وی در گفت و گو با ایرنا افزود: تجربه ثابت کرده است که بازیافت فاضلاب، پساب ها و پسماندهای واحدهای صنعتی که به عنوان پروژه های زیست محیطی نام برده می شوند، به علت هزینه بر بودن و اینکه غالبا محصول محور نبوده و از خروجی اقتصادی برخوردار نیستند، در استراتژی های مدیریتی جایگاهی ندارند.
وی اظهار کرد: مدیران به طور طبیعی برای جلوگیری از هرگونه هزینه بدون سودآوری، ترجیح می دهند در بحث تکنولوژی سبز ورود پیدا نکنند.
فلاح با بیان اینکه، پس از گران شدن بنزین در کشور در مصرف آن تغییرات چندانی رخ نداد، افزود: با وجود افزایش آلودگی هوا نه تنها تعداد تردد خودروها در معابر شهری کمتر نشده بلکه بیشتر هم شده است؛ بنابراین توسعه تکنولوژی سبز در صنعت نیز نیازمند فرهنگ سازی در جامعه است.
عضو هیات علمی دانشکده مهندسی شیمی دانشگاه صنعتی امیرکبیر اظهار کرد: این مشکل فرهنگی در خانواده ها نیز شایع است و کمتر خانواده ای را می توان یافت که زباله های خود را تفکیک کند چراکه با مقداری زحمت همراه است؛ بنابراین رفع این مشکل نیازمند تلاش بیشتر در حوزه فرهنگ سازی است.
به اعتقاد این استاد دانشگاه بحث های زیست محیطی نیز دچار چنین وضعیتی هستند؛ تا جایی که اگر به عنوان یک محصول قابل استفاده باشد و سودی از آن حاصل شود به سمت آن خواهند رفت در غیر این صورت بدون تشویق و حمایت و با سوءاستفاده از وضعیت قوانین سبک ترجیح می دهند در پس کلمه اشتغال زایی خود را مخفی کنند و تنها جریمه ای همراه با تخفیف برای آنها درنظرگرفته می شود.
وی اضافه کرد: در طول سال های گذشته به هنگام خرید و تهیه تکنولوژی مربوط به راه اندازی طرح های تولیدی هیچگاه نسبت به خرید دانش فنی مربوط به پسماند و خطرات آن حساسیت لازم وجود نداشت چراکه کشور ما نزدیک دریا است و خیلی راحت تمام پساب ها در آن تخلیه می شود.
به اعتقاد معاون پژوهشی دانشکده شیمی دانشگاه امیرکبیر که دبیری نخستین کنفرانس مهندسی و تکنولوژی های سبز برای آینده پایدار را که آبان ماه سال گذشته به همت این دانشگاه و حمایت شرکت ملی پتروشیمی ایران برگزار شد، عهده دار بود، کشورمان هنوز در حوزه تولیدات اقتصادی به مرحله توسعه پایدار دست نیافته است که به سایر الزامات فضای صنعت از جمله زیست محیطی و مدیریت پسماند توجه لازم را داشته باشد.
فلاح با بیان اینکه، دانشگاه صنعتی امیرکبیر یکی از با سابقه ترین موسسه های آموزش عالی کشور در زمینه فنی و مهندسی است، گفت: به دلیل اینکه این دانشگاه یک مرکز علمی صنعتی است، بحث ما بیشتر روی مهندسی سبز متمرکز است چراکه بخش فرایند تولید بسیار مهم است.
وی با تاکید بر این موضوع که درحال حاضر بحث تکنولوژی های سبز در دنیا به سمت اقتصادی شدن حرکت می کند، گفت: اینکه تکنولوژی سبز منجر به بهره وری، محصول بهتر و صرفه جویی در انرژی شود، به عنوان اقدامات تشویقی و حمایتی مورد توجه جدی کارشناسان دنیا قرار گرفته است.
دبیر نخستین کنفرانس مهندسی و تکنولوژی های سبز برای آینده پایدار افزود: اکنون افرادی که می خواهند فرهنگ و تکنولوژی سبز را جا بیاندازند، بیشتر به سمتی حرکت می کنند که برای پساب ها، پسماندها و تمام محصولات مازاد صنایع، کاربری جدیدی تعریف و این ضایعات را مجدد در چرخه تولید استفاده کنند.
وی معتقد است هنگامی که استفاده مجدد از پسماندها، فاضلاب ها و پساب های بخش تولید به لحاظ اقتصادی مقرون به صرفه باشد، مدیران نیز در هزینه های بکارگیری تکنولوژی سبز کارشکنی نخواهند کرد، اما تا زمانی که این کار اقتصادی نباشد مشکل همچنان پابرجاست.
فلاح گفت: برای مساله پساب و پسماندهای مجتمع های تولیدی کشورمان که بسیار برای محیط زیست آسیب زا است، نیز راهکارهای مناسب وجود دارد اما به دلیل اینکه یک مقدار هزینه های آن بیشتر از جریمه های درنظرگرفته شده قانونی است، مدیران ترجیح می دهند که جریمه را پرداخت کنند.
این استاد دانشگاه معتقد است: سطح جریمه های زیست محیطی باید تا حدی افزایش یابد که ضمن بازدارندگی تولیدکننده را تشویق کند که به سمت مدیریت مناسب پسماند حرکت کند و با صنایع آلاینده نیز به صورت جدی برخورد شود.
وی ضمن تاکید بر وضع قوانین مناسب در اجبار بخش صنعت به خصوص صنایع پتروشیمی در مصرف درصدی از آب پساب ها و فاضلاب های خود در چرخه مجدد تولید به منظور جلوگیری از آسیب رسانی به طبیعت، پیشنهاد کرد که مدیریت آب مصرفی اینگونه واحدها به صورت جدی مدیریت شود.
معاون پژوهشی دانشکده شیمی دانشگاه صنعتی امیرکبیر، افزود، از یک زمان مشخصی ورودی آب این کارخانه ها باید بسته شود و آنها مجبور به احیای درصدی از پساب ها در چرخه تولید و بازیافت مجدد پسماندها شوند.
وی با اشاره به مشکلات زیست محیطی که از نوع عملکرد 70 شرکت پتروشیمی و مجموعه هایی مانند پالایشگاه تهران که به محیط اطراف این مجموعه ها تحمیل شده است، گفت: در حال حاضر پساب های پالایشگاه تهران که به چاهی هدایت می شود بخشی از آب های زیرزمینی شهرری را به صورت جدی آلوده کرده است اما نظارتی وجود ندارد و جریمه ای نیز در کار نیست.
فلاح افزود: البته مسئولان پالایشگاه تهران اعلام کرده اند که چاه را بسته و دیگر نمی خواهند از آن استفاده مجدد کنند اما این چاه به آب های زیرزمینی اطراف نشتی دارد و این مساله نشان می دهد که در قوانین و نظارت ضعف داریم.
