زالزالک با طعم نانو!
سیلیکون بعد از اکسیژن فراوان ترین عنصر خاک است، به طوری که دی اکسید سیلیکون، 50 تا 70 درصد وزن خاک را به خود اختصاص می دهد. این عنصر اغلب به دنبال انجام تعرق در گیاهان، به صورت ژل سیلیکا (دی اکسید سیلیکون آبدار) در برگ ها تجمع می یابد. سیلیکا دارای اثرات مفیدی بر رشد، عملکرد و مقاومت گیاه در برابر تنش های زیستی و غیر زیستی است.
محققینی از دانشگاه تربیت مدرس با توجه به اهمیت این عنصر، تاثیر «نانو ذرات سیلیکا» را بر وضعیت رشد و نمو و فیزیولوژی گیاه زالزالک زرد مورد بررسی قرار داده اند. این گیاه به دلیل استفاده در طرح های احیای جنگل های مخروبه زاگرس و همچنین دارا بودن ارزش های زینتی و دارویی اهمیت خاصی دارد.
استفاده از نانو ذرات سیلیکا به خصوص در غلظت 100 میلی گرم در لیتر تاثیر مثبت و مفیدی بر صفات مختلف گیاه زالزالک زرد نظیر وزن اندام های مختلف، وضعیت جذب آب در آوندها، کارایی نسبی آب و همچنین تبادلات گازی گیاه با اتمسفر دارد.
برای انجام این پژوهش، محققین نهال های یک ساله زالزالک زرد را با نام علمی «کراتااِگوس آرونیا» از نهالستان جنگلی شهرستان مریوان به گلخانه دانشکده منابع طبیعی و علوم دریایی دانشگاه تربیت مدرس منتقل نموده و در گلدان های شش لیتری کاشتند. سپس از محلول نانوذرات سیلیکا با غلظت های آزمایشی مختلف برای آبیاری گلدان ها استفاده شد و پس از آن در طول آزمایش گیاهان برای وضعیت رشد و نموی تحت سنجش های مربوطه قرار گرفتند. در انتهای آزمایش نیز با استفاده از میکروسکوپ الکترونی وضعیت حضور و چسبندگی این نانوذرات بر روی سطح ریشه زالزالک زرد مورد ارزیابی قرار گرفت.
نتایج این تحقیق نشان می دهد که استفاده از نانو ذرات سیلیکا به خصوص در غلظت 100 میلی گرم در لیتر تاثیر مثبت و مفیدی بر صفات مختلف گیاه زالزالک زرد نظیر وزن اندام های مختلف، وضعیت جذب آب در آوندها، کارایی نسبی آب و همچنین تبادلات گازی گیاه با اتمسفر داشته است.
همچنین بررسی های انجام شده با استفاده از میکروسکوپ الکترونی نشان می دهد که نانوذرات سیلیکا در غلظت ذکرشده به شکل قابل توجهی بر سطح ریشه گیاه چسبیده و حضور داشته اند.
بنا بر اظهار محققین، این پژوهش جزء اولین تحقیقاتی است که در رابطه با گونه جنگلی و چندمنظوره زالزالک زرد در ایران انجام می شود و به طور کلی کشف مکانیسم گیاهان جنگلی در پاسخ به نانوذرات می تواند از اهمیت به سزایی برخوردار باشد.
این محققین همچنین با توجه به اهمیت و پیشرفت های روزافزون علم نانوتکنولوژی، اظهار داشته اند که مطالعات کامل تری در این زمینه در دوره های طولانی تر و توسط پژوهشگران دیگر می تواند راهگشایی برای یافته های دقیق تر و محکم تر بوده و از نظر عملکردی و اقتصادی توجیه مناسبی را فراهم آورد.
گفتنی است نانوذرات به موادی گفته می شود که اندازه حداقل یکی از ابعاد آن ها کمتر از 100 نانومتر باشد (هر نانومتر معادل 1 بیلیونیوم متر است). اندازه کوچک نانوذرات به آن ها اجازه می دهد که از لحاظ فیزیکی، شیمیایی و بیولوژیکی خصوصیات ویژه و منحصربه فردی را از خود نشان دهند.
نویسنده: محمدرضا دلفیه
با اقتباس از: اشکاوند، پ.، طبری کوچکسرایی، م.، زرافشار، م. و قنبری، ا. اثر نانو ذرات سیلیکا (SiO2 NPs) روی صفات رویشی و فیزیولوژی نهال زالزالک زرد (Crataegus aronia L.). پژوهش های علوم و فناوری چوب و جنگل، 23(1): 61-41.
No tags for this post.
