سوگ‌سروده ها وداع جمعی شاعران با امام (ره) بود
برای بهتر دانستن درباره این شعرها و جایگاهشان با عبدالجبار کاکایی به گفت‌وگو نشستیم. عبدالجبار کاکایی متولد ۱۳۴۲ در شهر ایلام، شاعر، ترانه‌سرا و نویسنده‌ای شناخته شده است. او سال‌هاست که در کنار فعالیت‌های اجرایی‌اش، مدیر واحد ادبیات موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (ره) است . از کاکایی تاکنون ۱۴ کتاب به چاپ رسیده که از جمله مهم‌ترین آن‌ها می‌توان به «بررسی تطبیقی شعر مقاومت ایران و جهان»، «حق با صدای توست»، «فرصت نایاب»، «باغ خیالی»، «آوازهای واپسین»، «مرثیه روح»، «سال‌های تاکنون»، «حتی اگر آیینه باشی»، «نگاهی به شعر معاصر ایران»، «گزیده ادبیات معاصر»، «بررسی تطبیقی ادبیات پایداری جهان»، «زنبیلی از ترانه» و … اشاره کرد.
پس از رحلت امام خمینی (ره)، در سال ۱۳۶۸، کتاب‌های متعددی در وصف و ستایش ایشان، چاپ شد و شاعران و نویسندگان زیادی به نوشتن و سرودن سوگنامه‌هایی درباره ایشان پرداختند، این ستایش مسبوق به سابقه بود؟ یعنی تنها پس از رحلت امام (ره)، شاعران در وصف ایشان قلم زدند یا در دوران زندگی‌شان هم این نوشته‌ها سابقه داشت؟
کارهایی که در وصف امام خمینی (ره) نوشته شده است، پروسه پیدایش تقریباً ۱۰ ساله داشت؛ یعنی از زمانی که امام خمینی (ره) به‌عنوان مرجعی مذهبی و سیاسی در جامعه مورد توجه قرار گرفت، شاعران نسبت به ایشان در شعرهایشان، اظهار محبت می‌کردند؛ اما پس از رحلت امام (ره)، این اظهار محبت‌ها تبدیل به‌نوعی وداع جمعی شاعران با ایشان، شد.
اگر نگاهی دوباره به آن شعرها داشته باشیم، چقدر از آن کارها قابلیت بازنشر را دارند؟ در حقیقت کیفیت آن آثار را چطور ارزیابی می‌کنید؟
به نظرِ من در میانِ آن شاعرانی که با ایشان هم‌عصر بودند و آن وداع جمعی را با ایشان انجام دادند، می‌توان گفت آثار قابل توجهی در حد یک رهبر مذهبی سیاسی خلق شد.
در گفته‌هایتان به واژه «هم‌عصری» اشاره کردید، با توجه به اینکه پس از رحلت امام (ره)، شاعرانِ جوانی هم که دوره ایشان را به‌طور کامل درک نکرده بودند، بعدها به سرودن شعرهایی در وصف ایشان، پرداختند، چقدر توانستند در کارشان موفق باشند؟
سال‌ها پس از رحلت امام (ره)، جوانان آمدند و گونه‌هایی دیگری از شعر شکل گرفت، در حقیقت هر کدام از این شاعران و نویسندگان جوان، سعی کردند در جشنواره‌ها و کنگره‌ها به تکرار آن خاطرات و یادها بپردازند و منقبت امام (ره) را بگویند اما این آثار متأخر هیچ گاه در اندازه آن آثار متقدم قرار نگرفت.
چرا؟
علت این امر، ربطِ غیر تاریخی، ربطِ تاریخی بافاصله نسبت به این حادثه بود. حادثه‌ای هم که دفعتاً شکل نگرفت که جامعه نسبت به آن واکنش عاطفی نشان دهد. به هر حال برای کسانی که سنشان بالاتر از چهل سال است، قریب ۲۵ سال حضور سیاسی و مذهبی انسانی که به‌نوعی هم فیلسوف بود و هم عارف. هم انسان وارسته‌ای بود و هم در عرصه سیاسی انسانی شجاع بود و هم به‌طور سنتی مرجعی بود که مردم به ایشان گرایش داشتند، بسیار ملموس بود. همه این‌ها سبب شد که پس از رحلت امام خمینی (ره)، آثاری درباره ایشان خلق شود، مثلِ همه آثاری که راجع به رهبران جهان خلق می‌شود. این آثار در دفترها و مجموعه‌های متعدد چاپ شد. از جمله این کتاب‌ها، می‌توان به «سوگنامه» اشاره کرد. این کتاب از سوی مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (ره) روانه بازار نشر شد و طیِ سال‌ها، به چاپ‌های متعدد رسید. آثاری که در این کتاب جمع شده است، از لحاظ کیفیت، در حدِ ادبیاتی بود که پس از انقلاب شکل گرفته بود.
گفتگو: مهرداد نصرتی
No tags for this post.
