قد و وزن مناسب نوزاد در گرو سلامت روان مادر
عوامل زیادی موجود دارند که بر میزان رشد نوزادان در قبل و بعد از تولد تاثیر می گذارند. در این میان، رشد پیش از تولد که دارای اهمیت فوق العاده ای نیز می باشد، به طور عمده تحت تاثیر مستقیم عوامل مربوط به مادر قرار گرفته که یکی از مهم ترین آن ها سلامت روان مادر است. تمام عوامل تهدیدکنند سلامت مادر می تواند تاثیر منفی بر رشد و نمو نوزاد داشته باشد. به واقع علیرغم پیشرفت های علمی خوبی که در زمینه رفع مشکلات جسمی مادران در دوره بارداری حاصل شده، مشکلات روانی همچنان موضوعی مهم در بهداشت زنان باردار به شمار می آیند.
اضطراب و افسردگی دو عامل تهدیدکننده سلامت مادران در طول دوره بارداری هستند که هر یک با تاثیرات خاص خود می توانند مادر و بچه را دچار مشکلاتی کنند. اضطراب با افزایش هورمون های مربوط به استرس مانند هورمون کورتیزول و به دنبال آن افزایش مقاومت عروق رحمی، باعث کاهش جریان خون بین رحم و جفت می شود. افسردگی نیز به عنوان یک اختلال اساسی در بین اختلالات روان پزشکی شناخته می شود که بالاترین شیوع را در طول عمر افراد دارد و طبق آمار، 10 تا 20 درصد از زنان باردار به درجاتی از آن دچار می شوند.
اضطراب و افسردگی دو عامل تهدیدکننده سلامت مادران در طول دوره بارداری هستند که هر یک با تاثیرات خاص خود می توانند مادر و بچه را دچار مشکلاتی کنند.
با توجه به اهمیت این موضوع، پژوهشگرانی از دانشگاه آزاد اسلامی واحد زنجان به بررسی ابتلای مادران باردار به این دو اختلال روان پزشکی و رابطه آن با شاخص های رشدی نوزادان پرداخته اند که نتایج آن در مجله علمی پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی زنجان انتشار یافته است.
برای انجام این مطالعه، 180 نفر از مادران باردار مراجعه کننده به مراکز و پایگاه های بهداشتی درمانی شهر زنجان که دارای شرایط زیر بودند انتخاب گردیدند: عدم وجود بیماری زمینه ای در مادر نظیر دیابت، نداشتن ناهنجاری یا اختلال کروموزومی در نوزاد، دوقلو نبودن حاملگی، قرار داشتن در سه ماهه سوم بارداری و اطلاع داشتن مادر از جنسیت فرزند.
نتایج این پژوهش نشان از آن دارد که میان افسردگی این مادران که دارای میانگین سنی حدود 28 سال بودند با میزان قد و وزن نوزادان هنگام تولد، رابطه منفی معنی داری وجود دارد. به عبارت دیگر با افزایش شدت افسردگی در دوران بارداری، قد و وزن نوزادان به طور قابل توجهی کاهش یافته، هر چند این موضوع بر اندازه دور سر نوزادان تاثیر خاصی نگذاشته است.
محققین اعتقاد دارند یکی از مهم ترین عوامل وزن گیری مناسب و رشد قدی جنین، تغذیه مطلوب و آرامش روانی مادر است. مادرانی که دارای نشانه های افسردگی هستند، چه بسا به دلیل افت کارکردهای انگیزشی، انگیزه لازم را برای تغذیه مناسب و به موقع نداشته باشند. همچنین به دلیل فقدان علاقه و کسب لذت از فعالیت های معمول زندگی، تحرک و فعالیت فیزیکی آن ها کاهش پیدا می کند. همه این ها در کنار تغییرات هورمونی ناشی از افسردگی می توانند بر روند رشد جسمی جنین، تاثیرات ناگواری داشته باشند.
بنا بر یافته های این پژوهش، به نظر می رسد نیاز به طراحی مداخلاتی برای شناسایی و بهبود افسردگی و اضطراب مادران وجود دارد. در این خصوص محققین مجری این پژوهش پیشنهاد نموده اند که دست اندرکاران و برنامه ریزان امر بهداشت و درمان کشور، طرح هایی در خصوص حفظ و بهبود سلامت روان مادران باردار به اجرا گذاشته و در این راه از همکاری روان شناسان سلامت استفاده نمایند.
نویسنده: محمدرضا دلفیه
با اقتباس از: نجفی، ف. و کیانی، ق. رابطه افسردگی و اضطراب مادران باردار با شاخص های آنتروپومتریک نوزادان. مجله علمی پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی زنجان، 105: 118-107.
No tags for this post.
