خیار دریایی، منبع جدید آنتی‌بیوتیک
میکروب ها جزو شایع ترین عوامل بیماری زای انسانی هستند که امروزه برای مقابله با آن ها به طور گسترده ای از داروهای موسوم به آنتی بیوتیک استفاده می شود. این داروها اگرچه هر یک دارای مکانیسم عمل متفاوتی هستند، ولی پس از مدتی استفاده برای کنترل باکتری های مختلف به مرور از اثر آن ها کاسته می شود و این موضوع ناشی از بروز پدیده مقاومت در چنین باکتری هایی نسبت به ترکیبات آنتی بیوتیک رخ می دهد. لذا انجام تحقیق و بررسی های مداوم به منظور کشف آنتی بیوتیک های جدید، امری بسیار مهم و حیاتی به شمار می رود.
در عصر حاضر رویکرد جوامع به استفاده از ترکیبات دارویی طبیعی بیشتر گردیده و در این میان، ترکیبات دارویی با منشا دریایی جایگاه ویژه ای دارند. به طوری که تاکنون نزدیک به 15000 ترکیب طبیعی از جانداران دریایی استخراج و شناسایی گردیده که از این تعداد 45 ترکیب با خواص دارویی در مراحل آزمایشی پیش بالینی و بالینی قرار دارند. یکی از مهم ترین گروه های جانداران دریایی که قابلیت بالایی برای استخراج ترکیبات دارویی از جمله آنتی بیوتیک ها دارند، خیارهای دریایی می باشند.
یکی از مهم ترین گروه های جانداران دریایی که قابلیت بالایی برای استخراج ترکیبات دارویی از جمله آنتی بیوتیک ها دارند، خیارهای دریایی می باشند.
در این خصوص، پژوهشگرانی از سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی کشور، دانشگاه هرمزگان و پژوهشکده اکولوژی خلیج فارس و دریای عمان در مطالعه ای جالب به بررسی خواص ضد باکتریایی عصاره این جانداران دریایی بر روی باکتری های شاخصی که در انسان بیماری های خطرناک ایجاد می کنند، پرداخته اند.
در این پژوهش، محققین نمونه های خیار دریایی را از اطراف «جزیره هنگام» جمع آوری نموده و پس از انتقال به آزمایشگاه، عضلات دیواره بدن آن ها را به منظور استخراج عصاره مورد استفاده قرار دادند. سپس این عصاره که به دو شکل و با استفاده از دو حلال «آب» و «متانول» تهیه شده بود، بر روی باکتری های بیماری زای مختلف مورد آزمایش قرار گرفت.
نتایج این مطالعه که در مجله علمی پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی همدان منتشر گردیده است، نشان می دهد که عصاره متانولی استخراج شده از خیار دریایی به طور قابل توجهی دارای اثرات آنتی بیوتیک بر روی باکتری های «استافیلوکوکوس آورئوس»، «سالمونلا تیفی» و «سراشیا مارسینس» می باشد. ولی عصاره آبی این جاندار دریایی خاصیت ضد باکتریایی خاصی از خود نشان نداد. حصول این نتیجه می تواند به محققان برای تولید داروهای آنتی بیوتیک جدید با منشا طبیعی کمک نماید.
گفتنی است خیارهای دریایی گروه بزرگی از آبزیان را تشکیل می دهند و از نظر رده بندی، در راسته خارپوستان قرار دارند. این موجودات جزء مهمی از اکوسیستم های دریایی بوده که در تمام اقیانوس ها و در سراسر جهان پراکنده هستند و عموما در نزدیکی مرجان ها، صخره ها و یا علف های دریایی در آب های گرم و کم عمق زندگی می کنند.
نویسنده: محمدرضا دلفیه
با اقتباس از: ناظمی، م.، مرادی، ی.، گذری، م.، لکزایی، ف. و کریم پور، م. 1395. بررسی فعالیت ضد باکتریایی عصاره های متانولی و آبی دیواره بدن خیار دریایی گونه Holothuria leucospilota روی برخی باکتری های بیماری زای انسانی. مجله علمی پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی همدان، 23(1): 82-75.
No tags for this post.
