گزارش تصویری و تحلیل فنی گل گنبد سبزوار

بنا کلاً از سنگ ساخته شده و قسمت فوقانی گنبد فرو ریخته است . نام این بقعه به گفته اهالی روستا در ابتدا گور گنبد بوده است .

این بنا دارای دو ردیف پلکان در دو طرف ایوان ورودی است و ایوان ضلع جنوبی بنا تقریباً تخریب شده و اهالی روستا در این بخش اقدام به ساخت تنور نموده اند .

گفتنی است اصل تقارن در ساخت این بنا به خوبی  رعایت شده و کلیه اجزا آن متقارن هستند. نوع طاق های به کار رفته در این بنا نیز جناغی هستند . مساله قابل ذکر در مورد این بنا عدم وجود هرگونه آثاری از مرمت در آن است . پیشینه این بنا بر اساس مستندات موجود و سبک معماری به کار رفته در آن ؛ به دوران ایخانان مغول باز می گردد. 

عنصر اصلی به کار رفته در بنا سنگ است که از نوع سنگ های بومی منطقه بوده و  پلان بنا مربع شکل است که توسط فیلپوش ها و طاق نماها و  لچکی ها به دایره نزدیک و گنبد بر روی آن استوار می شود .

بنای گل گنبد از انواع بناهای چهار ایوانی و چهار طاقی محسوب می شود که چهار ایوان آن در چهار جهت اصلی بنا شده است . ورودی بنا  از ایوان جنوبی است و در دیگر ایوان ها نیز ورودی وجود داشته اما تمامی آن ها امروزه مسدود شده اند .

 در دیواره های این بنا آثار ترک های عمیقی دیده می شود که در قسمت شانه طاق ها و تیزه ها نمود بیشتری دارد و در صورت عدم رسیدگی و مرمت بی شک آسیب خواهد دید .

در اطراف بنا قبرستان روستا واقع شده و خود بنا در حاشیه بافت روستا قرار دارد و دبستان دخترانه ای در کنار بقعه وجود دارد که می توان گفت بنای مورد نظر ما در حیاط این مدرسه      قرار دارد.

در وسط بقعه سکوی قبری از سنگ چین دیده  می شود که فرد مدفون در آن ناشناخته بوده و احتمالاً از بزرگان و امرای محلی  است .

 در داخل بنا طاقچه های تزئینی کوچکی دیده می شود  و بر روی دیواره های داخلی بنا اندود گچ کشیده اند که متمایل به خاکستری می باشد که این موضوع احتمالاً به دلیل عدم پخت مناسب گچ  و یا اضافه کردن خاکستر به آن به منظور استحکام بیشتر به وجود آمده است.

در دیواره های بنا حفره هایی مشاهده می گردد که از نظر ما دارای  دو کاربرد می تواند باشد :

1-    محل روشن کردن شمع 

  2- محل نصب تیرک های چوبی در هنگام ساخت بنا در ساقه گنبد نیز چهار نورگیر تعبیه شده است .

گفتنی است اصل تقارن در ساخت این بنا به خوبی  رعایت شده و کلیه اجزا آن متقارن هستند. نوع طاق های به کار رفته در این بنا نیز جناغی هستند . مساله قابل ذکر در مورد این بنا عدم وجود هرگونه آثاری از مرمت در آن است . پیشینه این بنا بر اساس مستندات موجود و سبک معماری به کار رفته در آن ؛ به دوران ایخانان مغول باز می گردد. 

این بنا به شماره 4814 و در تاریخ  19/12/1380 به ثبت رسیده است . 

گزارش تصویری و تحلیل فنی : احسان محمدحسینی – فاطمه کردی                               

No tags for this post.