فرصت‌هایی برای ما، در مبارزه با گرمایش
جمعه این هفته توافق‌نامه پاریس به امضای سران کشورهای جهان رسید. باوجود همه نگرانی‌ها و نقدهایی که در این زمینه وجود دارد، اما این‌ها دلیل برای بی‌تفاوت بودن و یا در نظر گرفتن اهمیت توافق و تلاش برای تحقق آن نیست. البته می‌توان امیدوار بود که شاید بتوان به معیارهایی فراتر از اهداف توافق هم دست پیدا کنیم.
اما برای ما ایرانیان این توافق درزمانی به تصویب رسیده است که برخلاف دفعات گذشته و برخلاف بسیاری از کشورهایی که نگرانی‌های جدی از عواقب اقتصادی اجرای آن دارند، زمانه بسیار مناسبی برای استفاده از فرصت‌هایی است که این توافق در اختیار ما قرار می‌دهد.
اگر به سیاست‌های کلی نظام توجه کنیم یکی از تأکیدهای جدی در همه این سال‌ها و دهه‌ها تلاش برای رفع وابستگی اقتصادی به نفت و بازار نفت بوده است. بارها مسئولان عالی‌رتبه کشور از نیت و آرزوی خود برای دیدن روزی سخن گفته‌اند که شیرهای نفت بسته شود و اقتصاد ما از وابستگی که به نفت و تولید آن دارد رهایی یابد.
شاید برای اولین قدم سرمایه‌گذاری بر روی قطع نیاز داخلی به نفت گزینه مناسبی باشد.
ایران دارای امکانات طبیعی است که اگر به‌درستی موردبررسی قرار بگیرد می‌تواند بخش مهمی از نیازهای ما به انرژی را برآورده کند. انرژی خورشیدی می‌تواند در ایران به یکی از اولویت‌های مهم تبدیل شود. یکی از مشکلات درزمینهٔ انرژی خورشیدی فناوری‌های مربوط به آن است که ب ه سرعت تغییر می‌کند و برخی از آن‌ها در سال‌های گذشته در زمره مواردی بود که به‌واسطه تحریم‌ها دسترسی به آن‌ها دشوار بود. امروز نشانه‌هایی از علاقه‌مندان بازارهای بین‌المللی برای تأسیس نیروگاه‌های خورشیدی در ایران می‌شنویم. اما این کار را می‌توان گامی جلوتر برد. به‌جای اینکه تمام انرژی را بر خرید و ساخت نیروگاه‌های وارداتی متمرکز کنیم، شاید ایده طراحی یک برنامه مشترک علمی – صنعتی بین‌المللی باهدف مشخص تحقیق، طراحی و ساخت ابر نیروگاه‌های خورشیدی متناسب با شرایط ایران بین گروه‌های دانشگاهی و صنعتی ایرانی و خارج از کشور ایده مناسبی باشد.
تأسیس و برنامه‌ریزی چنین طرحی در یک بازه زمانی مشخص می‌تواند بعد از یک دوره کوتاه‌مدت به ساخت کارخانه‌های سازنده قطعات خورشیدی و ابزارهای موردنیاز چنین نیروگاهی درون ایران منجر شود. چنین ساختاری باعث کارآفرینی برای نیروی کار ایران می‌شود و از سوی دیگر تجربه مدیریت پژوهش، صنعت و فناوری را وارد کشور می‌کند. به دلیل طراحی اولیه سامانه‌ها برای شرایط ایران، بهینه‌ترین نیروگاه‌ها را در اختیار خواهیم داشت و در کنار آن می‌توان شروع به توسعه این فرآیند کرد و به چالش‌های محلی نظیر پوشیدگی غبار و … پاسخ داد. موفقیت این روند می‌تواند باعث توسعه این نیروگاه‌ها شود.
به گزارش وزارت نیروی ایران، در ایران میزان مصرف الکتریسیته ، قریب به 217 میلیون مگاوات ساعت در سال یا 217 هزار گیگاوات ساعت در سال است. برای مثال مزرعه آفتابی توپاز در ایالات‌متحده (که سومین مزرعه خورشیدی بزرگ فعال به شمار می‌رود) 1100 گیگاوات ساعت در سال تولید انرژی می‌کند.
امکانات جغرافیایی ایران امکان توسعه و ساخت تعداد بالایی از نیروگاه‌های خورشیدی را در اختیار ما قرار داده است و همزمان در صورت موفق بودن این نیرو سازمان‌های مسئولی مانند پژوهشگاه انرژی و سازمان انرژی‌های تجدیدشونده می‌توانند آن را برای سایر انواع انرژی‌های جایگزین و تبدیل آن‌ها به گونه‌هایی کارآمد برای کشور پیش بگیرند.
یکی از حوزه‌هایی که ایران به‌واسطه وضعیت جغرافیایی ،اقتصادی و حتی امنیت ملی خود می‌تواند در آن به قطب فناوری تبدیل شود همین حوزه انرژی خورشیدی است.
سوی دیگر این ماجرا بهینه‌سازی و ارزان‌سازی صفحات خورشیدی خانگی هستند. امروزه شرکت‌های خصوص ازجمله سولار سیتی که یکی از شرکت‌های اقماری کارآفرینی ایلان ماسک است، صفحات خورشیدی کارآمدی را تولید می‌کند که بسیاری از مردم شهرهای آفتابی آمریکا را به‌تدریج از شبکه توزیع برق مستقل می‌سازد.
یکی از مشکلات استفاده از انرژی خورشیدی در استفاده‌های خصوصی و یا حتی صنعتی مسئله ذخیره‌سازی آن بود و این حوزه یعنی ساخت باتری‌های خانگی – که این بار هم ماسک و همکارانش در تسلا و سولار سیتی پیشتاز هستند – امکان ذخیره‌سازی را برای مصارف در ساعت‌های غیر آفتابی فراهم آورده است. روندی که می‌تواند منجر به استقلال واحدهای مسکونی از شبکه‌های توزیع برق شود.
این روندی است که سرمایه گذرای دقیق و مراقبت شده در آن می‌تواند نتایج شگفتی برای اقتصاد، انرژی و آینده ما در بر داشته باشد و درعین‌حال ما را در مسیر حرکت به‌سوی انرژی‌های پاک و رها شدن از وابستگی به سوخت فسیلی کمک کند. مسیر ما برای نجات زمین لازم نیست حتماً مسیری دردناک باشد. می‌توان به‌سوی آینده‌ای بهتر برای سیاره و همزمان آینده یا بهتر برای کشور حرکت کرد.
پوریا ناظمی / روزنامه نگار علم
No tags for this post.
