خلیج همیشه فارس در گذر تاریخ

پس از پیروزی پارسیان بر دولت های همسایه خود و تشکیل امپراتوری هخامنشی این آبراه به نام دریای پارس نامیده شد، از داریوش اول در کتیبه‌ای که در کنار کانال سوئز پیدا شد و متعلق به 500 سال پیش از میلاد است، از این دریا با عبارت، درایه تیه هجاپارسا آئی تی «Drya Tyahache parsa»  به معنی دریایی که از پارس می رود یا سر می‌گیرد نام برده شده است که منظور از دریای پارس همان خلیج فارس است. به شهادت پژوهشگران، یونانیان نخستین مردمانی بودند که به این دریا نام «پرس» و به سرزمین ایران «پارسه»، «پرسای» و پرسپولیس یعنی شهر یا کشور پارسیان داده اند.

اکثر مورخان یونانی و رومی آن زمان از این دریا با نام خلیج فارس یاد کرده‌اند:

1ـ  فلاویس آریانوس که در سده دوم میلادی زندگی می کرد در  کتاب خود آنابازیس یا سفرهای جنگی اسکندر نام این خلیج را پرسیکون کا ای تاس (persikon kaitas) نوشته که ترجمه آن خلیج فارس است.

2ـ استرابون جغرافی نگار یونانی در کتاب خود، دریای جنوب ایران را خلیج فارس نامیده و محل زندگی عرب ها را منطقه ای بین خلیج عرب (که همان دریای سرخ است) و خلیج فارس نوشته است.

3ـ کلودیوس پتوله( claudius petol)یا بطلمیوس ،جغرافی دان و ریاضی دان سده دوم میلادی، این دریا را «پرسیکوس سینوس»نامیده که ترجمه آن خلیج فارس است.

4ـ  در نخستین نقشه جهان که توسط آناکسی ماندر ترسیم شده، خلیج فارس پرسیکوس سینوس نامیده شده که همان خلیج فارس است.

5ـ اگاتانژ در تاریخی که به زبان ارمنی نوشته، دریای جنوبی ایران را دریای پارس خوانده است.

6ـ  کوین توس کورسیوس روفوس، تاریخ نگار رومی، خلیج فارس را«اکوارم پرسیکو» نامیده که به معنی آبگیر پارس است.

7ـ  هکاتیوس ملطی از دانشمندان یونانی و پدر علم جغرافیا در سال 475 قبل از میلاد در نقشه‌ای که از دنیای زمان خود ترسیم کرده، از خلیج فارس و خلیج عرب(دریای سرخ ) یاد کرده است.

8ـ  هرودت مورخ یونانی، اقیانوسی را که در جنوب غربی آسیاست، از دریای سرخ تا دهانه هندوستان امتداد دارد، «آری تروس»، یا «اریتره» یعنی دریای قرمز نامیده است. عده‌ای معتقدند هرودت چون خلیج فارس را به درستی نمی شناخته،  از این جهت از آن نامی نبرده است و به همان نام اریتره که اعم از اقیانوس هند،دریای عمان و خلیج فارس است اکتفا کرده است. اما عده‌ای دیگر معتقدند منظور از دریای اریتره همان خلیج فارس است. زیرا هرودت اطلاعات دقیقی از نژاد اوکس یا اوژیان که در خوزستان زندگی می کرده‌اند داشته است و بنابراین نمی‌توان پذیرفت که خلیج فارس برای او ناشناخته بوده است.

9ـ موسی خورن، جغرافی دان سده پنجم میلادی در کتاب خود ،خلیج فارس را درای پارس خوانده است.

 

علی غلامرضایی / مدرس دانشگاه و پژوهشگر

 *منابع موجود است

No tags for this post.