بزرگ بود و از اهالی امروز بود…*

 دکتر آریان که از سال 1332، به همسری دکتر زرین کوب در آمده بود، با وجود این که از دغدغه های ادبی خود و تألیف آثاری ارزشمند در حوزه ادبیات و فرهنگ فارسی غافل نبود اما فراهم ساختن محیطی آرام برای همسرش را اولویت نخست خود قرار داد تا  ترجیح دهد به جای آن که در ادبیات فارسی، یک فاطمه سیاح دیگر شود(فاطمه سیاح را نخستين استادي می دانند كه با آگاهي از نظريه‌هاي ادبي جهان، نسل جوان ايران را با مباني و معيارهاي نقد علمي آشنا كرد.سیاح که در 45سالگی درگذشت، نام پیشرو و ماندگاری در حوزه زنان دانش آموخته ادبیات فارسی است) و با وقت بیشتر گذاشتن بر سر ادبیات و تألیفات ادبی و تاریخی، ادبیات را بیشتر وامدار حضور خود کند، این فرصت را به همسر خود بدهد تا زرین کوب فارغ از دغدغه های معیشتی، به ادبیات و فرهنگ بپردازد و در حوزه های معرفتی ادبیات و تاریخ و فرهنگ، آثار سترگ به جای بگذارد و خیالش از بابت خانه راحت باشد.

این انتخاب از طرف بانو قمر آریان آن قدر آگاهانه بود که در طول 46 سال زندگی مشترک با این استاد بی بدیل ادبیات فارسی(دکتر زرین کوب در شهریور ماه 1378 مرحوم شد)، نخواست از دکتر زرین کوب فرزندی داشته باشد تا تعلقاتی این گونه نیز، پای بندی و به تبع آن، کمبود وقت برای دکتر زرین کوب ایجاد کند؛ بدون این که قمر آریان و عبدالحسین زرین کوب نظیر سیمین دانشور و جلال آل احمد مشکل بچه دار شدن داشته باشند. احمد رسا از پژوهشگران حوزه ادبیات که بیش از ۶۰ سال رفت و آمد نزدیک با خانواده زرین‌کوب و آریان داشته، در مصاحبه ای که سال 91 و به مناسبت درگذشت خانم دکتر آریان داشت، معتقد بود: «زندگی خانم آریان و عبدالحسین زرین‌کوب در کمال سلامت گذشت. زمانی که آقای زرین کوب در انگلیس بستری بود، من به آنجا رفتم و با طبیبش صحبت کردم که او را جواب کرده بود، ولی باز هم به اصرار خانم آریان مداوا را ادامه دادند که نهایتاً هم به آمریکا منتقل شد. او (زرین‌کوب) که سرطان مثانه داشت، همان جا (آمریکا) عمل کرد که متاسفانه جواب نداد و فوت کرد.در تمام این مدت هم خانم آریان 24 ساعته بالای سر همسرش بود و خواب و خوراک را از خودش گرفته بود.»

از دکتر قمر آریان آثار متعددی در حوزه تالیف و ترجمه و پژوهش منتشر شده که از این میان می‌توان به کمال‌الدین بهزاد، زن در داستان‌های قرآن، از نی‌نامه: گزیده مثنوی معنوی(با همکاری دکتر عبدالحسین زرین‌کوب)، چهره مسیح در ادبیات فارسی، ترجمه شرق نزدیک در تاریخ: یک سرگذشت پنج‌هزار ساله، جهان اسلام: دوران خلافت و … اشاره کرد.

بانو قمر آریان که دوری از زرین کوب بزرگ را بیش از یک دهه تاب آورده بود، در 23 فروردین 1391، دیده از دیده جهان فروبست و خانه را به مقصد بهشت زهرا ترک کرد تا حسرت دیدار دوباره اش، غم غریبی را بر دل و جان همسایگانش در محله بهجت آباد تهران  بنشاند.قمر آریان رفت تا بعد 13 سال، با زرین کوب بزرگ در قطعه هنرمندان دیدار تازه کند.

مهرداد نصرتی

 

*سطرهایی از شعر سهراب سپهری در سوگ فروغ

 

No tags for this post.