تلاش برای ثبت جهانی روز ذخایر ژنتیکی
نامگذاری روز 15 فروردین به عنوان « روز ملی ذخایر ژنتیکی و زیستی » یکی از موضوعات ماده واحده تعیین مناسبت های تقویم رسمی سال 1394 است که در جلسه 751 شهریور سال 1393 شورای عالی انقلاب فرهنگی به تصویب رسید.
دکتر سید ابوالحسن شاهزاده فاضلی به مناسبت روز ملی ذخایر ژنتیکی و زیستی به ایرنا اظهار کرد: نزدیک به دو سال از نامگذاری این روز ملی سپری شده و امسال تلاش می کنیم آن را به مجامع بین المللی پیشنهاد دهیم تا به عنوان روز جهانی به ثبت برسد.
وی اظهار کرد:درحال حاضر روز جهانی تنوع زیستی را در خرداد ماه داریم اما روز به نام ذخایر ژنتیکی و زیستی در دنیا نداریم و تنها کشوری هستیم که این روز ملی را به ثبت رسانده ایم.
وی حفظ و نگهداری ذخایر ژنتیکی و زیستی، توزیع و تکثیر آنها و اشاعه فرهنگ بهره برداری صحیح را از جمله دلایل نامگذاری این روز اعلام کرد و افزود: این روز همانند روزهای درختکاری و طبیعت نامگذاری شده تا مردم و مسئولان نگاه ویژه ای به این موضوعات مهم داشته باشند.
فاضلی گفت: این کار انجام شده تا مردم از اهمیت این موضوع به نحو مطلوب آگاه شوند و مسلما مردم برای موضوعاتی که در فرهنگ آنها نهادینه شده و یا تقویم کشور گنجانده می شود، احترام خاصی قائل هستند و این موضوع می تواند سبب تحولات خوبی در این حوزه شود.
** جمع آوری قریب به 30 هزار نمونه زیستی در کشور
رئیس مرکزملی ذخایرژنتیکی وزیستی ایران گفت: در این مرکز نزدیک به 30هزار نمونه زیستی طی شش و هفت سال اخیر جمع آوری شده است.
وی ادامه داد: برنامه های متنوعی برای ادامه این کار در دست اجرا داریم که متاسفانه به دلیل کمبود بودجه، به نتیجه نرسیده اما امیدواریم امسال، سال شکوفائی این موضوع باشد.
فاضلی با اشاره اینکه در ایران هشت هزار گونه گیاهی وجود دارد گفت: هر گونه گیاهی مانند گندم به چندین تنوع مختلف تبدیل می شود و در مجموع تعداد زیادی نمونه های زیستی در کشور وجود دارند که باید جمع آوری شوند.
در ایران بیش از 8 هزار گونه گیاهی وجود دارد که بیش از یک هزار 700 گونه آن اندمیک یا انحصاری ایران هستند که از جنبه های مختلف گونه های گیاهی بسیار مهم به شمار می آیند.
وی ادامه داد: نمونه های زیستی که در سال های اخیر با سعی و تلاش جمع آوری شده اند باید در شرایط مناسبی نگهداری شوند که برای این کار نیاز به تجهیزات ابزار و فضاهای مناسب است.
رئیس مرکز ملی ذخایر ژنتیکی و زیستی ایران، افزودن به تعداد گیاهان جمع آوری شده را از جمله برنامه های مهم این مجموعه اعلام کرد و گفت: متاسفانه در یک و دو سال اخیر به خاطر کمبود بودجه این موضوع روند نامناسب را طی کرده است.
** مسئولان باید اهتمام بیشتری به ذخایر ژنتیکی و زیستی داشته باشند.
وی از دولتمردان تقاضا کرد که اهتمام جدی تر نسبت به موضوع ذخایرژنتیکی و زیستی داشته باشند و گفت:اگر نتوان آنها را بطور مناسب جمع آوری، نگهداری و تکثیر کرد، نسل های آینده دچار مشکلات اساسی خواهند شد.
فاضلی بااشاره به اینکه باید نگاه دور اندیشانه به این موضوعات داشته باشیم، اظهار کرد: نگاه به این موضوعات نگاه دوراندیشانه نبوده و این روند سبب شده تا در برنامه های دولت و مجلس هم به خوبی به آنها پرداخته نشود.
رئیس مرکز ملی ذخایر ژنتیکی و زیستی ایران تاکید کرد: متاسفانه نگاه صحیح به بانک های زیستی در چند دهه اخیر در کشور ما وجود نداشته و این موضوعات باید مورد توجه بیشتر مسئولان و دست اندرکاران این حوزه قرار گیرند.
وی نگاه ضعیف مسئولان را از مهمترین چالش این حوزه اعلام و ادامه داد: هرکدام از ذخایر ژنتیکی می توانند سرنوشت یک کشور را در حوزه هائی مانند تغذیه، سلامت و اقتصاد تغییر دهند و به همین دلیل باید مورد اهتمام بیشتر قرار گیرند.
فاضلی، بهره برداری از ذخایر ژنتیکی را پایه های اساسی اقتصاد دانش بنیان در همه دنیا اعلام کرد و افزود: اقتصاد دانش بنیان در کشور ما نیز بر پایه این ذخایر که دارای توانمندی های ملی است، بنا شده که نقطه قوت اقتصاد مقاومتی می باشد.
اگر تنوع ژنتیکی کاهش پیدا کند سبب کاهش توانایی سازگاری گونه ها با تغییرات محیطی می شود. لذا حفاظت از ذخائر ژنتیکی و تنوع ژنتیکی در سطح کلان برای ما حائز اهمیت است.
حفظ تنوع زیستی ( اکو سیستم ها، گونه ها و تنوع زیستی گونه ها) به دلیل ارزش های اقتصادی منابع زیستی، خدمات اکوسیستمی و زیبا شناختی مورد توجه است.
وی با توجه به نامگذاری سال 95 به اقتصاد مقاومتی 'اقدام و عمل' تاکید کرد که باید توجه خیلی ویژه به این ذخایر شود.
** اهمیت میکروارگانیسم ها برای مردم ناشناخته است
فاضلی اظهار کرد: هنوز مردم با اهمیت میکروارگانیسم ها در صنایع مختلف از جمله غذا و دارو آشنایی کامل ندارند و این موضوعات برای آنان ناشناخته است و باید اقدامات جدی برای آشنائی مردم انجام گیرد.
رئیس مرکز ملی ذخایر ژنتیکی و زیستی ایران، مناسبت های ملی از جمله روز ذخایر ژنتیکی و زیستی، فرصت های مناسبی برای شناساندن موضوعاتی مانند میکروارگانیسم ها به مردم دانست.
وی به استفاده از میکروارگانیسم ها در بسیاری از صنایع اشاره کرد و گفت: در صنایع ای مانند غذائی مانند پخت نان، داروئی همچون آنتی بیوتیک ها، لبنی و مصارف صنعتی و تولید آنزیم ها مورد استفاده قرار می گیرند.
