کودکانی که در خود مانده اند

هرچند علایم و شدت آن در افراد مختلف، متفاوت است، اما همه انواع اوتیسم برتوانایی برقراری ارتباط با دیگران توسط کودک، تاثیر می گذارد. به نظر می رسد این بیماری یک اختلال در سیستم عصبی که باعث عدم عملکرد صحیح مغز می شود. هرچند درمان و شفای کاملی برای درمان اوتیسم وجود ندارد، اما درمان جدی و به موقع اوتیسم تغییرات بزرگی در زندگی کودکان مبتلا به بیماری ایجاد می‌کند.

 این اختلال در بیماران اوتیستیک باعث می شود که مغز نتواند در زمینه رفتارهای اجتماعی و مهارتهای ارتباطی به درستی عمل کند. کودکان و بزرگسالان اوتیستیک در زمینه ارتباط کلامی و غیر کلامی، رفتارهای اجتماعی، فعالیتهای سرگرم کننده و بازی دارای مشکلات عمده هستند.

علت اوتیسم چیست؟

گر چه به نظر می رسد که اوتیسم عارضه نادری است اما اطلاعات اخیر گویای آن است که شیوع اوتیسم حتی تا 20 مورد در هر10 هزار تولد زنده می رسد. اوتیسم در پسران سه تا چهار برابر بیشتر از دختران دیده می شود. اگر چه علت اصلی آن کاملاً شناخته شده نیست، اما در سال های اخیر تحقیقات و مطالعات بسیاری در این زمینه صورت گرفته است.

تحقیقات تأکید زیادی بر منشاء زیست شناختی و عصب شناختی در مغز دارد. در بسیاری از خانواده ها سابقه اوتیسم و یا اختلالات مربوط به آن وجود داشته است که ریشه ژنتیک را مطرح می کند اگر چه تا به حال ژن خاصی که مربوط به اوتیسم باشد شناخته نشده است.  پژوهشگران در مورد نقش ژنتیک در علت شناسی اوتیسم اختلاف نظر دارند و عده ای از آنها ترکیب چندین ژن را به عنوان علت اختلال مطرح می کنند. چندین نظریه درباره اوتیسم مطرح شده که هیچیک به طور دقیق اثبات نشده است.

دکتر حمیدرضا اعتمادپور، عصب‌شناس بالینی و عضو هیات علمی دانشگاه شهید بهشتی با بیان اینکه علائم اوتیسم در کودکان معمولا از بدو تولد ظاهر می‌شود، می گوید: با این حال گزارش‌هایی نیز وجود دارند که براساس آنها کودکان تا یک سال و چند ماهگی رشدی طبیعی داشته‌اند و ناگهان به اوتیسم و واپس‌روی ذهنی دچار شده‌اند.

وی درباره نشانه‌های اوتیسم هشدار می‌دهد: نوزادان مبتلا به اوتیسم نسبت به رفتار اطرافیان واکنش نشان نمی‌دهند، با دور شدن از والدین احساس غریبی نمی‌کنند و تمایلی به برقراری رابطه با دیگران ندارند.

اعتمادپور می افزاید: ناتوانی در برقراری ارتباط در نوزادان اوتیسمی با اختلالات گفتاری طی رشد بیشتر می‌شود به طوری که کودکان اوتیسمی دیرتر زبان باز می‌کنند و معمولا دامنه کلامی محدود و گفتاری طوطی‌وار دارند.

وی با بیان اینکه تکرار، جزو تفکیک‌ناپذیر اوتیسم است، درباره رفتارهای تکراری این بیماران می‌گوید: پدیده تکرار در اوتیسمی‌ها فقط زبانی نیست و در دیگر رفتارهای آنان نیز دیده می‌شود به طوری که ممکن است کودکی بارها و بارها حرکتی مشخص مثل چرخاندن چرخ اسباب‌بازی یا تکان دادن دست‌ها را تکرار کند.

اعتماد پور می افزاید: اوتیسمی‌های خردسال درکی از هیجانات عاطفی اطرافیان ندارند،‌ علاقه‌ای به بازی با همسالان از خود نشان نمی‌دهند و ممکن است اقدام به خودآزاری یا دیگرآزاری کنند.

آمار شیوع اوتیسم در ایران

هر چند که اوتیسم برای اولین بار در سال 1943 تشخیص داده شده ولی هنوز نیز یک ناتوانی نسبتا ناشناخته است.این در حالیست که شیوع این بیماری رو به افزایش است و گاهی اوقات علت این را آگاهی افزایش یافته از این بیماریها می دانند و گاهی علت را تجهیزات تشخیصی دقیق تر می دانند و گاهی علت آن را محیط مدرسه و حتی والدین می دانند.

براساس اعلام انجمن اوتیسم آمریکا، میزان ابتلا به اوتیسم سالیانه ‪۱۰ تا ‪ ۱۷درصد افزایش می‌یابد که افزایش آگاهی و تشخیص بیماری می‌تواند در افزایش آمار اوتیسم نقش داشته باشد. برآوردهای مرکز کنترل بیماری در آمریکا نشان می‌دهد از هر ‪ ۱۶۶ تا ‪۵۰۰ کودک یکی به اختلالات طیف اوتیسم دچار است.

میزان شیوع این بیماری در تمام مناطق جهان تقریبا در یک حد قرار دارد و حدود آن بین پنج تا ‪ ۱۵نفر در هر ده هزار نفر گزارش شده است ولی مطالعات جدیدتر شیوعی بیشتر از این را نشان می‌دهد.

هر چند در ایران پژوهش همه‌گیری برای شناسایی مبتلایان به اوتیسم وجود ندارد، اما اگر میزان شیوع این بیماری در کشورمان تفاوتی با پراکندگی آن در دیگر کشورها نداشته باشد، با این حساب فراوانی آن  در ایران هم باید حدود 6 در 10 هزار نفر باشد.

پیشگیری از اوتیسم

با غربالگری‌هایی که در سطح کشور انجام می‌شود، می‌توان آمار دقیقی از این کودکان به دست آورد و بسته به شرایط موجود، پیش‌بینی‌های صورت گیرد؛ البته سازمان بهزیستی کشور در این خصوص اقداماتی انجام داده است.

اگر چه سازمان بهزیستی با پرداخت یارانه ماهیانه به مددجویان حاضر در مرکز و کمک‌های موردی با مراکز همکاری می‌کند، اما این خدمات پاسخگوی همه نیازها نبوده و برای رفع تمام نیازهای این افراد در زمینه آموزش و توانبخشی نیاز به اقدامات ویژه و همگرایی سازمان های مسوول است.

البته تشخیص زودهنگام این اختلال بسیار حائز اهمیت است و اگر کودک در سنین اولیه مورد آموزش و توانبخشی قرار گیرد، مداخلات تأثیر بسیار زیادی بر کودک خواهد داشت. اگر چه در این اختلال درمان قطعی وجود ندارد، ولی با مداخله زودهنگام می‌توان بیشترین استفاده را از توانمندی کودک داشت. از این رو، تصمیم گیری مناسب و اقدامات لازم برای پیشگیری و درمان نسبی این بیماری از سوی مسوولان مربوطه و نهاد ها و مراکز متولی ضروری به نظر می رسد.

بر اساس این گزارش، در حال حاضر حدود ۲۲ مرکز در سراسر کشور به آموزش و توانبخشی این کودکان می‌پردازند که امید است با مساعدت سازمان بهزیستی به عنوان نهاد متولی این امر مراکزی با امکانات بیشتر در سرتاسر کشور راه‌اندازی شود تا شاهد ارائه خدمات بیشتر و در خور توجه به این افراد و خانواده‌هایشان باشیم.

 

 

گزارش:هانیه حقیقی

 

No tags for this post.