تعطیل است!

دفتر بین المللی کتاب برای نسل جوان(IBBY) در سال ۱۹۵۳ در کشور سوئیس تأسیس شد. یکی از فعالیتهای مستمر این دفتر برپایی روز جهانی کتاب کودک است و برخی از کشورها این مناسبت را به صورت هفته کتاب کودک برگزار می کنند. هرسال یکی ازکشورهای عضو به عنوان مسئول برگزاری این مراسم انتخاب می‌شود و پوستر و پیام روز جهانی را تهیه و برای سایر کشورهای عضو ارسال می‌کند. جمهوری اسلامی ایران نیز در سال ۱۳۷۱ (۱۹۹۲) عهده دار برگزاری این مراسم بوده است. در ایران این روز، با حدود بیست سال تاخیر، در سال ۱۳۴۹به رسمیت شناخته شد و ۱۴فروردین سال بعد، آموزش پرورش این روز را به رسمیت شناخت.

آسیب تعطیلات عید بر کتاب کودک

روز جهانی کتاب کودک، در ایران، امسال ۴۵ساله شده است اما این که این موجودیت ۴۵ساله چقدر بالیده و واقعا در قد و قواره این سال‌های سپری کرده، رشد کرده یا نه، موضوعی است که کارشناسان این حوزه باید درباره آن نظر بدهند.این که ادبیات کودک که عمدتا ادبیات نوجوان را هم توامان با خود یدک می‌کشد، در زمینه‌های مختلفی که این عنوان« ادبیات کودک و نوجوان» بر آن اطلاق می‌شود، چقدر پیشرفت داشته، موضوعی است که تحقیقی مفصل را می‌طلبد.

اما نکته‌ای که بسیاری از پژوهشگران، کتاب‌خوانان، مسئولان فرهنگی و دست‌اندرکاران چاپ و نشر کتاب کودک به آن معتقدند زمان نامناسب این روز است. ۱۴فروردین، روزی است که برای همسو بودن با تقویم فرهنگی جهان، روز جهانی کتاب کودک ما هم هست ولی این روز برای ایرانیانی که حدودا یک نیمه از فروردین را در تعطیلات و دید و بازدیدها و مسافرت‌ها گذرانده‌اند و درست فردای سیزده‌به در باستانی ایرانی است، چقدر می‌تواند توجه برانگیز باشد؟ در شرایطی که تا قبل از این روز، نه روزنامه‌ای منتشر می‌شود و نه صدا و سیما به خاطر فشردگی برنامه‌هایی که رسانه ملی برای پر کردن اوغات فراغت بینندگان تلویزیون در نظر گرفته، عملا سهمی را برای این روز مهم کنار نگذاشته، چه تدبیری باید اندیشید؟ گیریم این روز را یک هفته هم گسترش و هفته‌ای را به کتاب کودک اختصاص دادیم. باز هم توفیر چندانی ندارد. حال و هوای عید و تعطیلات طولانی‌اش، بی‌شک برای خیلی‌ها حتا تا چند روز بعد تعطیلی سیزدهم فروردین هم ادامه دارد. پس به واقع راهکار چیست؟

نقش نمایشگاه سراسری کتاب

به نظر می‌توان این روز را به صورت نمادین و برای همسو بودن با روز جهانی کتاب کودک، در کشورمان برگزار کرد و اقدامات عمده‌تر را برای روز و تاریخی دیگر؛ مثلا ایام برگزاری نمایشگاه کتاب در نظر گرفت و با تبلیغات مناسب و البته مستمر، مخاطبان را برای آن ایام آماده کرد. البته بی‌شک، در نمایشگاه سراسری کتاب، مراسم و آیین‌های مختلفی برای تجلیل از ادبیات و کتاب کودک برگزار می‌شود اما این که مشخصا مناسبت تقویمی روز جهانی کتاب کودک را از ۱۴فروردین، به اردیبهشت کتاب ایران منتقل کنیم، می‌تواند فواید چندی داشته باشد:

یکی این که فاصله برگزاری نمایشگاه کتاب تا روز جهانی کتاب کودک، جندان فاصله دیر و دوری نیست. دوم این که همه‌ساله در نمایشگاه‌های سراسری کتاب، سالن‌ها و قسمت‌های مستقلی برای کتاب‌های کودک و نوجوان در نظر گرفته می‌شود که می‌توان از آن در برگزاری و تجلیل روز جهانی کتاب کودک استفاده کرد. بدون این‌که این نگرانی وجود داشته باشد که تحت‌الشعاع نمایشگاه کتاب بزرگسال قرار بگیرد. سوم این که نمایشگاه کتاب در این روزها کانون توجهات رسانه‌های مختلف است و اخبار رویدادهایی از این دست می‌تواند پوشش رسانه‌ای مناسبی داشته باشد.چهارم این که در این ایام، طیف وسیعی از مخاطبان و خوانندگان واقعی کتاب در نمایشگاه کتاب حضور دارند و می‌توان امیدوار بود رویارویی بی‌واسطه‌ این مخاطبان و کتاب‌های کودک، راه را برای شناخت بیشتر با این ژانر در بین طبقه کتاب‌خوان هموارتر کند.

گزارش : مهرداد نصرتی

No tags for this post.