نظارت بر پویایی شهرنشینی در ایران معاصر
نظارت بر چگونگی گسترش مناطق شهری در مقیاس كلان امری بسیار مهم به منظور برنامه ریزی توسعه شهری و پیشگیری از مشكلات فاجعه بار در مناطق كلان شهری می باشد. با این حال، در اغلب موارد كمبود اطلاعات اولیه در این زمینه به ویژه در كشورهای در حال توسعه یكی از موانع اصلی برای رسیدن به این دستاورد است.
به طور كلی نتایج حاصل از توزیع لگاریتمی مرتبه اندازه شهرهای ایران در فاصله زمانی ۱۳۳۵ تا ۱۳۹۰ نشان می دهد كه در ۵۵ سال اخیر با گذر زمان توزیع شهرها به سمت عدم تعادل میل كرده و در سال ۱۳۸۵ نامتعادل ترین توزیع را با شیب خط مطلق ۱۴۲/۱ نشان می دهد.
در پژوهش جدیدی که توسط محققان ایرانی انجام شده است، به منظور بررسی تعادل در نظام شهری ایران از شاخص نخست شهری و رتبه اندازه شهرهای ایران از سال ۱۳۳۵ تا ۱۳۹۰ با استفاده از داده های جمعیتی نقاط شهری در دوره های مختلف سرشماری بهره برده شد.
در این تحقیقات به منظور نظارت بر پویایی شهرنشینی در ایران معاصر از دید فضایی – زمانی از تصاویر چند زمانه DMSP/OLS مربوط به سال های ۱۳۷۱ تا ۱۳۹۱ بهره برده شد. نتایج تحقیق نشان داد كـه پدیده نخست شهری، با توجه به تمام شاخص ها در نظام شهری ایران، در تمام این دوره ها وجود داشته است.
به طور كلی نتایج حاصل از توزیع لگاریتمی مرتبه اندازه شهرهای ایران در فاصله زمانی ۱۳۳۵ تا ۱۳۹۰ نشان می دهد كه در ۵۵ سال اخیر با گذر زمان توزیع شهرها به سمت عدم تعادل میل كرده و در سال ۱۳۸۵ نامتعادل ترین توزیع را با شیب خط مطلق ۱۴۲/۱ نشان می دهد.
در نهایت تجزیه و تحلیل تصاویر DMSP در ارتباط با مناطق شهری و تولید ناخالص ملی از مدل رگرسیون خطی بهره برده شد، كه نتایج نشان داد كه رابطه خطی بین نور در شب و جمعیت كشور، جمعیت شهری كشور و تولید ناخالص ملی وجود دارد. میزان R2 برای جمعیت شهری برابر با ۸۵۴/۰ است که این رقم نشان می دهد از این تصاویر می توان به عنوان عاملی برای شناسایی پویایی در نظام شهری ایران بهره برد.
منبع: سید احمد حسینی، عیسی ابراهیم زاده، مجتبی رفیعیان، مهدی مدیری، محسن احدنژاد روشتی، ۱۳۹۴. نظارت بر پویایی شهرنشینی در ایران معاصر با استفاده از تصاویر چند زمانه DMSP/OLS، فصلنامه اطلاعات جغرافیایی (سپهر)، سال بیست و چهارم، شماره ۹۶
No tags for this post.
