مصرف غذاهای آماده عامل بسیاری از بیماری ها
مصرف غذاهای آماده (فست فودها) و انواع نوشابه ها یکی از دغدغه های مهم کشور در بخش سلامت است که با توجه به اهمیت موضوع، در سیاست های ابلاغی رهبر معظم انقلاب در بخش سلامت مطرح و نسبت به موارد مربوط به آن همچون اصلاح سبک تغذیه و تقدم پیشگیری بر درمان هشدار داده شده است.
از سوی دیگر آمارها نشان می دهد که حدود 80 درصد بیماری های موجود در کشور ناشی از چگونگی نادرست تغذیه است که بیشتر ریشه در تربیت نادرست غذایی از دوران کودکی دارد.
توجه به سیاست های کلان کشوری و آمار بالای بیماری های ناشی از رژیم غذایی نادرست، حکایت از این دارد که باید به سمت سلامت غذایی رفت و از سیاستگذاران و تولیدکنندگان محصولات غذایی گرفته تا مصرف کنندگان به این موضوع بیش از پیش توجه کرده و اصول ایمنی و بهداشتی را در چرخه غذایی مورد توجه قرار دهند.
آلاینده ها از طرق مختلف وارد بدن انسان ها می شوند و سلامت آنها را به خطر می اندازند؛ آلودگی های موجود در زنجیره غذایی از تولید تا مصرف و آلودگی های آب و هوا از جمله این موارد هستند.
این نوع آلودگی ها اجتناب ناپذیرند و افراد به تنهایی نمی توانند در مورد رفع آنها اقدام خاصی انجام دهند اما اصلاح سبک تغذیه و پیروی از رژیم غذایی سالم در اختیار هر یک از افراد جامعه است و هر فرد می تواند با اصلاح روش های غلط تغذیه ای، زندگی سالم و به دور از بیماری را داشته باشد.
** مصرف غذاهای آماده
یکی از راه های اصلاح سبک تغذیه، دوری از مصرف غذاهای آماده است که لازمه آن افزایش آگاهی عموم مردم جامعه نسبت به عوارض و پیامدهای مصرف آن و فرهنگ سازی برای مصرف بیشتر غذاهای خانگی و سالم است.
دکتر رسول کدخدایی رئیس پژوهشکده علوم و صنایع غذایی در این خصوص به ایرنا گفت: امروزه مصرف غذاهای آماده به یک عادت غلط غذایی در زندگی انسان ها تبدیل شده است و افراد به دلیل مشغله های زیاد کمتر فرصت می کنند مانند گذشته غذاهای خانگی تهیه کنند.
وی افزود: البته در زندگی کنونی، از مرحله خودمعیشتی گذشته ایم؛ نسل های گذشته بسیاری از موادغذایی مورد نیاز مانند رب، ترشی، سرکه و مرباها را خودشان درست می کردند اما اکنون دیگر زمانی که همه چیز را بتوانیم خودمان تهیه کنیم گذشته است. از سوی دیگر فراوری موادغذایی نیز یک امر ضروری است زیرا از ایجاد ضایعات محصولات غذایی جلوگیری و همچنین ایجاد ارزش افزوده می کند و بازار فروش و کشاورزی را رونق می دهد.
کدخدایی اظهار کرد: بنابراین نمی توان از این روند اجتناب کرد اما باید به کیفیت موادغذایی توجه و از برندهای معتبر و تایید شده استفاده کرد. البته دولت بخش نظارتی و حاکمیتی دارد و با اجرای برنامه های نظارتی از سلامت مردم صیانت می کند با این حال مصرف کنندگان نیز باید دقت لازم را داشته باشند.
وی به گرایش مردم به تهیه غذاهای سنتی از آشپزخانه ها اشاره کرد و گفت: امروزه به دلیل افزایش زیاد آشپزخانه ها در سطح شهرها، بسیاری از خانواده ها ترجیح می دهند از به جای اینکه غذاهای سنتی را در منزل تهیه کنند، آن را از این مراکز خریداری کنند؛ اما از آنجایی که ممکن است اصول بهداشتی به خوبی در مراحل تهیه اینگونه غذاها رعایت نشده باشد و به مرور با انتقال آلودگی ها به بدن، مشکلات و بیماری هایی برای سیستم گوارشی ایجاد کنند.
کدخدایی توضیح داد: دستگاه های نظارتی مرتب بر این اماکن نظارت می کنند اما امکان ندارد که بتوانند لحظه به لحظه مراحل تهیه غذا را پایش کنند. همچنین اینکه این غذاها در ظروف یک بار مصرف و پلیمری سرو می شود که زمینه ورود مونومرها به بدن را فراهم می کنند.
رئیس پژوهشکده علوم و صنایع غذایی در مورد محصولات فله ای نیز گفت: در مقایسه تولیدات کارخانه ای و محصولات فله ای، از آنجایی که نظارت زیادی در مورد محصولات کارخانه ای می شود، آلودگی کمتری نسبت به محصولات فله ای دارند و بهتر است از اینگونه محصولات استفاده شود.
** پیشگیری از چاقی و بیماری های ناشی از آن با اصلاح سبک تغذیه
چاقی از مشکلات عصر حاضر است که در سطح دنیا به یک اپیدمی تبدیل شده به طوری که شمار زیادی از مردم از این مشکل و عوارض ناشی از آن رنج می برند.
نتایج یک بررسی روی 28 میلیون نفر در سراسر جهان در چهار دهه اخیر نشان می دهد که اضافه وزن و چاقی به شدت رو به افزایش است به گونه ای که اضافه وزن و چاقی از 22 به 24 کیلوگرم در مقیاس توده بدنی (BMI) رسیده است.
همچنین این نتایج نشان می دهد که حدود سه درصد از جمعیت افرادی که در سطح جهان شاخص BMI کمتر از 18 داشته اند، کاهش یافته و جمعیت افراد چاق با BMI معادل 30 حدود هفت تا هشت درصد افزایش داشته است.
چاقی به عنوان عامل مرگ سالیانه 2.8 میلیون نفر در جهان شناخته شده است و بررسی ها نشان می دهد که اگر از این روند پیشگیری نشود، تا سال 2025، حدود 18 درصد افراد دنیا مبتلا به چاقی با BMI بالای 30 خواهند بود.
در آمریکا درصد بالایی از کودکان پنج تا 6 سال و درصد قابل توجهی از نوجوانان بالای 17 سال از چاقی رنج می برند.
در کشورهای دیگر به ویژه در منطقه خاورمیانه نیز این مشکل وجود دارد به طوری که از هر 6 نفر یک نفر به چاقی و اضافه وزن مبتلاست.
چاقی ارتباط مستقیم به سبک زندگی و سبک تغذیه دارد که علاوه بر ایجاد بیماری هایی مانند افزایش فشار خون، بیماری های قلبی عروقی، دیابت نوع دو و برخی سرطان ها، سبب کاهش بهره وری افراد در زندگی اجتماعی، منزوی شدن و ایجاد مشکلاتی از بعد روانشناسی می شود.
** افزایش مالیات بر غذاهای ناسالم
رئیس پژوهشگاه علوم غدد درون ریز و متابولیسم، افزایش مالیات بر غذاهای ناسالم را به عنوان راهکاری برای کنترل روند روبه رشد چاقی و کاهش مصرف زیاد فست فودها و نوشابه ها در کشور عنوان کرد.
دکتر فریدون عزیزی در گفت و گو با ایرنا با تاکید بر لزوم کنترل چاقی در کشور به عنوان عامل اصلی ابتلا به بیماری های غیرواگیر توضیح داد: سیاستگذاران و تصمیم گیران کلان کشور به عنوان متولیان اصلی این امر لازم است مواردی را در برنامه ریزی های خود برای کنترل این روند مدنظر قرار دهند.
وی اظهار کرد: افزایش مالیات غذاهای ناسالم مانند فست فودها و نوشابه های غیرالکلی و در نتیجه افزایش قیمت این موادغذایی نامطلوب که مصرف آنها در سال های اخیر بسیار زیاد شده است، می تواند تا حد زیادی از گرایش مردم به مصرف این مواد جلوگیری کند.
عزیزی افزود: علاوه بر این، لازم است از تولید غذاهای سالم از طریق مارکتینگ (بازاریابی و تبلیغات) حمایت شود تا مصرف این گونه موادغذایی در بین مردم رواج بیشتری یابد.
وی به ارائه راهنمای مشخصی از سوی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در مورد ارزش موادغذایی و نحوه و میزان صحیح استفاده از آنها به عموم مردم به عنوان یک پیشنهاد دیگر اشاره کرد و گفت: لازم است این راهنمایی به ویژه در دوران قبل از لقاح، دوران بارداری و دوران اولیه زندگی کودک به عنوان اصلی ترین دوران در ایجاد چاقی در بزرگسالی در اختیار عموم قرار گیرد.
رئیس پژوهشکده علوم غدد درون ریز و متابولیسم، ارائه آموزش های همگانی به ویژه به جوانان در مورد مضرات مصرف غذاهای آماده، انواع نوشابه ها، مصرف بیش از حد مواد قندی و نمک و همچنین ارایه آموزش هایی در زمینه فواید و ضرورت مصرف موادغذایی سالم به ویژه میوه و سبزی ها را از دیگر موارد ضروری در تصمیم گیری های کلان دولتی برشمرد و بر لزوم توجه دست اندرکاران به این موضوع تاکید کرد.
عزیزی، کودکی را حساس ترین دوران در شکل گیری عادات مختلف در زندگی عنوان کرد و افزود: مقابله با چاقی کودکان نباید به نوجوانی موکول شود، بلکه باید از دو تا سه سالگی آغاز و در سنین سه تا پنج سالگی با جدیت پیگیری شود.
هر چه سن افزایش یابد، مقابله با چاقی سخت تر می شود، به همین جهت دبیرکل سازمان جهانی بهداشت اعلام کرده است که کشورها باید اقدامات پیشگیرانه خود را از سنین کودکی و مدرسه آغاز و برنامه های مدونی در این زمینه طراحی کنند.
به طور کلی اصلاح سبک تغذیه یکی از ملزومات سلامتی است که می توان با توجه به آن از بروز بسیاری از بیماری ها و اضافه وزن و چاقی که خود عامل شمار زیادی از بیماری ها مزمن و صعب العلاج است، پیشگیری کرد.
