تولید کیتین از اندام های دور ریز سخت پوستان

استفاده از مواد تجدید پذیر برای تولید ترکیب های زیستی و با ارزش و کاهش ترکیب های دور ریز به یک چالش بزرگ تحقیق‌های اخیر تبدیل شده است. استفاده از زایدهای موجودهای دریایی صید شده نیز علاوه بر منافع اقتصادی که دارد یک راه حل مناسب برای مقابله با آلودگی محیط زیست است. همچنین استفاده از این دور ریز ها می تواند منجر به تولید مواد زیست فعال مفیدی مانند کیتین شود که  کاربرد زیادی در صنایع مختلف دارد؛ امروزه کیتین کابردهای فراوانی در داروسازی، پزشکی و درمانی، صنایع غذایی، آرایشی، کشاورزی، پالایش آب و هوا، تولیدهای گیاهی، محیط زیست، تغذیه حیوان ها، جداسازی محصول و بازیافت، نفوذ پذیری غشاها، آنالیزهای شیمیایی، پالایش فلزات سنگین دارد.

در مطالعه های صورت گرفته میزان صید ضمنی جهانی17/9 تا39/5 میلیون تن تخمین زده شده است(میانگین27 میلیون تن). 27 درصد از مجموع صید دور ریز جهانی مربوط به صید میگو به روش ترال است.

تخمینی که اخیرا از مقدار دور ریزهای حاصل از این صنعت در کل دنیا شده است چیزی معادل20 میلیون تن بوده که معادل25 درصد از کل میزان صید اولیه است.

صید ترال میگو، خرچنگ و ماهیان کفزی بیش از 50 درصد کل دور ریز محاسبه شده را به خود اختصاص می دهد که بیانگر حدودا  22 درصد کل صید تخلیله شده در ساحل است.

دور ریزهای حاصل از فرآوری سخت پوستان نیز سالانه حدود1/44 میلیون تن وزن خشک تخمین زده شده است که به طور میانگین بین 40-70 درصد صید اولیه است.

اخیرا  پژوهشگران دانشکده علوم زیستی دانشگاه شهید بهشتی  موفق شدند  از اندام های دور ریز سخت پوستان و نرم تنان دریای خلیج فارس این دو ماده زیست فعال( کیتین و کیتوزان) را استخراج کنند.

اسکلت خارجی سخت پوستان علاوه بر کیتین دربردارنده ترکیب های زیستی مفید دیگری نیز هستند به طور میانگین اسکلت خارجی سخت پوستان حاوی 30تا 40 درصد پروتئین، 30 تا 50 درصد ترکیبات معدنی( به خصوص کربنات کلسیم) و 20تا30 درصد کیتین است. البته باید این نکته را نیز مد نظر قرار داد که نسبت بین این ترکیبات سازنده اسکلت نرمتنان و سخت پوستان متفاوت است. کمیت و کیفیت این ترکیب ها نیز با توجه به گونه، سن، تغذیه و دیگر شرایط محیطی می تواند متغیر باشد.

تولید طبیعی کیتین سالانه در حدود 10 به توان 11 تن است که پس از سلولز فراوانترین پلی ساکارید است که بخش اعظم آن در اقیانوس ها است. کل تولید سالانه کیتین از موجودهای در سرتاسر دنیا حدود 1600 تن است که کشور هایی مانند ژاپن و آمریکا از بزرگترین تولید کننده ها هستند. تاکنون بیش از300 منبع مختلف برای استخراج کیتین مورد بررسی قرار گرفته است. در بین موجودهای دارای کیتین سخت پوستان با داشتن مقدار زیاد این پلیمر در پوسته های خود رتبه اول را در جایگاه تجاری دارند.

از آنجایی که کیتین ساختار فشرده ای دارد. این پلیمر در آب، اسید های معدنی رقیق شده و اغلب حلال های آلی محلول نیست بنابراین دستکاری های شیمیایی در ساختار کیتین صورت می گیرد. ساختار شیمیایی، خصوصیات و عملکردهای متفاوت باعث شده که تاکنون بیش از 3000 ترکیب کاربردی از کیتین به ثبت برسد. مهمترین و معمول ترین مشتق کیتین- کیتوزان است که با داستیله شدن نسبی کیتین ایجاد می شود.

اخیرا  پژوهشگران دانشکده علوم زیستی دانشگاه شهید بهشتی  موفق شدند  از اندام های دور ریز سخت پوستان و نرم تنان دریای خلیج فارس این دو ماده زیست فعال( کیتین و کیتوزان) را استخراج کنند.

 

گزارش : فرزانه صدقی

No tags for this post.