گام های نوین محققان ایرانی برای تولید واکسن لیشماتیا ماژور
لیشمانیوز بیماری انگلی است که توسط پروتوزوئر جنس لیشمانیا ایجاد می شود و از طریق نیش پشه خاکی گونه فلبوتوموس انتقال پیدا می کند.
به گزارش معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری،سیما رافتی عضو انستیتو پاستور از بخش تحقیقات واکسن لیشمانیا درباره این پروژه و نتایج حاصل از تحقیقات اظهار کرد: تحقیقات گذشته در ارتباط با نقش سلول های T-CD4 حاکی از ایفای نقش توسط این سلول ها در کنترل این بیماری بود.
وی ادامه داد: به تازگی نیز نقش سلولهای T-CD8 در مکانیسم های بهبودی لیشمانیوز و مقاومت علیه آن، چه از طریق تولید IFN-γ و فعال کردن ماکروفاژها و چه با کشتن ماکروفاژهای آلوده، بخوبی روشن شده است.
وی بیان کرد: احتمال میرود که این سلولها با القاء تولید IL-12 از سلول های دندریتیک، پاسخ های ایمنی را به سمت پاسخ های Th1 سوق دهند. در مطالعه قبلی این گروه مشخص شد که طراحی منطقی سازه پلی توپی در ساختار DNA بر اساس اپی توپهای عرضه شونده در ساختار MHC کلاس یک، قابلیت تحریک پاسخ های متعدد T-CD8 با توان تولید اینترفرون گاما و فعالیت سیتوتوکسیک را دارد.
** استفاده از موش در تحقیقات
رافتی تصریح کرد: در این تحقیق در نظر داریم با استفاده از واکسن هترولوگPrime-Boost با روش DNA-DNA و DNA-Live، پس از چالش با انگل بیماریزای لیشمانیا ماژور در موش BALB/c، محافظت بخشی سازۀ مذکور بیان کنندۀ 4 اپی توپ ایمنی زا از پروتئین های مختلف لیشمانیا ماژور محدود به MHC کلاس یک موشی را بررسی کنیم.
به گفته وی، ایمنی زائی این سازه در مطالعه قبلی بررسی شده و نتایج نشان داد که سازۀ پلی توپی در بیان، پردازش و عرضۀ مناسب پپتیدها به مولکول های MHC موفق بوده است.
وی اظهار کرد: این یافته ها نشان داد که عملکرد سلول های T-CD8 در ابتدای عفونت، در القاء محافظت علیه آن حائز اهمیت است. علیرغم تعداد اندک اپی توپ های بکار رفته، سازه پلی توپی در جابجایی تعادل پاسخ به نفع Th1، در شرایطی که چالش با غلظت بالای انگل لیشمانیا ماژور و در موش حساس BALB/c انجام شده، موفق بوده است.
بر این اساس، بنظر می رسد واکسن پلی توپی واجد اپی توپ های متعدد که از افینیتی بالا برخوردار باشند، راهکار مناسبی در طراحی واکسن علیه لیشمانیوز محسوب می شود.
با توجه به نتایج قابل قبول حاصل از این مطالعه مبنی بر اثر بخشی پاسخ سلولهای T-CD8 در ابتدای عفونت در محافظت بخشی بر علیه لیشمانیوز جلدی، می توان امیدوار بود که بتوان از سازههای پلی توپی در زمینه واکسنهای Protective لیشمانیا و حتی ایمونوتراپی بهره جست. این درحالی است که ابزارهای ایمونوانفورماتیک و دسترسی به ژنوم کامل انگل امکان گسترش کاندیدهای واکسن که قادر به تحریک سلولهای T-CD8 است را فراهم کرده است.
** ایران آلوده ترین کشور خاورمیانه به لیشمانیوز پوستی
متأسفانه طبق آخرین آمار سازمان بهداشت جهانی که در سال 2012 منتشر شده، ایران آلوده ترین کشور در منطقه خاورمیانه با 60 الی 70 هزار مورد جدید ابتلا به لیشمانیوز پوستی در سال، گزارش شده است اما هنوز واکسن مؤثری جهت پیشگیری یا درمان این بیماری وجود ندارد ولی شواهد دال بر آن است که دستیابی به واکسن ناممکن نیست.
این بیماری در بسیاری از کشورها از جمله ایران بصورت اندمیک گزارش شده و در حال حاضر جان 350 میلیون زن و مرد و کودک را در 98 کشور از سراسر جهان تهدید می کند.
علیرغم تمام تلاش های بعمل آمده در زمینه پیشگیری، شیوع بیماری در کشورهای در حال توسعه رو به فزونی است.
