راهنمایان گردشگری و نقش آنها در پیشبرد اهداف توسعه بین‌المللی گردشگری
گردشگری در عین سادگی و لذت بخشی آن از جمله پیچیده ترین صنایع خدماتی به شمار می رود که تبدیل منابع به محصول و مصرف آن همزمان صورت می پذیرد. لذا گردشگر به مثابه مصرف کننده به نوعی از اجزای تولید محسوب شده و خود در فرآیند تولید وتبدیل منابع به محصول مشارکت دارد. از این رو می توان گفت فعالیت ها در گردشگری یکی از دشوار ترین امور خدماتی محسوب می شود که باید به تمامی وجوه آن از فرهنگ ،تاریخ ،تمدن تا نوع روابط و تعامل مردمان و دولت ها مورد توجه جدی قرار گیرد که امروزه می توان از آن بعنوان دیپلماسی گردشگری برای برقراری روابط فرهنگی وتوجه به قرابت ها و ویژگیهای فرهنگی واجتماعی مردمان و گردشگران جوامع میزبان و میهمان و تاثیرگذاری آن بر روابط دیپلماتیک رسمی یاد کرد.
اهمیت گردشگری و اثرات آن بر فعالیت های اقتصادی و کارآفرینی و رونق اقتصادی و متمایز از سایر بخش های اقتصادی وخدماتی به لحاظ کارکرد واثر مستقیم و غیر مستقیم در جهت معرفی فرهنگ و تاریخ و تمدن وزیبایی های یک کشور و جامعه میزبان به گردشگران و تحرک و پویایی سایر بخش های صنعتی وخدماتی و ارتباط آنها با بخش گردشگری می توان از گردشگری به عنوان صنعت خدماتی با کارکرد اقتصاد مقاومتی در مسیر پویایی آن گام های اساسی و ارزشمندی را برداشت.
یکی از ارکان توسعه و پویایی گردشگری راهنمایان و نقش تاثیر گذار آنها در این عرصه است که باید با شناخت و به درستی مورد توجه جدی قرار گیرند.
در سال 1985 برای اولین بار «سالنامه تحقیقات گردشگری» به موضوع نقش و اهمیت راهنمایان گردشگری اشاره کرد. راهنمایان گردشگری پس از گردشگری انبوه به صورت جدی تر مطرح شدند و امروزه چنان اهمیتی پیدا کرده اند که بدون در نظر گرفتن آنان نمی توان گردشگری را سازماندهی نمود.
تحقیقات بسیاری پیرامون اهمیت راهنمایان گردشگری انجام گرفته است. اما باید به این نکته توجه داشت که راهنمایان گردشگری صرفا راهنمای تور نیستند، راهنمایان محلی و ارگانهای متولی گردشگری نیز خود به عنوان راهنمای گردشگری در نظر گرفته می شوند که به نوعی سفیران فرهنگی ومعرف فرهنگ و تاریخ و تمدن و مهمان نوازی و زیبایی ها و ارائه کننده تصویری جامع و کامل از یک کشور ویک منطقه جغرافیایی با رنگ آمیزی هنرمندانه و خلاقانه و تاثیر گذار هستند که می توانند هر یک از گردشگران را به معرف زیبایی‌ها و جاذبه‌های متنوع گردشگری را به هموطنان خود تبدیل نموده و آنان را به سفر به آن کسور و منطقه ترغیب و تشویق نمایند.
نتایج تحقیقات نشان می دهد، نقش و عملکرد راهنمای گردشگری چنان حائز اهمیت است که عملکرد نامطلوب وی، سبب بروز نارضایتی گردشگران شده و در نتیجه برداشت منفی در تجربه آنان پیرامون سفر به همراه خواهد داشت. از این رو راهنمایان در تجربه اندوزی گردشگران، رضایت، افزایش سطح لذت و رضامندی و نیز درک و شناخت فرهنگی نقش بسیار مهمی ایفا می کنند. اغلب مسئولیت و تعهدات برای مشارکت راهنمایان صرفا مادی نبوده و عناصر غیر مادی و رویکرد معنوی نزد آنان از اهمیت بیشتری برخوردار است.
در مطالعات گردشگری راهنمایان به عنوان یکی از عناصر پایداری فرهنگی می باشند که برای معرفی و بهتر شناساندن محیط و مقصد و ویژگیهای آن حائز اهمیت است به نوعی می توان گفت راهنما ارائه کننده اطلاعات، تسهیل کننده روابط اجتماعی، مبانی فرهنگی، انگیزاننده حفظ ارزش ها، مفسر محیط طبیعی و فرهنگی، جابه جا کننده افراد. می توان گفت راهنمای گردشگری نقش های دیگری نیز از جمله آموزش، نماینده سازمان، ایجاد کننده امنیت، روابط عمومی، حل کننده مشکل، مشاور و معتمد نیز باشد.
یک راهنمای گردشگری بیش از اینکه مفسر و تشریح کننده ویژگی های محیطی مقصد گردشگری باشد، یک شخص قابل اعتماد برای ایجاد انگیزه، باور، اعتقاد، امید، کسب تجربه و نگرش افراد از سفر و گردشگری است. راهنمای گردشگری بیش از آنکه حضور فیزیکی دارد، دارای نقش ذهنی و به لحاظ فرهنگی بسیار با ارزش است. راهنمای گردشگری در حقیقت فردی است که می تواند در تجربه اندوزی گردشگران نقش بسزایی ایفا نماید.
کوهن از جمله محققانی است که اولین بار به اهمیت و نقش راهنمایان گردشگری اشاره نمود. در نگاه وی دو نقش مهم می توان برای راهنمایان گردشگری به صورت ویژه تعیین کرد: واسطه اجتماعی و فرهنگی. واسطه اجتماعی ارتباط شخص با گردشگران در یک محیط اجتماعی است و واسطه فرهنگی به تبادل و تعامل فرهنگی میان گردشگر و راهنما تاکید می کند، که یک ارتباط میان فرهنگی بین گردشگر و راهنما-بین فرهنگ گردشگر و فرهنگ راهنما به عنوان نماینده مقصد- ایجاد می گردد.
در گذشته که سفرها به صورت گسترده و اصطلاحا انبوه انجام می گرفت، گردشگر در اندیشه تجربه و کسب آگاهی از سفر نبوده است، اما پس از گذشت زمان در دنیای مدرن با گردشگرانی مواجه می شویم که به گفته مک کنل در جستجوی عناصر زیبایی شناختی هستند، گردشگر نگاه دقیق تری پیدا کرده، تجربه و کسب رضایت اهمیت بیشتری یافته و دانش اندوزی از جمله انگیزه ها و دلایل سفر از نگاه گردشگر محسوب می شود. به گفته محققان، «گردشگری به مثابه یک زندگی است که می تواند آموخته های بیشماری برای انسان به همراه داشته باشد.»
در عصر حاضر گردشگری به عنوان یکی از مهمترین جوانب زندگی افراد نگریسته شده و در سطح بین المللی بسیار حائز اهمیت می باشد و امروز به عنوان یکی از بارزترین جریان ها در سطح بین المللی مطرح می گردد. در حال حاضر اهداف توسعه بین المللی گردشگری در راستای تحقق پایداری است. پایداری در همه جوانب اقتصادی، سیاسی، زیست محیطی، اجتماعی و فرهنگی. ارائه الگوهای پایدار تولید و مصرف، محافظت زیست محیطی، فرهنگی و اجتماعی، از جمله رویکردهای پایداری در توسعه بین المللی گردشگری محسوب می شود.
در دنیایی که گردشگر با آگاهی و کسب تجربه به سفر می رود، در دنیایی که سفر به عنوان ابزار و وسیله ای برای بازیابی روحی و روانی انسان تلقی می گردد، هدایت سفر و گردشگری اهمیت بیشتری یافته و نمی توان بی اهمیت از آن روی برگرداند. از آنجایی که گردشگران شبیه هم نبوده و با هم تفاوت دارند، لذا نوع رفتار و عملکرد راهنمای گردشگری بیش از پیش معلوم می گردد.
راهنمایان گردشگری علاوه بر مهارتهای ارتباطی و آگاهی به تاریخ و ویژگی های مقصد گردشگری، بایستی انگیزه و تعهد بالایی در قبال گردشگران داشته و بتوانند نقش بسزایی در ایجاد تجربه دل انگیز و لذت بخش در میان گردشگران ایفا نمایند. القای مبانی و مفاهیم پیرامون مقصد، ارزش های فرهنگی، فرهنگ عامه، آداب و رسوم مقصد به گردشگران، ایجاد انگیزه و حس و القای مثبت در گردشگران نسبت به مقصد گردشگری، ایجاد آگاهی و اطلاعات مورد نیاز، نه سطحی، با هدف تامین پایداری، می تواند گردشگران را بیش از پیش به مقصد و تجربه کسب شده راضی و خشنود نمایند.
منوچهر جهانیان
رئیس دانشکده گردشگری دانشگاه علم و فرهنگ
No tags for this post.
