دولت باید سیاستگذاری محیط زیست را به صورت کلان ببیند

وی افزود: متاسفانه برای یک حوزه آبریز مثل رودخانه سفید رود ، 166 سد در این حوزه در برنامه مان است چه نیازی است برای حوزه های آبریزمان به این تعداد سد که اجرا شود.

برنامه "گفت‌وگوی علمی" با موضوع تالاب ها و فرآیند حفاظتی آن و با حضور دکتر تورج فتحی کارشناس منابع آب و محیط زیست و مهری اثنی عشری هماهنگ کننده ارتباطات طرح حفاظت از تالاب های ایران روانه آنتن شد.

دکتر تورج فتحی در ابتدا درباره میزان تالاب های در بعضی کشورها گفت: در چین بیش از 300 تالاب داریم. آن چیزی که باعث شباهت تالاب های چین با تالاب های ایران می شود، وضعیت شرایط تشکیل و تکامل این تالاب ها است.

وی ادامه داد: این تالاب ها اکثرا بین کوهستان ها و رشته کوه های بزرگ واقع شده اند و در واقع گودال های حوزه های آبریز بزرگ هستند.

این کارشناس منابع آب و محیط زیست با بیان اینکه کشور چین از حدود 35 پیش سال توسعه خود را آغاز کرد، اظهار داشت: طبق آمار موجود در این مدت بیش از 220 تالاب در این کشور ناپدید شد. این وضعیت در مناطق توسعه یافته نیز وجود داشته به طوری که در غرب ایالات متحده تالاب هایی وجود داشته که کاملا از بین رفته اند و به شوره زار تبدیل شده اند.

فتحی با اشاره به قرار گرفتن ایران در کمربند خشک جهان بیان داشت: تالاب های ما پیوسته در معرض مشکلات ناشی از پدیده های طبیعی قرار می گیرند. مسئله خشکسالی از چند هزار سال پیش که تمدن در این منطقه شکل گرفته است، وجود داشته اما فعالیت های انسانی کاملا در ناپدید شدن این دریاچه ها اثر گذار بوده است.

این کارشناس منابع آب و محیط زیست خاطرنشان کرد: در هر جایی که اطراف دریاچه دشت هایی وجود داشته یا زمین های حاصل خیزی وجود داشته که کشاورزی در آن در حال انجام است، باعث شده دریاچه ها و تالاب ها ناپدید شوند. آب های زیرزمینی کنار این دشت ها برای آبیاری محصولات کشاورزی به صورت بی رویه برداشت شده است و در نتیجه سطح آب دریاچه از نظر شیب هیدرولیکی معکوس شده است که در نهایت باعث ناپدید شدن آب دریاچه می شود.

در ادامه مهری اثنی عشری با اشار به اهمیت تالاب ها در محیط زیست تصریح کرد: علی رغم اهمیتی که این اکو سیستم های شکننده دارند امروزه با کم لطفی های بسیار زیادی مواجه هستند که منجر به نابودی آنها شده است.

وی با بیان اینکه بر اساس طبقه بندی که انجام شده است، 42 نوع تالاب وجود دارد، گفت: از این 42 نوع تالاب در جهان، در ایران 41 نوع آن موجود است. از نظر تعداد تالاب نیز باید بگوییم، بیش از هزار تالاب در ایران وجود دارد که 83 تالاب حائز اهمیت بین المللی هستند. 35 تالاب ایرانی در 24 عنوان تالاب ثبت شده در کنوانسیون رامسر مطرح هستند.

وی درباره وضعیت تالاب های ایران گفت: مانند همه اکوسیستم های دنیا که  با تهدیدات روبرو هستند، متاسفانه به دلایل مختلف تالاب های ایران نیز با تهدیدات متعددی مواجه هستند که منجر به تخریب بخش زیادی از آنها شده است، حتی تالاب هایی که در کنوانسیون رامسر ثبت شده اند، با تهدیدات بسیار زیادی مواجه هستند.

هماهنگ کننده ارتباطات طرح حفاظت از تالاب های ایران با اشاره به تغییرات اقلیمی در سطح جهان بیان داشت: این تغییرات اقلیمی در جهان مانند افزایش سطح دما و سطح آب دریاها مسائلی هستند که نمی توانیم آنها را مدیریت کنیم و مجبور هستیم خودمان را تا جایی که ممکن است تطبیق دهیم.

وی درباره مسائلی که امکان مدیریت کردن آنها وجود دارد، گفت: این مسائل تهدیداتی هستند که در سطح حوزه آب ریز تالاب ها رخ می دهد از جمله تهدیداتی که در حوزه کمیت و کیفیت آب است که مسائلی مانند استخراج و بهره برداری های بی رویه از منابع آبی یا ورود آلودگی ها به تالاب ها از جمله این موارد هستند.

اثنی عشری با اشاره به اینکه سازمان حفاظت محیط زیست به عنوان متولی حفاظت از تالاب ها، نیازمند همکاری بین بخشی است، گفت: این موضوع می تواند منجر به برنامه ریزی صحیح مدیریتی شود که نقش هر کدام از این دستگاه ها در آن برنامه ریزی مشخص  شده است.

وی افزود:  در واقع این طرحی است در قالب طرح حفاظت از تالاب های ایران،که سازمان حفاظت از محیط زیست چند سالی است، شروع کرده و برای چند تالاب مختلف کشور این فرآیند استقرار رویکرد زیست بومی و تدوین برنامه مدیرت جامع را با کمک دست اندرکاران به صورت پایلوت انجام داده و در بعضی از تالاب ها این برنامه ها اجرایی شدند.

در ادامه فتحی مشکلات ساختاری را از جمله مشکلات موجود در تالاب ها بیان کرد و اظهار داشت: متولی حفاظت از تالاب ها، سازمان حفاظت از محیط زیست است، در بالادست خیلی از مسائل اتفاق
 می افتد که در پایین مانند تالاب دچار مشکل می شود، بنابریان مدیریت بالادست مهم است. در بالادست از سیاست گذاری تا تهیه راهبرد، استراتژی و اجرای برنامه ها از طریق دستگاه های اجرایی دیگر اتفاق می افتد، مشکل ما کمی ساختاری است در ارتباط با سیاست گذاری های برنامه های منابع به طور اعم و اخص آب.

وی ادامه داد: تولی گری آب، طبق قانون توزیع عادلانه آب، بر عهده وزارت نیرو است. همه
 سیاست گذاری ها در این وزارت خانه رخ می دهد و تبعات برخی از اشکالات به پایین دست از جمله تالاب ها، می رسد.

این کارشناس منابع و محیط زیست با ذکر این نکته دولت باید سیاستگذاری محیط زیست را به صورت کلان ببیند، تصریح کرد: از چهار عامل محیط زیست که شامل آب، هوا، خاک و تنوع زیستی است به جز تنوع زیستی صفر تا صد برنامه ریزی در دستگاه های اجرایی اتفاق می افتد. متاسفانه برای یک حوزه آبریز مثل رودخانه سفید رود ، 166 سد در این حوزه در برنامه مان است و وزارت نیرو این تعداد را می خواهد بسازد و از این تعداد 82 تا در حال بهره برداری است و بقیه در حال اجرا و مطالعه است. چه نیازی است برای حوزه های آبریزمان به این تعداد سد که اجرا شود. درست است که افزایش جمعیت داریم اما از طرفی مشکل تخلیه فاضلاب ها را به محیط  زیست و بالاخص منابع آبی را هم داریم.

اثنی عشری به خدمات و کارکردهای تالاب ها اشاره کرد و بیان داشت:  تالاب ها خدمات و کارکردهای متعددی را برای جوامع بشری دارند که بعضا از آن خدمات و کارکردها بهره مند می شویم ولی به آنها توجه کافی نداریم، از جمله خدمات و کارکردهایی که تالاب ها دارند بحث هایی مرتبط با تعدیل اقلیم، گردشگری، تامین آب، تغذیه آب های زیرزمینی، زیستگاه مناسب برای تنوع زیستی است.

وی با تاکید بر اینکه حوزه مسائل اقتصادی – اجتماعی یکی از مهمترین، خدمات و کارکردهایی است  که تالاب ها دارند، گفت: تامین معیشت جوامع محلی  از جمله کارکردهای تالاب ها است و نابودی
 این ها می تواند اثرات جبران ناپذیر اقتصادی و اجتماعی را در حوزه تالاب ایجاد کند.

هماهنگ کننده ارتباطات طرح حفاظت از تالاب های ایران در خصوص افزایش آگاهی مردم نسبت به اهمیت تالاب ها، متذکر شد: بالابردن دانش و آگاهی مردم در خصوص اهمیت تالاب ها واهمیت حفظ و مدیریت آنها می تواند بعنوان یک گام اساسی باشد برای اینکه بحث مدیریت و حفاظت از تالاب ها را تبدیل به مطالبه اجتماعی کند و منجر به این شود که مردم بخواهند محیط زیست و تالاب شان حفظ شود تا از آن بهره برداری کنند.

در خاتمه فتحی با اشاره به تلفن گویای 1540 اظهار داشت: مردم می توانند با این تلفن گویا هرگونه اظهار نظری کنند و هرگونه تخلیه مواد سمی یا زباله ای و پسماند در هر کجای محیط زیست به این خط تماس بگیرند و موضوع را گزارش کنند تا همکاران ما به آن رسیدگی کنند.

 

No tags for this post.