استفاده از «مارموست» برای تحقیقات مغزی در کشور
علی اسداللهی، مجری پروژه «نقش نورون‌های کولینرژیک tegmentum در Spatial Attention و در مارموست» اظهار کرد: هدف از انجام این پروژه این بود که مدلی را وارد حوزه علوم شناختی کنیم تا بتوانیم اساس نوروبیولوژیکی شناخت را از سطح مولکولی تا سطح شناختی در فعالیت‌های شناختی پیچیده انسان مطالعه کنیم.
اسداللهی عنوان کرد: در چند سال اخیر بیش از صد آزمایشگاه معروف و معتبر دنیا از «مارموست» که از نخستیان است برای مطالعات استفاده می‌کنند. در واقع این مدل امکان مطالعه بر روی اختلالات شناختی و توانمندی شناختی نرمال را فراهم می‌کند.
به گفته وی، بنابراین با انجام مطالعه و تحقیق روی این مدل کمک به کاربردی کردن علوم شناختی خصوصا در بحث داروها می کند.
وی با اشاره به اینکه این نخستین بار است که حیوان «مارموست» به عنوان مدل برای تحقیقات وارد کشور می‌شود گفت: بیشترین سرمایه گذاری در این حوزه توسط ژاپنی‌ها انجام شده که کل پروژه مغز ژاپن، تحقیقات روی مارموست است.
عضو هیات علمی دانشگاه فردوسی مشهد درباره دلیل استفاده از مارموست در این تحقیقات بیان کرد: مارموست از پریمات‌ها است و ساختار مغز آن نزدیک به انسان است. از سوی دیگر توانایی‌های شناختی پیچیده که فقط منحصر به پریمات‌ها هستند تنها در آن قابل مطالعه است. همچنین به دلیل کوچک بودن این حیوان نگهداری از آن راحت‌تر است.
به گفته وی، مارموست در سال دوبار زاد و ولد می‌کند که حاصل آن در هر بار دو تا بچه است که بعد از یک و سال نیم بالغ می‌شوند، بنابراین ابزارهای بیولوژی مولکولی و بیوتکنولوژی را می‌توان روی این مدل توسعه دهیم و از آنها در مطالعه مغز استفاده کنیم. این موارد باعث می‌شود بتوانیم مطالعه شناخت را از سطح مولوکلی تا سطح شناختی انجام دهیم.
عضو ستاد توسعه علوم و فناوری های شناختی معاونت علمی، با بیان اینکه مارموست مدلی مدرن در علوم اعصاب است، گفت: برای طراحی دارو و همچنین بیماری‌های ترنس‌ژنیک این گونه از هر لحاظ بهتر است. همچنین به دلیل سطح صاف مغز مارموست امکان کاشت آرایه‌های الکترودی در آن فراهم است بنابراین مدلی خوب برای توسعه پروتزهای عصبی است.
اسداللهی تصریح کرد: خوشبختانه با حمایتی که معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری و ستاد توسعه علوم و فناوری‌های شناختی کرد خرید تجهیزات برای آزمایشگاه انجام و دستگاه‌های ثبت مغزی و تجهیزاتی که عمدتا پر هزینه بودند خریداری شد و در مرحله راه‌اندازی آزمایشگاه هستیم.
وی افزود: در حال حاضر تحقیقات در سطح رفتاری شروع شده و تا دو ماه آینده تحقیقات الکترو فیزیولوژیکی، ثبت مغزی و نقشه برداری از مدارهای مغزی آغاز می‌شود.
این پژوهشگر با بیان اینکه این پروژه در دو فاز پیگیری می‌شود، گفت: در فاز نخست هدف تثبیت این مدل در کشور است تا بتوانیم آزمایش‌های سایکوفیزیکی و شناختی را روی این حیوان انجام بدهیم. در این صورت می‌توان همزمان با ثبت فعالیت‌های مغزی، مطالعه مدارهای مغزی را نیز انجام داد.
وی اظهار کرد: در فاز دوم قصد داریم مکانیزم‌های مداخلات مولکولی را وارد پروژه کنیم امیدواریم با انجام این تحقیقات تا ۵ سال آینده مدل‌های ترنس‌ژنیک بیماری‌های شناختی را داشته باشیم و در نهایت با تاثیر از تمامی موارد در جهت تولید داروهای شناختی یا سیستم‌های مدرن شناختی گام برداریم.
ایران همگام با سایر کشورها در حوزه نوروساینس
اسداللهی درباره جایگاه ایران در حوزه نوروساینس گفت: حدود چهار سال پیش در بزرگترین گرد همایی علوم اعصاب دنیا در کشور امریکا شرکت کردم در آن زمان تنها چهار یا پنج نفر در این حوزه فعال بودند اما سال گذشته این تعداد به حدود ۱۱۰ افزایش یافت. در مدت زمان چهار سال ما شاهد رشد زیادی برای انجام تحقیقات در این حوزه بوده ایم.
به گفته وی، خوشبختانه ما نیز از دو سال پیش فعالیت‌هایمان را در این حوزه آغاز کردیم و همگام با سایر کشورها گام بر می داریم.
وی با بیان اینکه در این حوزه نیاز به حمایت و سرمایه‌گذاری از نظر تکنولوژیک و تجهیزات داریم، گفت: سایر کشورها در سایر حوزهای نوروساینس خیلی پیشرفته هستند و در ایران نیاز به بستر سازی در این زمینه‌ها داریم اما در این حوزه همگام با سایر کشورها در حال حرکت هستیم و فعالیت‌هایی که در حال حاضر در آزمایشگاه انجام می‌شود دقیقا همان‌هایی است که سطح دنیا انجام می‌شود.
عضو هیات علمی دانشگاه فردوسی مشهد در ادامه بیان کرد: این حوزه در مرزهای دانش قرار دارد و امیدوارم تا دو سال آینده نتایج تحقیقات در این زمینه را به جامعه علمی، مدیران کشور و عموم ارائه دهیم تا دستاوردها را ببینند زیرا این مسئله منجر به ارتقا این حوزه در کشور می‌شود.
به گزارش مهر، این پژوهشگر گفت: علاوه بر موارد فوق فعالیت در این حوزه، کاربردهای فراوانی می‌تواند داشته باشد و با توجه به اینکه نوروساینس و علوم شناختی از حوزه‌های مهم و بین رشته‌ای هستند حوزه های دیگر را تحت تاثیر قرار می‌دهند؛ به عنوان نمونه در زمینه جنین شناسی، ایمن شناسی، تولید واکسن و دارو مارموست مدل مناسبی برای تحقیق است در این تحقیقات روی تولیدات دارویی نیز فعالیت می‌کنیم و می‌توانیم با وزارت بهداشت و بیمارستان‌ها تعامل و همکاری داشته باشیم.
