بهینه سازی الگوی كشت زعفران در دشت بیرجند

الگوی كشت به عنوان یكی از مهم ترین پارامترهای موثر در مدیریت منابع آب مطرح است. البته تعیین الگوی كشت چندان آسان نبوده و به دست آوردن آن برای یك منطقه كشاورزی، با مجهولات فراوانی همراه است. تنوع محصولات قابل كشت، درصد كشت، میزان آب مورد نیاز، اشتغال، میزان سوددهی هر محصول و همچنین میزان منابع آب در دسترس مجموعه عواملی هستند كه در تعیین الگوی كشت مناسب موثر هستند.

در سناریوی اول زعفران، محصولات جالیزی، زیره سبز و سبزیجات، بالاترین حد مربوطه (با توجه به وجود محدودیت) از سطح زیر كشت را به خود اختصاص دادند، اما در سناریوی دوم كه محدودیت اختصاص سطح زیر كشت به محصولات كاهش یافت، ابتدا زعفران و سپس محصولات جالیزی به ترتیب با مقادیر 8/34 و 5/32 درصد از كل سطح زیر كشت، بیشترین سطح را به خود اختصاص دادند.

به تازگی تحقیقاتی با هدف تعیین الگوی كشت بهینه در دشت بیرجند صورت پذیرفته است که این تحقیقات با استفاده الگوریتم فراكاوشی جهش تركیبی قورباغه انجام گرفته اند. در این مدل از معیارهای اقتصادی و اجتماعی جهت حداكثر كردن درآمد خالص، اشتغال نیروی كار و حداقل كردن آب مصرفی، هزینه محصولات و مقدار آب مجازی صادراتی استفاده شده است.

شایان ذکر است که وزن معیارها بر اساس اطلاعات منطقه و مطالعات میدانی توسط روش تحلیل سلسله مراتبی تعیین گردیده اند. این مدل پس از بدون بعد كردن معیارهایی که به آنها اشاره شد، به عنوان اهداف مدل و با دو سناریوی متفاوت مورد بررسی قرار گرفت.

نتایج نشان داد كه در سناریوی اول زعفران، محصولات جالیزی، زیره سبز و سبزیجات، بالاترین حد مربوطه (با توجه به وجود محدودیت) از سطح زیر كشت را به خود اختصاص دادند، اما در سناریوی دوم كه محدودیت اختصاص سطح زیر كشت به محصولات كاهش یافت، ابتدا زعفران و سپس محصولات جالیزی به ترتیب با مقادیر 8/34 و 5/32 درصد از كل سطح زیر كشت، بیشترین سطح را به خود اختصاص دادند.

هم چنین لازم به ذکر است که با توجه به اقلیم خشك منطقه میزان آب مصرفی نسبت به الگوی كشت پایه در سناریوی اول و دوم به ترتیب 14 و 20 درصد كاهش داشت.

منبع: صادق صادقی طبس، عباس خاشعی سیوكی، محسن پوررضا بیلندی و سید رضا هاشمی، 1394. تاثیر معیارهای اجتماعی، سیاسی و اقتصادی در بهینه سازی الگوی كشت زعفران با استفاده از الگوریتم جهش تركیبی قورباغه، دو فصلنامه پژوهش های زعفران، سال سوم، شماره 2.

لینک منبع

No tags for this post.