ساخت نانوداروی ضد باکتری از عصاره‌ی زردچوبه
در ساخت این نانودارو از عصاره زرد چوبه و پلیمرهای طبیعی استفاده شده و علاوه بر خاصیت ضدباکتریایی، قابلیت ترمیم سریع زخم‌ها را نیز دارد. نانوداروی پیشنهادی در درمان مدل حیوانی عفونی موفق بوده است.
عفونت یکی از مهم‌ترین علل مرگ و میر و از کار افتادگی افراد آسیب دیده در جهان است. اگرچه استفاده از آنتی بیوتیک‌های گوناگون جهت درمان عفونت‌های مختلف بسیار رایج است، اما این داروها عوارض جانبی مختلفی دارند و حتی پس از مدتی در بدن فرد مقاومت دارویی نسبت به آن‌ها ایجاد می‌شود. از این گذشته آنتی بیوتیک‌ها نمی‌توانند بافت‌های آسیب دیده را ترمیم کنند.
دکتر میرزا علی مفضل جهرمی، با اشاره به اهمیت درمان عفونت‌های وارد شده به ویژه در نیروهای نظامی که گاهاً در شرایط ویژه با امکانات محدود قرار می‌گیرند، عنوان کرد: «ساخت نانودارویی که قابل نگهداری در شرایط گوناگون محیطی است، برای درمان نظامیان آسیب دیده اجتناب ناپذیر است. هدف از این پژوهش، طراحی نانوسامانه‌ی دارویی بی‌خطر و کارآمد جهت رهاسازی هدفمند داروی کورکومین در بافت عفونی بوده است.»
وی در ادامه افزود: «کورکومین یک ترکیب زرد رنگ طبیعی است که از زرد چوبه استخراج می‌شود و خواص ضد میکروبی دارد. کیتوسان نیز یک پلیمر طبیعی با سمیت کم، زیست تخریب‌پذیر و زیست سازگار است که در ساخت نانوحامل‌های دارویی به کار می‌رود. مطالعه‌ی حاضر نشان داده که نانو ذرات کیتوسان تری پلی فسفات، که حامل داروی کورکومین است، می‌توانند به عنوان یک عامل قدرتمند در درمان عفونت استافیلوکوکوس اورئوس و سودوموناس آئروژینوزا به کار روند.»
طبق نتایج بدست آمده، نانو ذرات حاوی کورکومین به صورت معنی‌داری سبب مهار رشد باکتری‌های استافیلوکوکوس اورئوس و سودوموناس آئروژینوزا در موش عفونی گردیده است.
این نانوسامانه‌ی دارویی به گونه‌ای طراحی شده که رشد باکتری‌ها را در شرایط درون تنی (In vitro) مهار نموده و مقاومت دارویی در برابر آن‌ها رخ نمی‌دهد. جالب آنکه این نانو دارو خاصیت ترمیم سریع زخم‌های ایجاد شده را نیز دارد. همچنین ساخت آن با هزینه‌ی کم امکان‌پذیر بوده و به سهولت قابل نگهداری است.
این پژوهشگر در خصوص دلیل انتخاب کیتوسان به عنوان حامل دارو عنوان کرد: «کورکومین به نور حساس است. نانوحامل پلیمری استفاده شده سبب می‌شود نور به این دارو نرسیده و سبب تخریب و از بین رفتن خاصیت درمانی آن نگردد. همچنین نانو ذرات سبب رهایش تدریجی دارو در بافت می‌گردند که خود سبب افزایش قدرت مهارکنندگی آن می‌شود. علاوه بر این خود کیتوسان نیز خاصیت ضد میکروبی داشته و اثر درمانی کورکومین را تقویت می‌کند.»
با توجه به این نتایج، به نظر می‌رسد نانوداروی پیشنهادی می‌تواند جایگزین مناسبی برای بسیاری از آنتی بیوتیک‌های رایج باشد.
در این تحقیق از روش ژل سازی یونی با استفاده از نمک تری پلی فسفات جهت بارگذاری بهینه‌ی کورکومین (2 ± 75 درصد) در نانو ذرات کیتوسان استفاده شده است. همچنین از آزمون‌های DLS، TEM، SEM، AFM، FTIR و نیز طیف‌سنجی جهت ارزیابی ویژگی‌های فیزیکی و شیمیایی نانوحامل‌های سنتزی و میزان داروی بارگذاری شده در آن‌ها استفاده شده است.
به گزارش ستاد ویژه توسعه فناوری نانو، دکتر میرزا علی مفضل جهرمی، دانش آموخته‌ی رشته‌ی ایمنی شناسی پزشکی از دانشگاه تربیت مدرس، دکتر رضا میرنژاد و دکتر مهدی کمالی- اعضای هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی بقیه الله (عج)- و همکارانشان در انجام این طرح همکاری داشته‌اند. نتایج این پژوهش در مجله‌ی Iranian Journal of Biotechnology (جلد 12، شماره 3، سال 2014، صفحات 1-1012 تا 8-1012) به چاپ رسیده است.
