ایران برترین کشور منطقه در تولید علم
به گزارش اداره روابط عمومی و همکاری های علمی بین المللی پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC) یکشنبه به نقل از دکتر محمدجواد دهقانی افزود: هر چند جمهوری اسلامی ایران از نظر کمیت کمتری علم کمتری نسبت به ترکیه تولید می کند، اما کیفیت تولیدات علمی ایران بالاتر از ترکیه است.
وی اظهار کرد: بررسی تولید علم ایران و ترکیه در معتبرترین مجلات بین المللی نمایه شده در پایگاه استنادی تامسون رویترز (آی.اس.آی) این واقعیت را به خوبی نشان می دهد.
سرپرست پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC) گفت: کیفیت علم تولید شده که با شمارش میزان استفاده از آن و یا میزان استنادها به مقالات سنجیده می شود یکی از مهمترین عوامل مرجعیت علم بین الملل هستند.
وی یادآوری کرد: مرجعیت علمی و فناوری نخستین بند از سیاست های کلان علم و فناوری ابلاغی توسط رهبر معظم انقلاب است.
** رشد منفی کیفیت تولید علم در ترکیه
دهقانی در ادامه گفت: اگر توسعه علمی را تنها از نگاه کمی مورد توجه قرار دهیم، ترکیه نه تنها نسبت به ده سال گذشته کمیت تولید علم خود را دو برابر کرده ، بلکه در سال 2014 در بخش معتبرترین مجلات بین المللی حدود چهار هزار مدرک بیش از ایران تولید کرده است.
وی در عین حال اظهار کرد: ترکیه مدل مناسبی برای توسعه علمی نیست زیرا این کشور بیش از هر چیز به افزایش کمیت تولید علمش می اندیشد در حالیکه کیفیت تولیدات علمی در این کشور رشد منفی دارند.
** روند صعودی سهم ایران از کمیت تولید علم دنیا
سرپرست پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC) در ادامه با بیان این که سهم ایران از کمیت تولید علم در دنیا روندی صعودی بوده است، به مقایسه آمار تولیدات علمی سال های 2010 و 2014 میلادی کشورمان با ترکیه پرداخت و گفت: ایران در سال 2010 میلادی 19 هزار و 551 مدرک در معتبرترین مجلات بین المللی منتشر کرد و در این سال ترکیه 27 هزار و 289 مدرک در همین مجلات منتشر کرد و هر دو کشور به صورت مستمر به توسعه کمی تولیدات علم در طول سال ها 2010 تا 2014 ادامه دادند.
وی درباره آمار تولید علم دو کشور در سال 2014 میلادی گفت: ترکیه در این سال 33 هزار و 875 مدرک و ایران 30 هزار و 19 مدرک در سطح بین المللی منتشر کرد.
دهقانی اظهار کرد: استناد به تولیدات علمی بیانگر میزان استفاده از این تولیدات است و هر چه استفاده بیشتر باشد مرجعیت بیشتر است. سهم ایران از کل استنادهای دنیا در سال 2010 حدود 0.9 (نه دهم) درصد بود و این رقم در سال 2014 به حدود 1.4 ( یک و چهار دهم) درصد از کل استنادهای دنیا رسیده است.
وی ادامه داد: برای ترکیه این وضعیت کاملا متفاوت است و تولید علم ترکیه از لحاظ کیفی افت داشته است. سهم ترکیه از کل استنادهای دنیا در سال 2010 حدود یک درصد بود و از این مقطع زمانی تا سال 2014 میلادی، سهم ترکیه ثابت مانده است.
** تولید یک و نیم درصد علم دنیا در سال 2014 در ایران
سرپرست پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC) همچنین گفت: در طول پنج سال اخیر سهم ایران از کل کمیت تولید علم دنیا حاصل از انتشار مدارک در معتبرترین مجلات بین المللی به طور مرتب افزایش یافته است.
دهقانی اظهار کرد: در سال 2010 میلادی سهم ایران از علم دنیا از یک درصد فراتر رفته و این رقم به حدود 1.1 (یک و یک دهم) درصد رسید تا این که جمهوری اسلامی ایران در سال 2014 حدود 1.5 (یک و نیم) درصد از علم دنیا را تولید کرد.
سرپرست پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC) بیان داشت: ایران علاوه بر توسعه کمی تولید علم، کیفیت تولیدات علمی را نیز مورد توجه قرار داده است، اما شکاف بین کمیت و کیفیت تولید علم ترکیه بطور مرتب در حال افزایش است.
وی ادامه داد: به این مفهوم پژوهشگران ترکیه کمیتی را ارائه می دهند که از کیفیت لازم برخوردار نیست، از همین رو باید نتیجه گیری کرد که ترکیه مدل توسعه کمی را دنبال می کند.
دهقانی اظهار کرد: کمیت تولید علم ترکیه کاملا از یک روند رو به رشد تبعیت کرده است به نحوی که در سال 2010 سهم ترکیه از کل کمیت تولید علم دنیا به حدود 1.6 ( یک و شش دهم) درصد رسید. هم اکنون در سال 2014 سهم ترکیه از کل علم دنیا حدود 1.7 ( یک وهفت دهم) درصد است.
** مرجعیت علم و فناوری نیازمند جهاد است
سرپرست پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC) در ادامه اظهار کرد: هر چند در سال های گذشته بیش از هر چیز کمیت تولید علم در سطح کشور مورد توجه قرار گرفته است، اما سیاست های کلان علم و فناوری ابلاغی توسط رهبر معظم انقلاب در 1393 به کمیت تولید علم توام با مرجعیت علم و فناوری تاکید دارد.
وی افزود: چنانچه در این سیاست ها مشخص شده است مرجعیت علم و فناوری نیازمند جهاد است.
دهقانی با بیان این که ترکیه مدل مناسبی برای توسعه علمی نیست گفت: این کشور بیش از آنکه به کیفیت تولیدات علمی تکیه کند، سیاست رشد کمی را در دستور کار قرار داده است.
وی ادامه داد: جمهوری اسلامی ایران هر چند از کشور ترکیه بسیار شایسته تر عمل کرده است، اما هنوز در این زمینه نیاز به کارهای اساسی است تا کیفیت تولیدات علمی کشور بالاتر برود چرا که تنها نگاه کمی به تولید علم منجر به توسعه علمی نخواهد شد.
پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC) پس از پایگاه های آی.اس.آی و اسکوپوس، سومین نظام استنادی جهان است که به ابتکار جمهوری اسلامی ایران و با تفاهم کشورهای عضو سازمان همکاری اسلامی (کنفرانس اسلامی سابق) شکل گرفته و به محققان منطقه، جهان اسلام و دیگر نقاط جهان خدمات علمی ارائه و روند تولید علم در کشورهای اسلامی را رصد می کند.
