فقدان نقد بازنمايي شرق در ادبيات و سينماي غرب به شدت احساس مي شود
"شرق و دیگریِ جدید در ادبيات و سينماي غرب "مجموعه مقالاتی است که به تازگی توسط دكتر محمدمهدي وحيدي در گروه ادب و هنر مرکز پژوهش های جوان پژوهشگاه ترجمه و آماده انتشار است. از این رو گفت و گویی با دكتر محمدمهدي وحيدي ترتیب دادیم که متن کامل آن به شرح زیر است:
بفرمایید که موضوع اثر شما چیست؟
اين کتاب شامل سه مقاله است که بنا به علاقه‌مندي هايم به حوزه مطالعات انتقادي رسانه‌ها و مخصوصاً مطالعات پسااستعماري، در دو سال اخير، ترجمه شان کرده ام. هر يک از اين مقاله‌ها، از منظري، به نقد و بررسي بازنماییِ شرق و شرقیان، در رسانه‌های مختلفِ امروزی می‌پردازند. فقدان نقد بازنمايي شرق در ادبيات و سينماي غرب به شدت احساس مي شود. در مقالۀ نخست به بررسی آثار اورهان پاموک، نویسندۀ مشهور ترک، پرداخته و به طور خاص بر رمان مهمِ او «کتاب سیاه»، تمرکز کرده است. نویسندۀ این مقاله، ایان آلموند، پژوهشگر و نویسندۀ حوزۀ ادبیات است که در دانشگاه جورج تاون تدریس می‌کند. او متخصصِ نظریۀ پسااِستعماری، ادبیات جنوب آسیا، بازنمایی های اسلام و ادبیات جهان است. آلموند به ویژه برای تحقیقاتش در موردِ اسلام شهرت دارد. نویسنده به هیچ وجه در پی تبلیغ اسلام و زندگیِ شرقی و انتقاد از دیدگاه غرب‌گرای پاموک نیست امّا در خلال نقدِ خود جنبه هایی از دیدگاه پاموک را شرح می دهد که کمتر مورد توجه قرار گرفته است. با توجه به اقبال روزافزون جامعه ایرانی به آثار پاموک – مخصوصاً پس از آن‌که او برندۀ جایزۀ نوبل شد – مطالعه این مقاله می‌تواند در روشن ساختن مضامین خاص موجود در کارهای این نویسنده راه گشا باشد.
مقالۀ دوم به تحلیلِ شیوه های مختلفِ ساخت و درکِ فضا، در بافتِ سیاستِ خاورمیانه، در فیلم های سینماییِ امریکایی و مصریِ معاصر می‌پردازد.
مقالۀ سوم هم با تمرکز بر یک اپیزودِ خاص از مجموعة تلویزیونیِ «وست‌وینگ»، يعني اپیزودِ «اسحاق و اسماعیل»که به فاصلة کمی پس از وقايعِ یازدهم سپتامبر 2001 در امريکا پخش شد، «جهانی‌محلّی‌سازی» را در این سریالِ پُرمخاطب بررسي مي‌کند.
کار شما تحلیلی است يا توصیفی؟
اين‌که آيا مي‌شود توصيف و تحليل را لزوماً در مقابل هم قرار داد يا نه، براي من روشن نيست. اين مقالات تحليلي هستند اما در خلال تحليل، ناگزير، ماجراهاي هر اثرِ موردِ تحليل و همين‌طور اوضاع و احوال زمانه و مسائل اجتماعي و سياسي و فرهنگيِ مرتبط را نيز تحليل مي‌کنند.
مهمترین تفاوت کار شما با دیگر کارهایی که در این حوزه انجام شده چیست؟
در حوزه مطالعات انتقادي به طور عام و در مطالعات پسااستعماري به طور خاص، آثار مختلفي خلق شده است. بعضي از اين آثار در مجلات تخصصي نشر پيدا کرده اند و بعضي هم به قالب کتاب درآمده اند. به نظرم مهم ترين تفاوت کتاب «شرق و ديگري جديد» اين باشد که آثار بررسي شده در اين کتاب، پيشتر در مقالات و کتاب هاي فارسي مورد توجه قرار نگرفته بودند. مثلاً تا به حال نديده ام آثار اورهان پاموک، که در يکي دو سالِ اخير اکثر کارهايش به فارسي برگردانده شد، از اين منظر مورد توجه و بررسي قرار بگيرند.
ويژگيِ ديگر اين اثر آن است که نویسندگان هر سه مقاله از دانشگا هیان ساکن غرب و پرورش یافتگان مکاتب غربی هستند و همین موضوع است که این مقاله ها و دیدگاه ها را جذاب تر می‌کند چراکه اکثرِ نقدها و بررسی های موجود در کتاب، حاصلِ نگرش یک نویسندۀ شرقی یا شرق گرا نیستند.
چنانچه نكته خاصي در خصوص اين اثر لازم مي دانيد مطرح شود، بفرمائيد.
از پژوهشگاه فرهنگ و انديشه اسلامي و مركز پژوهش هاي جوان که زمينه انتشار اين کتاب را فراهم کردند تشکر مي‌کنم و اميدوارم اين مقاله ها زمينه‌اي باشند براي بررسي هاي نقّادانة بيشتر و عميق ترِ محصولات فرهنگي و رسانه‌اي از منظري علمي. گفتنی است کتاب "شرق و دیگریِ جدید در ادبيات و سينماي غرب" به قلم دكتر محمدمهدي وحيدي به زودی توسط سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی منتشر خواهد شد.
No tags for this post.
