تعیین ساختار منطقه گسلی ژرف بالارود

منطقه گسلی ژرف بالارود با روند شرقی – غربی بخشی از گسل جبهه كوهستانی در شمال اندیمشك است كه منطقه لرستان (در شمال) را از منطقه فروافتادگی دزفول (در جنوب) جدا می كند. این ساختار به صورت یك منطقه گسلی، تاقدیس های زیرسطحی و سطحی را تحت تاثیر قرار داده است.

گسل در یك سامانه راندگی از نوع شیبراهه فرودیواره با همگرایی مایل قرار گرفته كه با عضو دیگر این سامانه (منطقه گسلی راست گرد كازرون)، در حاكمیت زمین ساخت دندانه ای ناشی از همگرایی زبانه صفحه عربی است.

به همین منظور نیز به تازگی تحقیقاتی بومی درباره این منطقه انجام شده است که در این پژوهش، برای برخی از این تاقدیس ها، بر پایه اطلاعات چاه، مقطع لرزه نگاری بازتابی تفسیر شده و برداشت صحرایی، مقطع عرضی رسم شد. در ادامه نیز از این مقاطع برای تحلیل هندسی تاقدیس ها و تعیین الگوی دگرریختی و زمین ساختی این منطقه گسلی استفاده شد.

تاقدیس ها با طولی كمتر از 100 كیلومتر، دارای آرایش پوششی و انواع سازوكار چین خوردگی، شامل جدایشی، انتشار گسلی و خم گسلی هستند. این تغییر سبك دگرشكلی و گوناگونی چین خوردگی به بود و یا نبود افق های جدایشی حدواسط، حضور و چگونگی عملكرد منطقه گسلی بستگی دارد و در كنترل آن است. چین ها نامتقارن، غیرهارمونیك، غیراستوانه ای، پیچیده، با همگرایی به جنوب باختر و سطح محوری هلی كوییدالی هستند. تاقدیس های لرستان نسبت به فروافتادگی دزفول بیشتر چین خورده هستند و كوتاه شدگی به نسبت بیشتری یافته اند.

حركت امتدادلغز با مولفه چپ گرد گسلش پی سنگی، سطح گسل را به فرم هلی كوییدالی در آورده است. شناسایی سازوكار متفاوت تاقدیس ها حدفاصل سه مدل اصلی چین خوردگی مرتبط با گسلش و نتایج تعیین سبك هندسه آنها این فرم را تایید می كند. سوی كلی شیب گسل به سوی شمال است و با افزایش ژرفای شیب به تدریج افزایش می یابد تا نزدیك پی سنگ، قائم یا نیمه قائم می شود.

گسل در یك سامانه راندگی از نوع شیبراهه فرودیواره با همگرایی مایل قرار گرفته كه با عضو دیگر این سامانه (منطقه گسلی راست گرد كازرون)، در حاكمیت زمین ساخت دندانه ای ناشی از همگرایی زبانه صفحه عربی است. در طول شیبراهه یك منطقه انتقالی شكل می گیرد كه بسیاری از فرایندهای زمین شناسی ساختمانی و سازوكار های زمین ساختی در طول این بخش با یكدیگر متفاوت است. منطقه گسلی بالارود پیوسته نیست بلكه آرایش پوششی دارد و احتمالاً با گسل های برشی پی سنگی بسیاری (مانند گسل α، به موازات تاقدیس كبیركوه) بریده و جا به جا شده است.

منبع: حسین حاجی علی بیگی، 1394. تصویری از منطقه گسلی ژرف بالارود، شمال اندیمشك، جنوب باختر ایران، فصلنامه علوم زمین، سال بیست و پنجم، شماره 97.

لینک منبع

No tags for this post.