آسیب های آلودگی صوتی را جدی بگیرید
هرگونه صدای ناخواسته که باعث مزاحمت و آزار افراد شود، آلودگی صوتی خوانده می شود. کارخانه ها، کارهای ساختمانی، صداهای ناشی از سیستم تهویه منازل، ترافیک و فعالیت ماشین آلات ساختمانی از مهم ترین منابع آلودگی صوتی هستند.
صدای نابهنجار انسان و یا سایر موجودات زنده را از بین نمی برد، بلکه باعث کاهش شنوایی، ناشنوایی و یا ناراحتی های عصبی می شود. تحقیقات نشان می دهد که از دست دادن شنوایی با افزایش سن افراد، در جوامع صنعتی بیشتر دیده می شود.
معمولاً شدت صدا را با واحدی به نام «دسی بل» می سنجند. برای مقایسه انواع صداها، لگاریتم آن را تعیین می کنند.
***شیوه عملکرد گوش
ارتعاش مولکول های هوا امواج صوتی را به وجود می آورد. صداهای با فرکانس پائین دارای امواج با فواصل (طول موج) زیاد هستند که موج های صداهای با فرکانس بالا تقریباً به هم چسبیده اند (به عبارتی طول موج کوتاه دارند) این امواج از طریق گوش خارجی به گوش میانی می رسند و موجب ارتعاش پرده صماخ می شوند.
سه استخوان ریز که در سمت دیگر این پرده قرار دارند، این ارتعاش را دریافت می کنند و آن را به گوش داخلی منتقل می کنند. در اینجا نوسانات توسط یک عضو کوچک و حلزونی شکل دریافت می شود، تارهای ریز روی آن پیام را می گیرند و توسط عصب قسمت حلزونی به مغز می فرستند. این تارهای ریز و حساس توسط امواج صدای بسیار بلند خم می شوند، آسیب می بینند و یا می شکنند، بافت این قسمت دچار آسیب دیدگی می شود شده و نخواهد توانست امواج صدا را انتقال دهد. به این ترتیب قسمت هایی از تارهای ریز که کارشان انتقال اصوات بلند است، زودتر تحت تأثیر قرار می گیرند.
***شدت صوت
احساس بلندی و کوتاهی صدا مربوط به انرژی حمل شده با امواج صوتی است و برحسب واحد دسی بل است که یک واحد مقایسه ای و عبارت است از 10 برابر لگاریتم نسبت شدت صدای موردنظر “I” به شدت یک سطح مقایسه ای (dB= 10 Log (I/Io .
به طور قراردادی صدایی بلند است که دارای (W/M2) ا 12- 10 بوده که می تواند نشانگر آستانه شنوایی در انسان باشد.
بنابراین، 10 برابر افزایش در شدت یک صدای خالص، فقط 10 دسی بل به مقیاس شدت اضافه می کند. می توان گفت مثلاً صدای 50 دسی بل 10 برابر بلندتر از صدای 40 دسی بل و 100 برابر بلندتر از صدای 30 دسی بل است.
به گزارش ایرنا از مرکز تحقیقات محیط زیست دانشگاه علوم پزشکی تهران،فرکانس شنوایی انسان 000/20-20 هرتز (سیکل در ثانیه) یا معادل شدت صوتی برابر 120-0 دسی بل است؛ صحبت های معمولی در فرکانس بین 000/35 -300 هرتز است که دارای شدتی برابر با 65 دسی بل است، ترافیک سبک در 30 متری دارای شدت صدای 55 دسی بل است و رعد و برق 120 دسی بل صدا ایجاد می کند.
**منابع آلودگی صوتی
مهم ترین منابع آلودگی صوتی عبارتند از:
– کارخانه ها
– کارهای ساختمانی
– صداهای ناشی از سیستم تهویه منازل
– ترافیک (اعم از ترافیک هوایی، زمینی، قطار و وسائط نقلیه موتوری)
– صدای ناشی از حمل ونقل (صدای موتور هواپیما و بوق اتومبیل)
– سروصدای حاصل از تماس لاستیک به سطح خیابان توسط وسائط نقلیه
– سروصدای داخل منازل (مثل صدای تلویزیون، جاروبرقی، کولر و غیره)
– فعالیت ماشین آلات ساختمانی (فعالیت ساختمانی اعم از خانه سازی، شهرسازی، راه سازی و غیره)
– سروصدای ناشی از آژیر هشداردهنده وسائط نقلیه
***اثرات آلودگی صوتی
آزمایش ها نشان می دهد که صداهای با شدت 160-150 دسی بل برای بعضی حیوانات کشنده و مرگبار است این حیوانات قبل از مرگ به تشنجات موضعی، فلج و رعشه دچار می شوند .
در انسان رنگ پریدگی و بالا رفتن فشارخون از اثرات آلودگی های صوتی است، درجه حرارت بدن کاهش می یابد صداهای مداوم عکس العمل هایی مانند انقباض رگ ها در بدن ایجاد می کند و این حالت پس از قطع صدا هنوز ادامه می یابد.
بدن انسان در خواب نیز به محرک های صوتی پاسخ می دهد بدون اینکه فرد از خواب بیدار شود، مانند تغییر ضربان قلب و حالات ماهیچه ها.
***سایر اثرات آلودگی صوتی
گذشته از آسیب جدی آلودگی صوتی به شنوایی، قرار گرفتن در معرض اصوات شدید و مداوم می تواند مشکلات دیگری نیز تولید کند از جمله:
– سردرد
– فشارخون بالا
– خستگی
– تحریک پذیری و زودرنجی
– سوءهاضمه
– افزایش استعداد بدن در ابتلا به بیماری هایی چون سرماخوردگی و عفونت های جزئی
– نگرانی و ناراحتی عصبی
– نگرانی همراه با خستگی و کاهش راندمان کار
– دگرگونی های دائم یا موقت در رفتار زیستی از قبیل انقباض نایژک ها و تغییر ضربان قلب
***روش های پیشگیری و یا کاهش آلودگی های صوتی
با توجه به این که اصوات معمولاً از یک تولید کننده پخش و توسط گیرنده دریافت می شوند بنابراین جهت کنترل آلودگی صوتی، می توان از راهکارهایی همچون کاهش شدت صدا، جلوگیری از انتشار و نفوذ صدا و محافظت از گیرنده (سیستم شنوایی) استفاده کرد.
بنابراین برای کاهش آلودگی صوتی:
– میزان صدا در محیط هایی که کارگران به طور مداوم در معرض صدا قرار دارند، نباید از 85 دسی بل تجاوز کند،
– سعی شود از ورود ماشین آلات که بیش از حد معین آلودگی صوتی تولید می کنند، به محیط های عمومی جلوگیری شود،
– با ایجاد عایق های صوتی و تدبیرهای لازم دیگر صدای ماشین آلات کارخانه ها نباید به بیرون از کارخانه ها برسد،
– سعی شود از ایجاد واحدهای مسکونی در مجاورت فرودگاه ها جلوگیری شود،
– ضد صدا کردن ساختمان ها و واحدهای مسکونی،
– دوجداره کردن شیشه پنجره ها در جهت جلوگیری از نفوذ صدای بیرون به داخل ساختمان،
– محدود و ممنوع کردن عبور کامیون ها و وسائط نقلیه پر سروصدا و ایجاد تدابیر قانونی و اجرایی لازم در پیشگیری از آلودگی صوتی توسط آژیرهای هشداردهنده اتومبیل های شخصی،
– ایجاد نوارهای عریض از درختان و پوشش های گیاهی که این امر می تواند به میزان 10 دسی بل از شدت صوت بکاهد،
***آموزش و حفاظت در مقابل آلودگی صوتی در محل کار
– با صداسنج درجه بلندی صدا را اندازه گیری نمائید. صداسنج ابزاری است که فشار امواج صوتی موجود در هوا را تعیین می کند،
– در محل کار در قسمت های کم صدا باشید و از قرار گرفتن دائمی در معرض صدا خودداری کنید،
– از لوازم شخصی حفاظتی مانند گوشی یا محافظ داخلی گوش استفاده کنید،
– انجام تست شنوایی سنجی را هرساله تدارک ببینید و پیشگیری های لازم را انجام دهید زیرا هنگامی که شنوایی آسیب ببیند، قابل برگشت نخواهد بود،
– اگر احساس می کنید دچار اختلالات شنوایی شده اید بلافاصله به پزشک مراجعه کند.
