گزارش تصویری و تحلیل فنی بقعه تاریخی شیخ عبدالله دوریستی
ورودی بنا از سمت شرق بوده و پلان آن از بیرون به صورت مربع شکل و با نمای آجر ساخته شده است . گنبد بنا کم خیز و آجری است که متاسفانه برای انجام عایق بندی و بدون در نظر گرفتن ماهیت تاریخی بنا بر روی آن پوشش ایزوگام کشیده اند . در هر ضلع بنا به جز ورودی ، چهار طاق نما و در ضلع ورودی نیز چهار دهانه طاق وجود دارد . کف بنا با سنگ سبز رنگ روشن پوشیده شده است و دیواره ها نیز تا ارتفاع دو متری از سنگ و پس از آن با آئینه کاری پوشیده شده اند .
قدیمی ترین تاریخ موجود مربوط به این بنا ، سنگ قبرهایی با تاریخ 954 و 971 هستند … در سال های قبل دو آب انبار بزرگ قدیمی در مجاورت بقعه قرار داشته و نیز مسجدی کهنسال مربوط به قرن نهم هجری این مجموعه را کامل می کرده است .
در ضلع غربی از داخل یک در فلزی که پنجره ای در بالای آن نصب شده است مشهود است . ایوان شمالی بنا نیز توسط یک در بزرگ آهنی مسدود شده و فضای آن به فضای داخلی بقعه اضافه شده است .
پلان بنا از داخل حالت چلیپایی دارد و محرابی در آن نصب شده است که تا ارتفاع دو متری باسنگ و پس از ان با آئینه کاری مزین شده است .
ضریح بنا در سال 1384 نصب شده است و سازنده آن شخصی به نام ابوالفضل ابوالحسنی میبدی است . این ضریح فلزی و نقره ای رنگ است که در بالای آن کتیبه ای مینا کاری شده وجود دارد . سنگ قبری در داخل ضریح قرار دارد که از مرمر سبز و جدید است .
در صفحه 28 کتاب بقاع متبرکه استان تهران در مورد این بنا چنین می خوانیم :
« … قدیمی ترین تاریخ موجود مربوط به این بنا ، سنگ قبرهایی با تاریخ 954 و 971 هستند … در سال های قبل دو آب انبار بزرگ قدیمی در مجاورت بقعه قرار داشته و نیز مسجدی کهنسال مربوط به قرن نهم هجری این مجموعه را کامل می کرده است . … »
در داخل بقعه در قاب عکسی تکه ای از روزنامه ای که نام آن مشخص نیست وجود دارد که در ان چنین نوشته است :
« از آن جایی که این بنا هیچ گونه کتیبه و سال تاریخی ندارد ، تاریخ گذاری دقیق امکان پذیر نیست . این بنا با توجه طرح و فرم تداوم مستقیم بناهای آرامگاهی گنبد دار قرن هشتم و ادامه سنتی است که به طور کامل با گور امیر تیمور در سمرقند معرفی شده است .
اصل بقعه با خشت خام بنا شده و در دوران صفویه تعمیرات اساسی در آن صورت گرفته است . طبق بررسی های محلی ، گنبد از خشت بوده که 40 سال پیش تخریب شده است و گنبد فعلی با مصالح آجر و گچ بر روی آن استوار گشته است .
در مورد وجه تسمیه و نام فرد مدفون در این بقعه نیز در روایات و مستندات تاریخی عنوان شده است که عبدالله بن جعفر بن محمد بن موسی معروف به جعفر ابن عبدالله که کنیه او ابو محمد دوریستی است و از اولاد حذیقه یمانی به شمار می رود . وی یکی از فقهای شیعه امامیه و از اصحاب هفتگانه پیامبر است که در سال 566 هجری به بغداد رفت تا احادیثی را که از جد خود محمد بن موسی فرا گرفته بود تبلیغ نماید . وی بعدها به موطن اصلی خود دوریست ( طرشت فعلی ) بازگشت و در سال 600 هجری قمری وفات یافت . »
بقعه تاریخی شیخ عبدالله دوریستی با شماره 2021 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است .
گزارش تصویری و تحلیل فنی : احسان محمد حسینی – فاطمه کردی
No tags for this post.
